Ý thức xã hội là một khái niệm rất quen thuộc với mỗi người chúng ta. Tuy nhiên hiểu đầy đủ về ý thức xã hội thì không phải ai cũng làm được.

Vì vậy, chúng tôi sẽ giúp bạn đọc hiểu về những nội dung liên quan đến vấn đề này thông qua bài viết Ý thức xã hội là gì?

Ý thức xã hội là gì?

Ý thức xã hội là khái niệm triết học dùng để chỉ các hình thái khác nhau của tinh thần trong đời sống xã hội bao gồm những tư tưởng, quan điểm, tình cảm, tâm trạng, thói quen, phong tục, tập quán, truyền thống … của cộng đồng xã hội.

Nguồn gốc hình thành nên ý thức xã hội là do quá trình xã hội tồn tại, ý thức xã hội phản ánh tồn tại xã hội trong từng giai đoạn lịch sử nhất định.Ý thức xã hội chỉ phương diện sinh hoạt tinh thần của xã hội, nảy sinh từ tồn tại xã hội và phản ánh tồn tại xã hội.

Ý thức xã hội có nhiều điểm khác so với ý thức cá nhân. Ý thức cá nhân phản ánh tồn tại xã hội với mức độ khác nhau. Ý thức cá nhân không mang tính xã hội. Trong nhiều trường hợp ý thức cá nhân không thể hiện quan điểm tư tưởng, tình cảm phổ biến của cộng đồng, của một thời đại xã hội nhất định.

Tuy nhiên, cả ý thức thức xã hội và ý thức cá nhân tồn tại trong mối liên hệ hữu cơ, biện chứng với nhau, thâm nhập vào nhau và làm phong phú nhau.

Có thể thấy trước hết ý thức xã hội là sự phản ánh tồn tại xã hội, do tồn tại xã hội quyết định. Ý thức xã hội phản ánh tồn tại xã hội một cách đa dạng, phức tạp, bị ảnh hưởng bởi các yếu tố trung gian (lợi ích, tình cảm…). Khi những điều kiện tồn tại xã hội thay đổi thì một số yếu tố cụ thể trong ý thức xã hội sẽ thay đổi theo.

Ý thức xã hội có tính độc lập tương đối trong mối quan hệ với tồn tại xã hội. Do sức ỳ của ý thức xã hội, những tác động qua lại về lợi ích trong xã hội và do bản chất là sự phản ánh của tồn tại xã hội nên một số yếu tố của ý thức xã hội cụ vẫn tồn tại và phát huy ảnh hưởng trong tồn tại xã hội mới.

Giữa các hình thái ý thức xã hội luôn có sự xâm nhập, ảnh hưởng, tác động qua lại lẫn nhau.

Ngoài ra ý thức xã hội có thể tác động mạnh mẽ trở lại tồn tại xã hội; nó có thể thúc đẩy sự phát triển của tồn tại xã hội khi phản ánh đúng quy luật vận động của tồn tại xã hội; thậm chí kìm hãm sự phát triển của tồn tại xã hội khi phản ánh không đúng quy luật vận động của tồn tại xã hội.

Để có thêm các thông tin hữu ích liên quan đến ý thức xã hội, mời Quý vị tiếp tục theo dõi nội dung bài viết ý thức xã hội là gì?.

Hình thái ý thức xã hội là gì?

Thông thường có nhiều hình thái của ý thức xã hội, tuy nhiên hình thái chủ yếu của ý thức xã hội bao gồm ý thức chính trị, ý thức pháp quyền, ý thức đạo đức, ý thức khoa học, ý thức thẩm mỹ, ý thức tôn giáo và triết học.

+ Ý thức chính trị: Ý thức chính trị chỉ xuất hiện và tồn tại trong các xã hội có giai cấp và nhà nước. Ý thức chính trị phản ánh các quan hệ chính trị, kinh tế, xã hội giữa các giai cấp, các dân tộc và các quốc gia, cũng như thái độ của các giai cấp đối với quyền lực nhà nước.

+ Ý thức đạo đức: Ý thức đạo đức là những kiến thức, quan niệm của con người về các giá trị thiện, ác, lương tâm, trách nhiệm, hạnh phúc, công bằng… và về những quy tắc đánh giá, điều chỉnh hành vi ứng xử giữa cá nhân với xã hội.

+  Ý thức pháp quyền là toàn bộ các tư tưởng, quan điểm của một giai cấp về bản chất và vai trò của pháp luật, nhận thức của con người về pháp luật, quyền nghĩa vụ của nhà nước và công dân. Ý thức pháp quyền thể hiện sự xem xét tính hợp pháp của các hành vi con người.

+ Ý thức khoa học vừa là một hình thái ý thức xã hội, vừa là một hiện tượng xã hội đặc biệt. Xem xét khoa học như một hình thái ý thức xã hội không thể tách rời.

+ Ý thức thẩm mỹ là sự phản ánh hiện thực vào ý thức con người trong quan hệ với nhu cầu thưởng thức và sáng tạo cái đẹp. Trong các hình thức hoạt động thưởng thức và sáng tạo cái đẹp thì nghệ thuật là hình thức biểu hiện cao nhất của ý thức thẩm mỹ.

Tính độc lập tương đối của ý thức xã hội

Tính độc lập tương đối của ý thức xã hội được thể hiện ở những khía cạnh sau:

+ Ý thức xã hội thường lạc hậu so với tồn tại xã hội.

Xã hội quyết định ý thức xã hội thì khi tồn tại xã hội biến đổi sẽ tất yếu dẫn tới những sự biến đổi của ý thức xã hội. Tuy nhiên, không phải trong mọi trường hợp, sự biến đổi của tồn tại xã hội đều ngay lập tức dẫn đến sự biến đổi của ý thức xã hội. Những hệ tư tưởng của ý thức có thể vẫn giữ nguyên khi tồn tại xã hội thay đổi.

+ Ý thức xã hội có thể vượt trước tồn tại xã hội.Trong điều kiện nhất định, ý thức của con người, đặc biệt là về lĩnh vực khoa học có thể vượt truớc sự phát triển của tồn tại xã hội và có thể dự báo được tương lai.

+  Ý thức xã hội có tính kế thừa trong sự phát triển của nó. Điều này có nghĩa là những quan điểm lý luận của thời đại sau được tạo ra trên cơ sở kế thừa những tài liệu lý luận của các thời đại trước.

+ Sự tác động qua lại giữa các hình thái ý thức xã hội trong sự phát triển của chúng.

+ Ý thức xã hội có khả năng tác động trở lại tồn tại xã hội.

Trên đây là nội dung bài viết về Ý thức xã hội là gì? Chúng tôi hi vọng bài viết sẽ giúp bạn đọc hiểu rõ về nội dung này.

->>> Tham khảo thêm : Mẫu đơn xin nghỉ học