IBAITAP: Cùng ibaitap đến với bài học “Con chó Bấc” hôm nay để cảm nhận nghệ thuật biểu hiện tinh tế và tình cảm thương yêu của Lân-đơn khi viết về con chó Bấc.

I. HOÀN CẢNH SÁNG TÁC TÁC PHẨM CON CHÓ BẤC

Được trích từ tiểu thuyết “Tiếng gọi nơi hoang dã” sáng tác năm 1903, nhan đề của đoạn trích do người biên soạn đặt. 

II. TÓM TẮT TÁC PHẨM CON CHÓ BẤC

Bấc là một chú chó bị bắt cóc đưa lên Bắc cực để kéo xe trượt tuyết cho những người đi tìm vàng, Bấc đã qua tay rất nhiều những ông chủ độc ác. Đến khi gặp được Thoóc-tơn một ông chủ có lòng nhân từ, Bấc đã được cảm hóa. Sau khi Thoóc-tơn chết, Bấc đã hoàn toàn dứt bỏ con người và đi theo tiếng gọi nơi hoang dã trở thành con sói hoang.

III. BỐ CỤC TÁC PHẨM CON CHÓ BẤC

Tác phẩm có thể chia thành 3 phần như sau:

• Phần 1 (Từ đầu cho đến mới khơi dậy lên được): Khẳng định tình yêu thương của chú chó Bấc với Thooc- tơn.
• Phần 2 (Tiếp theo cho đến hầu như biết nói đấy!): Tình cảm của Thoóc- tơn đối với chú chó Bấc. 
• Phần 3 (Còn lại) Tình cảm của chú chó Bấc dành cho Thooc-tơn. 

IV. HƯỚNG DẪN SOẠN TÁC PHẨM CON CHÓ BẤC

Câu 1: Hãy xác định bố cục của bài văn theo trật tự diễn biến sau đây: a) Mở đầu, b) Tình cảm của Thoóc-tơn đối với Bấc, c) Tình cảm của Bấc đối với chủ. Căn cứ vào độ dài ngắn của mỗi phần, xét xem ở đây, nhà văn chủ yếu muốn nói đến những biểu hiện tình cảm của phía nào. (SGK Ngữ văn 9 tập 2- trang 154)

Lời giải chi tiết: 

Tác phẩm có thể chia thành 3 phần như sau:

• Phần 1 (Từ đầu cho đến mới khơi dậy lên được): Khẳng định tình yêu thương của chú chó Bấc với Thooc- tơn.
• Phần 2 (Tiếp theo cho đến hầu như biết nói đấy!): Tình cảm của Thoóc- tơn đối với chú chó Bấc. 
• Phần 3 (Còn lại) Tình cảm của chú chó Bấc dành cho Thooc-tơn. 

Đoạn văn thứ ba là đoạn văn dài nhất, nhà văn chủ yếu muốn nói đến những biểu hiện tình cảm của Bấc đối với Thoóc-tơn.

Câu 2: Cách cư xử của Thoóc-tơn đối với Bấc có gì đặc biệt và biểu hiện ở những chi tiết nào? Tại sao trước khi diễn tả tình cảm của Bấc đối với chủ, nhà văn lại dành một đoạn để nói về tình cảm của Thoóc-tơn đối với Bấc? (SGK Ngữ văn 9 tập 2- trang 154)

Lời giải chi tiết:  

– Thoóc-tơn cư xử với Bấc rất đặc biệt, anh xem Bấc “như thể là con cái của anh vậy”. Trong ý nghĩ cùng tình cảm của mình dường như Thoóc-tơn xem Bấc như đồng loại và như bạn bè.

– Mặc dù là ông chủ của Bấc nhưng đây lại là một “ông chủ lí tưởng” vì những ông chủ khác theo tác giả chăm sóc Bấc chỉ vì nghĩa vụ và vì lợi ích kinh doanh.

– Mỗi khi thấy Bấc là Thoóc-tơn lại chào hỏi, nói chuyện tầm phào và nhất là túm lấy “đầu Bấc ghì chặt vào đầu anh, đảo đảo, lắc lắc, đồng thời khe khẽ thốt lên những lời nói nựng âu yếm, tiếng kêu trân trọng: “Trời ơi! Đằng ấy hầu như biết nói đấy!”.

– Trước khi diễn tả cảnh của Bấc đối với Thoóc-tơn, tác giả lại dành một đoạn để nói về tình cảm của Thoóc-tơn dành cho Bấc. Nó để cho ta thấy điều ấy chính là động lực làm phát sinh và khơi dậy ở Bấc “Tình thương yêu sôi nổi, nồng cháy, thương yêu đến mức tôn thờ, thương yêu đến cuồng nhiệt”. Nếu thiếu đi cái tình cảm ấy, sẽ không thể có “tình yêu thương thực sự nồng nàn” mà Bấc dành cho người Thoóc-tơn và lí tưởng của mình được bộc lộ ở những trang miêu tả sinh động sau đó.

Câu 3: Tình cảm của con chó Bấc đối với chủ biểu hiện qua những khía cạnh khác nhau ra sao? Nhận xét về năng lực của tác giả khi viết đoạn văn này. (SGK Ngữ văn 9 tập 2- trang 154)

Lời giải chi tiết:  

– Khi nó sôi nổi cắn vờ Thoóc-tơn, khi lại nằm phục hàng giờ dưới chân anh mà hau háu quan sát nét mặt, ánh mắt. Có khi nó còn nằm bên cạnh hoặc đằng sau mà dán mắt vào mỗi cử động nhỏ, mắt ngời lên ánh sáng long lanh và lúc nào cũng bám gót Thoóc-tơn không dám rời xa một bước. Ban đêm nó vùng dậy,  trườn đến mép lầu đứng lắng nghe tiếng thở đều của Thoóc-tơn.

– Có lúc, quá vui sướng mà bật đứng thẳng lên, miệng như cười, mắt hùng hồn diễn cảm và họng thì rung lên những âm thanh kì lạ. Điều đặc biệt và Bấc không hề đòi hỏi gì ở chủ cả.

– Mặc dù tác giả không nhân cách hóa Bấc, không để Bấc nói lên tiếng người, nhưng ông như thấu hiểu sâu xa về thế giới tâm hồn phong phú của Bấc.

Câu 4: Chứng minh trí tưởng tượng tuyệt vời và lòng yêu thương loài vật của nhà văn khi ông đi sâu vào “tâm hồn” của con chó Bấc. (SGK Ngữ văn 9 tập 2- trang 154)

Lời giải chi tiết: 

– Chú chó Bấc biết suy nghĩ: “Trước kia, nó chưa hề cảm thấy một tình yêu thương như vậy!” Bấc không thấy có gì vui sướng bằng cái ôm ghì mạnh mẽ ấy”. “Nó lại tưởng chừng như quả tim mình nhảy tung ra khỏi lồng ngực”. “Bấc không muốn rời Thoóc-tơn ra một bước”.

– Chú chó Bấc biết vui mừng và biết cả lo sợ: “Việc thay thầy đổi chủ xoành xoạch, làm nảy sinh trong lòng nó nỗi lo sợ là…” ” nó sợ Thoóc-tơn cũng lại biến khỏi cuộc đời nó”.

– Chú chó Bấc biết cả nằm mơ: “Ngay cả ban đêm, trong giấc mơ nó cũng bị nỗi lo sợ ám ảnh”.

⇒ Tác giả có óc quan sát và trí tưởng tượng rất tuyệt vời, đặc biệt là lòng yêu thương loài vật to lớn mới có thể viết nên được những câu chữ cảm xúc như thế.