IBAITAP: Cùng ibaitap đến với bài học “Bàn về đọc sách” để hiểu được sự cần thiết của việc đọc sách và phương pháp đọc sách.

I. HOÀN CẢNH SÁNG TÁC TÁC PHẨM BÀN VỀ ĐỌC SÁCH

Được trích trong “Danh nhân Trung Quốc bàn về niềm vui nỗi buồn của việc đọc sách”  của Bắc Kinh năm 1995 và được Trần Đình Sử dịch.

II. TÓM TẮT TÁC PHẨM BÀN VỀ ĐỌC SÁCH

Qua việc bàn luận về vai trò của việc đọc sách đối với việc nâng cao tri thức và tạo dựng giá trị con người, Chu Quang Tiềm đã chỉ ra những phương pháp đọc sách có hiệu quả và khám phá được tất cả giá trị được thể hiện trong sách vở.

III. BỐ CỤC TÁC PHẨM BÀN VỀ ĐỌC SÁCH

Tác phẩm có bố cục 3 phần như sau:

• Phần 1 (Từ đầu cho đến thế giới mới): Vai trò  và ý nghĩa của việc đọc sách.
• Phần 2 (Tiếp theo cho đến “tiêu hao lực lượng”): Những khó khăn,sai lầm dễ mắc phải của việc đọc sách.
• Phần 3 (còn lại): Bàn về phương pháp đọc sách để có hiệu quả cao.

IV. HƯỚNG DẪN SOẠN TÁC PHẨM BÀN VỀ ĐỌC SÁCH

Câu 1: Vấn đề nghị luận của bài viết này là gì? Dựa theo bố cục bài viết, hãy tóm tắt các luận điểm của tác giả khi triển khai vấn đề ấy. (SGK Ngữ văn 9, tập 2- trang 6)

Lời giải chi tiết: 

– Vấn đề nghị luận của bài viết là ý nghĩa của việc đọc sách và phương pháp đọc sách. Những luận điểm được tác giả triển khai là:

• Tầm quan trọng và ý nghĩa của việc đọc sách.
• Những khó khăn và các mối nguy hại dễ gặp trong việc đọc sách hiện nay.
• Cách lựa chọn sách và cách đọc sách sao cho có hiệu quả.

Câu 2: Qua lời bàn của Chu Quang Tiềm, em thấy sách có tầm quan trọng như thế nào, việc đọc sách có ý nghĩa gì? (SGK Ngữ văn 9, tập 2- trang 6)

Lời giải chi tiết: 

– Sách có tầm quan trọng vô cùng lớn đối với cuộc sống của con người nói riêng và toàn xã hội nói chung.

– Muốn có thể phát triển và trưởng thành thì con người phải tiếp thu, kế thừa có sáng tạo những tri thức, kinh nghiệm cùng những thành tựu mà loài người đã tìm tòi và tích lũy được trong suốt quá trình phát triển của lịch sử.

– Sách là kho tàng kinh nghiệm và là di sản tinh thần vô cùng quý báu của loài người.

– Đối với mỗi con người, việc đọc sách là cách tốt nhất để tiếp thu những kinh nghiệm xã hội và kinh nghiệm sống. Đọc sách còn là sự tự chuẩn bị để tiến bước vào một cuộc trường chinh vạn dặm trên con đường học vấn, tích lũy tri thức, khám phá và chinh phục thế giới.

Câu 3: Muốn tích lũy học vấn, đọc sách có hiệu quả, tại sao trước tiên cần biết cách chọn lựa sách mà đọc? Theo tác giả, nên chọn lựa như thế nào? (SGK Ngữ văn 9, tập 2- trang 6)

Lời giải chi tiết:  

– Sự phát triển của khoa học kỹ thuật ngày nay đã tạo ra sự bùng nổ thông tin. Lượng sách được xuất bản ngày càng nhiều và nếu không có sự lựa chọn cùng xử lý thông tin khoa học, con người sẽ rất dễ bối rối trước kho tàng tri thức khổng lồ mà nhân loại đã tích lũy được. Tác giả đã chỉ ra một số cách xác đáng những nguy hại thường gặp như:

• Sách nhiều khiến con người ta không chuyên sâu và dễ sa vào lối “ăn tươi nuốt sống” chứ không kịp tiêu hoá và không biết nghiền ngẫm.
• Sách nhiều khiến cho người đọc khó lựa chọn làm lãng phí thời gian, sức lực vào những cuốn sách không thật sự có ích.

– Theo Chu Quang Tiềm cần phải lựa chọn sách mà đọc:

• Không tham đọc nhiều hay đọc lung tung mà phải lựa chọn cho kỹ những quyển sách thực sự có giá trị và có ích cho bản thân.
• Cần đọc kỹ các cuốn sách cùng tài liệu cơ bản thuộc lĩnh vực chuyên môn hoặc chuyên sâu của mình.
• Trong khi đọc sách chuyên sâu, không nên xem thường những loại sách thường thức và gần gũi với chuyên môn của mình. Tác giả đã  khẳng định: “Trên đời không có học vấn nào là cô lập, không có liên hệ kế cận”, vì vậy “không biết thông thì thông thể chuyên, không biết rộng thì không thể nắm gọn. Trước biết rộng rồi sau mới nắm chắc, đó là trình tự để nắm vững bất cứ học vấn nào”.

Câu 4: Phân tích lời bàn của tác giả bài viết về phương pháp đọc sách. Tìm hiểu cách lập luận, trình bày ở phần này. (SGK Ngữ văn 9, tập 2- trang 7)

Lời giải chi tiết: 

Lời bàn của tác giả về phương pháp đọc sách rất sâu sắc mà cũng gần gũi, dễ hiểu nó được thể hiện ở những điểm sau:

• Không nên đọc sách lướt qua phải vừa đọc vừa suy ngẫm nhất là đối với các cuốn sách có giá trị.
• Không nên đọc sách một cách tràn lan mà phải đọc 1 cách có kế hoạch và có hệ thống, có thể coi việc đọc sách là một công việc để rèn luyện hoặc một cuộc chuẩn bị âm thầm và gian khổ.
• Việc đọc sách không chỉ là việc học tập tri thức mà nó còn là chuyện rèn luyện tính cách và học được cách làm người.

Câu 5: Bài viết Bàn về đọc sách có sức thuyết phục cao. Theo em, điều ấy được tạo nên từ những yếu tố cơ bản nào? (SGK Ngữ văn 9, tập 2- trang 7)

Lời giải chi tiết: 

Bài viết có sức thuyết phục cao vì:

• Nội dung và cách trình bày đều thấu tình đạt lý, các ý kiến đưa ra xác thực và có lý lẽ chặt chẽ, vừa sinh động vừa dễ hiểu. 
• Bố cục chặt chẽ, hợp lý và các ý được dẫn dắt rất tự nhiên.
• Sử dụng nhiều hình ảnh qua cách ví von vừa cụ thể lại vừa thú vị.

V. LUYỆN TẬP

Câu hỏi: Phát biểu điều mà em thấm thía nhất khi học bài Bàn về đọc sách.

Lời giải chi tiết: 

Điều em thấm thía nhất sau khi đọc tác phẩm là:

• Nhận ra mình chưa thực sự có kế hoạch cùng sự kiên trì khi đọc sách.
• Việc đọc sách chủ yếu là do cảm tính, chưa có sự chọn lọc kỹ càng và sự đầu tư nghiên cứu về nội dung của cuốn sách.
• Chưa đọc đa dạng các loại sách mà mới chỉ đọc sách thiên về văn học.
• Việc đọc sách chuyên sâu còn nhiều hạn chế chưa có cái nhìn mang tính bao quát.