IBAITAP: Cùng ibaitap đến với bài học “Chương trình địa phương (phần tiếng việt)” hôm nay để nắm được một số cách xưng hô phổ biến ở địa phương mình và cách xưng hô độc đáo của những địa phương khác.

Câu 1: Đọc các đoạn trích sau: (SGK Ngữ Văn 8 tập 2- trang 145)

a) Thoáng thấy mẹ về đến cổng, thằng Dần mừng nhảy chân sáo:

– U đi đâu từ lúc non trưa đến giờ? Có mua được gạo hay không? Sao u lại về không thế?

(Ngô Tất Tố, Tắt đèn)

b) Mẹ tôi vừa kéo tay tôi, xoa đầu tôi hỏi, thì tôi òa lên khóc rồi cứ thế nức nở. Mẹ tôi cũng sụt sùi theo:

– Con nín đi! Mợ đã về với các con rồi mà.

(Nguyên Hồng, Những ngày thơ ấu)

Xác định từ xưng hô nào là từ toàn dân, những từ xưng hô nào không phải từ toàn dân nhưng cũng không thuộc lớp từ địa phương.

Lời giải chi tiết:

a. Từ “mẹ” là từ toàn dân còn từ “U” là từ ngữ địa phương nhưng cũng có ý nghĩa là mẹ.

b. Từ “mợ” là cách xưng hô của một số gia đình trung lưu ở thành thị thời Pháp thuộc, đây không phải là từ toàn dân mà cũng không phải từ địa phương.

Câu 2: Tìm những từ ngữ xưng hô và cách xưng hô ở địa phương em và ở những địa phương khác mà em biết? (SGK Ngữ Văn 8 tập 2- trang 145)

Lời giải chi tiết:

– Hà Tĩnh người ta thường gọi cha là “Ênh hoặc cậu”.

– Các tỉnh miền Tây Nam bộ gọi cha là “tía” còn gọi bạn bè là “bồ”

Câu 3: Từ ngữ xưng hô của địa phương có thể được dùng trong hoàn cảnh giao tiếp nào? (SGK Ngữ Văn 8 tập 2- trang 145)

Lời giải chi tiết:

Từ ngữ xưng hô địa của phương thường chỉ dùng trong phạm vi giao tiếp hẹp như trong vùng địa phương và không được dùng trong hoàn cảnh giao tiếp có tính chất nghi thức.

Câu 4: Đối chiếu những phương tiện xưng hô được xác định ở bài tập 2 và những phương tiện chỉ quan hệ thân thuộc trong bài Chương trình địa phương và cho nhận xét. (SGK Ngữ Văn 8 tập 2- trang 145)

Nhận xét:

–  Hầu hết các từ chỉ người có quan hệ thân thuộc đều có thể dùng để xưng hô.

– Trong tiếng Việt, người ta còn có thể dùng các đại từ hoặc các từ chỉ chức vụ, nghề nghiệp để xưng hô.