[ad_1]
IBAITAP: Cùng ibaitap đến với bài học “Hội thoại (tiếp theo)” hôm nay để hiểu biết thêm về lượt lời và cách sử dụng lượt lời.
I. LƯỢT LỜI TRONG HỘI THOẠI
Câu hỏi: Đọc lại đoạn miêu tả cuộc trò chuyện giữa nhân vật chú bé Hồng với người cô (đã dẫn ở tr. 92 – 93 về hội thoại). Trả lời các câu hỏi sau đây: (SGK Ngữ Văn 8 Tập 2- trang 102)
Lời giải chi tiết:
1. Trong cuộc hội thoại, bé Hồng có 2 lượt lời thoại còn người cô là 5 lần.
2. Trong cuộc hội thoại bé Hồng đáng lẽ được nói thêm 2 lần nhưng cậu bé lại im lặng không nói, sự im lặng này thể hiện thái độ bất bình của cậu bé đối với người cô.
3. Bé Hồng không muốn cắt lời cô khi bà nói những điều mà cậu không muốn nghe vì cậu bé ý thức được vai nói của mình là vai dưới, không được xúc phạm hay thốt ra những lời bất kính đối với người trên.
II. LUYỆN TẬP
Câu 1: Qua cách miêu tả cuộc thoại giữa các nhân vật cai lệ, người nhà lí trưởng, chị Dậu và anh Dậu trong đoạn trích Tức nước vỡ bờ (Ngữ văn 8, tập 1, tr.28), em thấy tính cách của mỗi nhân vật được thể hiện như thế nào? (SGK Ngữ Văn 8 tập 2- trang 102)
Lời giải chi tiết:
– Trong cuộc thoại, chị Dậu và tên cai lệ là người nói nhiều nhất. Người nhà lí trưởng nói ít hơn và anh Dậu chỉ nói với chị Dậu khi cuộc xung đột giữa vợ anh và bọn cai lệ đã kết thúc.
– Trong cuộc thoại, cai lệ là nhân vật có lần đã cắt lời người khác trong khi giao tiếp.
– Xét về vai vế xã hội: Chị Dậu từ vai dưới đã chuyển lên vai ngang bằng, có ý kháng cự. Giọng cai lệ hống hách, cửa quyền còn giọng của người nhà lí trưởng có vẻ nhẹ nhàng và dè dặt hơn.
– Cách xưng hô của các nhân vật đã thể hiện rất rõ tính cách nhân vật: chị Dậu đảm đang và mạnh mẽ, cai lệ thì hung hăng ngạo mạn khinh người.
Câu 2: Đọc đoạn trích và trả lời câu hỏi: (SGK Ngữ văn 8 tập 2- trang 103, 104, 105, 106)
a) Sự chủ động tham gia cuộc thoại của chị Dậu với cái Tí phát triển ngược chiều nhau như thế nào?
b) Tác giả miêu tả diễn biến cuộc thoại như thế có hợp với tâm lí nhân vật không? Vì sao?
c) Việc tác giả tô đậm sự hồn nhiên và hiếu thảo của cái Tí qua phần đầu cuộc thoại làm tăng kịch tính của câu chuyện như thế nào?
Lời giải chi tiết:
a. Trong cuộc thoại, ban đầu cái Tí nói rất nhiều còn chị Dậu chỉ im lặng nhưng sau đó đổi lại cái Tí nói ít hẳn còn chị Dậu lại nói nhiều hơn.
b. Tác giả miêu tả diễn biến cuộc thoại như thế rất phù hợp với sự phát triển tính cách của các nhân vật. Khi cái Tí chưa biết mình bị bán nó nói chuyện rất hồn nhiên, vô tư nhưng sau khi biết thò nó đau buồn, sợ hãi và ít nói hẳn đi. Trái với cái Tí ban đầu chị Dậu im lặng vì bị buộc bán con và sắp phải báo tin dữ cho con nhưng sau khi nói ra sự thật chị phải nói nhiều hơn vừa để an ủi và vừa để thuyết phục hai đứa con nghe theo lời của mình.
c. Việc tác giả tô đậm sự hồn nhiên cùng sự hiếu thảo của cái Tí đã khiến cho bi kịch câu chuyện nhà chị Dậu càng tăng thêm: chị Dậu lại càng xót xa hơn khi phải bán đi đứa con vừa đảm đang lại vừa ngoan ngoãn. Trong khi đó thì nỗi bất hạnh của cái Tí như dồn xuống và sự tuyệt vọng của nó thì càng thêm nặng nề.
Câu 3: Dựa vào những điều đã biết về truyện Bức tranh của em gái tôi (Ngữ văn 6, tập 2, tr 30) và vào đoạn trích dưới đây, hãy cho biết sự im lặng của nhân vật “tôi” biểu thị điều gì? (SGK Ngữ Văn 8 tập 2- trang 107)
Trong tranh, một chú bé đang ngồi nhìn ra cửa sổ, nơi bầu trời trong xanh. Mặt chú bé như tỏa ra một thứ ánh sáng rất lạ […]. Mẹ hồi hộp thì thầm vào tai tôi:
– Con có nhận ra con không?
Tôi giật sững người. Chẳng hiểu sao tôi phải bám chặt lấy tay mẹ. Thoạt tiên là sự ngỡ ngàng, rồi đến hãnh diện, sau đó là xấu hổ. Dưới mắt em tôi, tôi hoàn hảo đến thế kia ư? Tôi nhìn như thôi miên vào dòng chữ đề trên bức tranh: “Anh trai tôi”. Vậy mà dưới mắt tôi thì…
– Con đã nhận ra con chưa? – Mẹ vẫn hồi hộp.
Tôi không trả lời mẹ vì tôi muốn khóc quá. Bởi vì nếu nói được với mẹ, tôi sẽ nói rằng: “Không phải con đâu. Đấy là tâm hồn và lòng nhân hậu của em con đấy”.
(Tạ Duy Anh, Bức tranh của em gái tôi)
Lời giải chi tiết:
Nhân vật “tôi” im lặng vì vừa ngạc nhiên mà cũng vừa hãnh diện vì cách ứng xử của cô em gái nhưng lại vừa xấu hổ vì sự không phải của mình trước đây.
Câu 4 *: Tục ngữ phương Tây có câu: Im lặng là vàng. Nhưng nhà thơ Tố Hữu lại viết:
Khóc là nhục. Rên, hèn. Van, yếu đuối
Và dại khờ là những lũ người câm
Trên đường đi như những bóng thầm
Nhận đau khổ mà gửi vào im lặng.
(Liên hiệp lại)
Theo em, mỗi nhận xét trên đúng trong những trường hợp nào? (SGK Ngữ Văn 8 tập 2- trang 107)
Lời giải chi tiết:
Cả hai nhận xét trên đều đúng nhưng mỗi nhận xét sẽ đúng trong một hoàn cảnh khác nhau như câu nói trên của Tố Hữu thì đó là sự im lặng dại khờ và hèn nhát. Còn câu “Im lặng là vàng” đúng trong trường hợp cần giữ bí mật hoặc im lặng để tôn trọng người khác khi họ nói.
[ad_2]