Hiện nay, trong thực tế sử dụng chúng ta thường nghe nhiều đến áp dụng pháp luật hay thi hành pháp luật mà ít ai sử dụng pháp luật. Thậm chí, rất nhiều người nhầm lẫn giữa hai khái niệm sử dụng pháp luật và áp dụng pháp luật.

Chính vì thế, trong bài viết hôm nay, chúng tôi sẽ cung cấp tới quý bạn đọc một số nội dung liên quan đến vấn đề: Sử dụng pháp luật là gì?

Sử dụng pháp luật là gì?

Để hiểu rõ khái niệm sử dụng pháp luật là gì? Chúng ta cần nắm vững thế nào là pháp luật?

– Pháp luật ra đời vì nhu cầu của xã hội để quản lý một xã hội đã phát triển ở một mức độ nhất định. Khi xã hội đã phát triển quá phức tạo, xuất hiện những giai cấp mang lợi ích đối lập với nhau và nhu cầu về chính trị – giai cấp để bảo vệ lợi ích cho giai cấp, lực lượng thống trị về chính trị và kinh tế trong xã hội.

– Pháp luật là hệ thống các quy tắc xử sự có tính bắt buộc chung được Nhà nước thừa nhận hoặc ban hành nhằm điều chỉnh các quan hệ xã hội theo định hướng và mục đích của Nhà nước. Căn cứ vào tính chất của việc thực hiện pháp luật, khoa học pháp lý đã phân chia thực hiện pháp luật thành những hình thức cụ thể: Tuân thủ pháp luật, thi hành pháp luật, sử dụng pháp luật, áp dụng pháp luật.

– Đặc điểm của pháp luật:

+ Chủ thể duy nhất có quyền ban hành pháp luật là Nhà nước: Ban hành ra được pháp luật thì phải trải qu rất nhiều các quy trình, thủ tục phức tạp với sự tham gia làm việc của rất nhiều các chủ thể như các tổ chức, cá nhân, cơ quan Nhà nước để đảm bảo được nội dung của pháp luật luôn có tính chặt chẽ, khả năng áp dụng rộng rãi.

+ Pháp luật mang tính quy phạm phổ biến: Tính quy phạm phổ biến của pháp luật được thể hiện ở việc pháp luật được áp dụng rộng rãi cho tất cả mọi người trong xã hội mà không phải chỉ áp dụng riêng cho mỗi cá nhân hay tổ chức nào. Do đó, mọi người trong xã hội cần tuân theo các quy định của pháp luật đã được ban hành.

+ Pháp luật được đảm bảo thực hiện bằng quyền lực Nhà nước. Do pháp luật là quy tắc xử sự chung trong toàn xã hội nên được Nhà nước đảm bảo thực hiện bằng nhiều biện pháp, từ giáo dục, thuyết phục rồi đến cưỡng chế.

+ Ngoài nội dung thì pháp luật còn có sự chặt chẽ về mặt hình thức, được thể hiện dưới dạng văn bản. Hình thức thể hiện của pháp luật là các văn bản quy phạm pháp luật được quy định rõ ràng, cụ thể chặt chẽ trong từng điều khoản để tránh việc hiểu sai dẫn đến việc lạm dụng pháp luật. Việc quy định cụ thể như vậy sẽ tạo điều kiện thuận lợi trong quá trình thực hiện pháp luật của người dân cũng như việc áp dụng và giải quyết của các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền.

Vậy, sử dụng pháp luật là gì?

Sử dụng pháp luật là hình thức các chủ thể thực hiện pháp luật sử dụng các quyền mà pháp luật cho phép. Đay cũng là hình thức thực hiện pháp luật chủ động và tích cực bằng các hành vi cụ thể của các chủ thể quan hệ pháp luật.

Do hình thức thực hiện pháp luật này là việc sử dung các quyền năng pháp lý được pháp luật trao quyền, nên các chủ thể quan hệ pháp luật có quyền thực hiện hoặc không thực hiện các quyền của mình, pháp luật không bắt buộc các chủ thể phải thục hiện như hai hình thức tuân thủ pháp luật và chấp hành pháp luật.

Trong hình thức tuân thủ pháp luật và chấp hành pháp luật thể hiện nghĩa vụ phải thực hiện các quy phạm một cách thụ động hay tích cực thi trong hình thức thứ ba này chỉ thực hiện các quyền mà pháp luật ch phép. Hình thức này khác các hình thức trên ở chỗ chủ thể pháp luật có thể thực hiện hoặc không thực hiện các quyền chủ thể pháp luật có thể thực hiện hoặc không thực hiện các quyền chủ thể của mình được pháp luật quy định theo ý chí của mình, mà không buộc phải thực hiện.

Sự khác nhau giữa sử dụng pháp luật và áp dụng pháp luật

Thứ nhất: Chủ thể thực hiện

– Sử dụng pháp luật: Mọi chủ thể được pháp luật cho phép.

– Áp dụng pháp luật: Phải có sự tham gia của cơ quan Nhà nước hoặc người có thẩm quyền.

Thứ hai: Trường hợp phát sinh

– Sử dụng pháp luật: Được quy định trong các văn bản quy phạm pháp luật.

– Áp dụng pháp luật:

+ Khi xảy ra tranh chấp về quyền và nghĩa vụ pháp lý giữa các bên tham gia vào quan hệ pháp luật mà các bên đó không tự giải quyết được. Có thể kể đến như những tranh chấp về quyền thừa kế, tranh chấp liên quan đến hợp đồng dân sự …

+ Khi cần áp dụng các biện pháp cưỡng chế nhà đối với chủ thể có hành vi vi phạm. Cụ thể như: Xử phạt người điều khiển phương tiện khi tham gia giao thông, người có hành vi sản xuất hàng giả …

+ Trong một số quan hệ pháp luật mà Nhà nước thấy cần thiết phải tham gia để kiểm tra, giám sát hoạt động của các bên tham gia quan hệ đó hoặc Nhà nước xác nhận tồn tại hay không tồn tại một số vụ việc, sự kiện thực tế.

+ Khi những quyền và nghĩa vụ pháp lý của chủ thể không mặc nhiên phát sinh hoặc chấm dứt nếu không có sự can thiệp của Nhà nước.

Thứ ba: Bản chất

– Sử dụng pháp luật: Được thể hiện dưới hình thức “hành vi hành động” và “hành vi không hành động”.

– Áp dụng pháp luật: Các chủ thể lựa chọn xử sự những điều pháp lậut cho phép. Đó có thể là hành vi hành động hoặc hành vi không hành động tùy theo quy định pháp luật cho phép.

Thứ tư: Hình thức thể hiện

– Sử dụng pháp luật: Các quy phạm pháp luật thể hiện quyền và tự do pháp lý của chủ thể.

– Áp dụng pháp luật: Văn bản áp dụng pháp luật.

Như vậy, sử dụng pháp luật là gì? Đã được chúng tôi trả lời chi tiết trong phần đầu của bài viết hôm nay. Bên cạnh đó, chúng tôi cũng đi vào phân tích giúp quý bạn đọc có thể phân biết được giữa áp dụng pháp luật và sử dụng pháp luật.