Tóm tắt văn bản tự sự là thao tác cần thiết giúp người đọc và người nghe có thể nắm rõ nội dung chính của một câu chuyện. Cùng ibaitap luyện tập tóm tắt tác phẩm tự sự.

I. SỰ CẦN THIẾT CỦA VIỆC TÓM TẮT VĂN BẢN TỰ SỰ

Tóm tắt các văn bản tự sự là thao tác cần thiết để giúp người đọc và người nghe có thể nắm được nội dung chính của một câu chuyện.

II. THỰC HÀNH TÓM TẮT MỘT VĂN BẢN TỰ SỰ

Câu 1: Các sự việc chính đã được nêu đầy đủ chưa? Có thiếu sự việc nào quan trọng không? Nếu có thì đó là sự việc gì? Tại sao sự việc đó lại là sự việc quan trọng cần phải nêu? (SGK Ngữ văn 9, tập 1 – trang 58):

Lời giải tham khảo:

– Các sự việc chính chưa được nêu đầy đủ.

– Sự việc quan trọng còn thiếu: Thấy bé Đản chỉ cái bóng của mình và bảo đó là cha Đản lại đến, Trương Sinh mới hiểu ra vợ bị oan.

– Đây là chi tiết cởi nút thắt của câu chuyện vậy nên cần phải nêu lên đầy đủ.

Câu 2: Trên cơ sở các sự việc, nhân vật đã bổ sung đầy đủ và sắp xếp hợp lý tác phẩm Chuyện người con gái Nam Xương hãy tóm tắt lại tác phẩm. (SGK Ngữ văn 9, tập 1 – trang 59):

Lời giải tham khảo:

Xưa có chàng Trương Sinh tính tình nóng nảy lại đa nghi vừa cưới cô vợ  Vũ Nương hiền lành, nết na xong đã phải đầu quân đi lính để lại mẹ già và người vợ trẻ bụng mang dạ chửa ở nhà. Giặc tan, Trương Sinh sau khi đi lính trở về nhà, nghe lời con trai nhỏ chưa hiểu sự tình, nghi ngờ vợ mình không chung thủy rồi đuổi vợ mình ra khỏi nhà. Vũ Nương sau khi bị oan, bèn gieo mình xuống sông Hoàng Giang tự vẫn, sau đó được thần Linh Phi cứu và cho ở dưới thủy cung. Sau khi vợ trầm mình tự sát, một đêm Trương Sinh cùng con trai ngồi bên đèn, đứa con chỉ chiếc bóng trên tường và nói đó chính là người hay tới với mẹ đêm đêm, mới hiểu ra vợ mình đã bị oan. Phan Lang là người cùng làng với Vũ Nương, do cứu mạng thần rùa Linh Phi, vợ vua Nam Hải, nên khi hoạn nạn đã được Linh Phi cứu sống để trả ơn. Phan Lang gặp lại Vũ Nương trong động của Linh Phi. Phan Lang được trở về trần gian, Vũ Nương gửi nhờ chiếc hoa vàng cùng lời nhắn Trương Sinh. Trương Sinh nghe xong, thương nhớ vợ vô cùng, bèn lập đàn giải oan trên bờ sông Hoàng Giang, Vũ Nương trở về “ngồi trên chiếc kiệu hoa đứng ở giữa dòng, lúc ẩn, lúc hiện” nói lời đa tạ rồi dần dần biến mất.

III. LUYỆN TẬP

Câu 1: Viết văn bản tóm tắt một văn bản tự sự đã học trong chương trình Ngữ văn lớp 8 (Lão Hạc, Tức nước vỡ bờ…) và một văn bản sẽ học ở bài 5 Ngữ văn 9 (chuyện cũ ở phủ chúa Trịnh, Hoàng Lê nhất thống chí). (SGK Ngữ văn 9, tập 1 – trang 59):

Lời giải tham khảo:

* Tóm tắt truyện văn bản “Lão Hạc”:

Lão Hạc là một ông lão nông dân hiền lành, chất phác, bởi không có tiền cho con trai cưới nên cậu con trai đã bỏ đi đồn điền cao su. Lão ở nhà sống cùng với một con chó tên Cậu Vàng, nó là người bạn trung thành với lão. Vì lão già cả ốm yếu nên không ai thuê lão làm việc, lão không kiếm được cái ăn. Lão bán Cậu Vàng và nhờ ông giáo cất tiền gửi cho con trai lão, lão tự dành tiền để lo ma chay cho mình mà không làm phiền đến hàng xóm láng giềng. Lão không chịu nhận sự giúp đỡ của bất kỳ ai, mà chọn cái chết dữ dội và đau đớn bằng bả chó để kết thúc cuộc sống khổ cực của mình.

* Tóm tắt văn bản “Hoàng Lê nhất thống chí”:

Ngay khi nghe tin giặc Thanh xâm lược nước ta, Nguyễn Huệ lên ngôi vua, lấy hiệu là Quang Trung, sau đó đích thân thúc ngựa xuất binh ra Thăng Long dẹp giặc, trên đường ra Bắc tiến hành tuyển quân. Tới ngày 30 tháng chạp, vua mở tiệc khao quân, hẹn ngày mùng 7 vào thành Thăng Long mở tiệc ăn mừng. Bằng tài chỉ huy thao lược xuất trúng của Quang Trung, đạo quân Tây Sơn giành được thắng lợi. Tôn Sĩ Nghị và quân Thanh sợ sệt tìm đường tháo chạy về nước. Vua tôi Lê Chiêu Thống, cùng bọn quan lại bán nước cũng theo thế mà bỏ chạy theo.

Câu 2: Kể tóm tắt trước lớp một câu chuyện xảy ra trong cuộc sống mà em đã được nghe hoặc chứng kiến. (SGK Ngữ văn 9, tập 1 – trang 59):

Lời giải tham khảo:

Vào một ngày đẹp trời nọ khi tôi đang đi dạo ở công viên thì gặp được một em bé đang ngồi khóc phía sau gốc cây. Nhìn em bé khóc rất thương tâm, tôi trò chuyện với em bé và biết được em bị lạc mẹ. Tôi đã giúp em đi tìm mẹ và đưa em về với mẹ của mình và cảm thấy rất vui vì bản thân đã làm được một việc có ích.