IBAITAP: Bài học đường đời đầu tiên là câu chuyện kể về chú Dế Mèn với thói kiêu căng, tự phụ và coi thường người khác bởi vậy chú đã phải trả một cái giá rất đắt cho những thói xấu đó. Những chuyện gì đã xảy ra và nhờ đó Dế Mèn đã rút ra được bài học gì? Hãy cùng ibaitap tìm hiểu qua bài học hôm nay nhé.

I. TRƯỚC KHI ĐỌC

Câu 1: Có thể em đã từng đọc một truyện kể hay xem một bộ phim nói về niềm vui hay nỗi buồn mà nhân vật đã trải qua. Khi đọc (xem) em đã có suy nghĩ gì? (SGK Ngữ văn 6 tập 1- trang 12)

Lời giải chi tiết:

Cách đây vài hôm em có xem bộ phim “Mắt biếc” của đạo diễn Victor Vũ nhân vật chính Hà Lan đã vì tuổi trẻ ham chơi mà mắc sai lầm. Đến cuối cùng cô đã bỏ lỡ người yêu cô nhất. Khi xem hết bộ phim em đã cảm thấy khá tiếc cho Hà Lan và nghĩ rằng giá cô ấy nhận ra sớm hơn thì cuộc đời cô ấy đã không đau khổ như vậy.

Câu 2: Chia sẻ với các bạn vài điều em thấy hài lòng hoặc chưa hài lòng khi suy nghĩ về bản thân? (SGK Ngữ văn 6 tập 1- trang 12)

Lời giải chi tiết:

Điều em thấy hài lòng về bản thân là biết yêu thương giúp đỡ ông bà, cha mẹ và đoàn kết với bạn bè. Còn điều em chưa thấy hài lòng là chưa biết tự chăm sóc bản thân và còn so đo với những điều nhỏ nhặt.

II. ĐỌC VĂN BẢN

Câu 1: Em dự đoán như thế nào về sự việc sắp được kể? (SGK Ngữ văn 6 tập 1- trang 14)

Lời giải chi tiết:

Em dự đoán việc sắp được kể như sau: Dế Mèn tính tình hung hăng, hống hách, tự phụ và vô cùng kiêu ngạo coi thường những kẻ yếu hơn mình. Dế Mèn luôn bắt nạt và trêu chọc mọi người.

Câu 2: Lúc rủ Dế Choắt trêu chị Cốc, Dế Mèn có nghĩ đến hậu quả không? (SGK Ngữ văn 6 tập 1- trang 16)

Lời giải chi tiết:

Khi rủ Dế Choắt trêu chị Cốc, Dế Mèn không nghĩ đến hậu quả. Do chưa trải sự đời nên Dế Mèn chỉ nghĩ rằng với sức mạnh của mình chị Cốc sẽ tức giận và mình sẽ hả hê.

Câu 3: Điều gì đã xảy ra với Dế Choắt? Dế Mèn đã làm gì khi chứng kiến điều đó? (SGK Ngữ văn 6 tập 1- trang 18)

Lời giải chi tiết:

Vì sự ngu xuẩn của Dế Mèn mà đã khiến cho Dế Choắt chết dưới tay chị Cốc. Cái chết của Dế Choắt đã khiến Dế Mèn vô cùng thất vọng về bản thân từ đó rút ra bài học cho mình là phải sống tốt hơn và bỏ những thói quen xấu.

III. SAU KHI ĐỌC

Câu 1: Câu chuyện được kể bằng lời của nhân vật nào? Kể theo ngôi thứ mấy? (SGK Ngữ văn 6 tập 1- trang 19)

Lời giải chi tiết:

Truyện được kể bằng lời của Dế Mèn. Kể theo ngôi thứ nhất.

Câu 2: Đọc phần một đoạn trích, nêu một số chi tiết miêu tả Dế Mèn khiến em liên tưởng tới đặc điểm của con người. Lối miêu tả này thường được sử dụng ở loại truyện nào? (SGK Ngữ văn 6 tập 1- trang 19)

Lời giải chi tiết:

Một số chi tiết miêu tả Dế Mèn khiến em liên tưởng tới đặc điểm của con người là:

• Một chàng dế thanh niên cường tráng, đôi càng mẫm bóng, vuốt ở chân và khoeo cứng dần và nhọn hoắt.
• Tôi đạp phanh phách vào các ngọn cỏ, tôi vũ cánh nghe tiếng phành phạch giòn giã, tôi bước đi bách bộ, đôi cánh bây giờ thành cái áo dài kín xuống tận chấm đuôi.
• Người tôi rung rinh một màu bóng mỡ soi gương được, cái đầu to ra và nổi từng tảng, cái răng đen nhánh, sợi râu dài và uốn cong, tôi cà khịa bà con trong xóm, tôi quát mấy chị Cào Cào, đá ghẹo anh Gọng Vó.

– Lối miêu tả này thường được sử dụng ở thể loại truyện ngụ ngôn.

Câu 3: Em thích hoặc không thích điều gì trong cách Dế Mèn tự miêu tả ở phần một? Vì sao? (SGK Ngữ văn 6 tập 1- trang 19)

Lời giải chi tiết:

Em không thích sự kiêu căng của Dế Mèn trong cách Dế Mèn miêu tả ở phần một vì đây là một tính cách xấu và thiếu lịch sự trong cách đối xử với mọi người.

Câu 4: Dế Mèn đã nói gì khi sang thăm nhà Dế Choắt và khi Dế Choắt nhờ giúp đỡ? Những lời nói đó thể hiện thái độ gì của Dế Mèn? (SGK Ngữ văn 6 tập 1- trang 19)

Lời giải chi tiết:

Dế Mèn đã tỏ thái độ kẻ cả khi sang thăm Dế Choắt. Khi được Dế Choắt nhờ giúp đỡ Dế Mèn đã trịch thượng nói rằng: “Chú mày hôi như cú mèo, ta nào chịu được. Đào tổ nông thì cho chết!”. Những lời nói đó đã thể hiện thái độ khinh thường, chế giễu cùng sự ích kỉ không biết giúp đỡ người khác.

Câu 5: Chứng kiến cái chết của Dế Choắt, Dế Mèn đã có những cảm xúc suy nghĩ gì? Những cảm xúc, suy nghĩ đó cho thấy sự thay đổi nào ở Dế Mèn? (SGK Ngữ văn 6 tập 1- trang 19)

Lời giải chi tiết:

Chứng kiến cái chết của Dế Choắt, Dế Mèn đã vô cùng hối hận vì hành động của mình. Những cảm xúc, suy nghĩ ấy cho thấy Dế Mèn đã biết ăn năn hối lỗi và rút ra được bài học đáng nhớ cho mình.

Câu 6: Theo em, từ những trải nghiệm đáng nhớ, Dế Mèn đã rút ra được bài học gì? (SGK Ngữ văn 6 tập 1- trang 19)

Lời giải chi tiết:

Sau cái chết của Dế Choắt, Dế Mèn đã rút ra được bài học đường đời đầu tiên của mình rằng không nên kiêu căng, xốc nổi và bắt nạt kẻ yếu. Sự nóng vội cùng thói kiêu ngạo của tuổi trẻ có thể làm hại người khác và khiến ta ân hận suốt đời.

Câu 7: Nêu hình dung của em về nhân vật Dế Choắt. Nếu gặp một người bạn có đặc điểm giống như Dế Choắt, em sẽ đối xử với bạn như thế nào? (SGK Ngữ văn 6 tập 1- trang 19)

Lời giải chi tiết:

– Hình dung của em về Dế Choắt là một nhân vật bé nhỏ, thể lực yếu, tính tình hiền lành và vô cùng nhút nhát. Tuy yếu ớt nhưng cậu rất am hiểu sự đời và cách đối đãi với mọi người xung quanh. Dù có bị chê bai nhưng Dế Choắt đáng thương, tội nghiệp cũng chỉ than thở và chịu đựng. Trước khi thiệt mạng cậu không hề trách Dế Mèn mà còn đưa ra lời khuyên để tránh hậu quả về sau. 

– Nếu gặp một người bạn như Dế Choắt em sẽ động viên bạn rèn luyện thể lực và giúp đỡ bạn khi cần.

VIẾT KẾT NỐI VỚI ĐỌC

Đề bài: Viết đoạn văn (khoảng 5 – 7 câu) kể lại một sự việc trong đoạn trích Bài học đường đời đầu tiên bằng lời của một nhân vật do em tự chọn.

Lời giải chi tiết:

Bên cạnh nhà tôi có anh Dế Mèn vừa khỏe mạnh lại cường tráng. Tôi rất ngưỡng mộ vì khi tôi sinh ra đã còi cọc, ốm yếu thể lực lại không tốt. Do lo sợ những mối nguy của cuộc sống hoang dã nên tôi đã đề bạt mong muốn của mình với Dế Mèn. Nhưng Dế Mèn lại hếch răng rồi nói với tôi với thái độ khinh bỉ. Anh ta mắng tôi: “Hức! Thông ngách sang nhà ta? Dễ nghe nhỉ! Chú mày hôi như cú mèo thế này, ta làm sao chịu được. Thôi im cái điệu hát mưa dầm sụt sùi ấy đi. Ðào tổ nông thì cho chết!”. Sau khi nói câu đó Dế Mèn ra về không một chút bận tâm còn tôi lòng nặng trĩu lủi thủ vào hàng cùng bao nỗi lo về cuộc sống sau này của mình trong chiếc tổ nông.