Thiểu phát là tình trạng giảm giá của các loại hàng hóa và dịch vụ trong nền kinh tế. Giá cả giảm trong nền kinh tế sẽ dẫn đến tình trạng lạm phát. Vậy thiểu phát là gì? Vì sao có tình trạng thiểu phát và làm thế nào để kiểm soát được thiểu phát? Cùng đi tìm câu trả lời qua bài viết sau. 

Thiểu phát (Disinflation) là gì?

Thiểu phát là gì? Thiểu phát còn được gọi là giảm phát, có nghĩa là giá trị của các loại dịch vụ và hàng hóa trong nền kinh tế giảm kéo dài. Hiểu cụ thể hơn thì, thiểu phát khiến giá trị thực của đồng tiền gia tăng so với dịch vụ và hàng hóa. Hiện tượng thiểu phát khiến cho sức mua lớn, vì với cùng một số tiền đó nhưng bạn sẽ được mua nhiều loại hàng hóa hơn trước đây. 

Nếu tình trạng thiểu phát kéo dài sẽ khiến cho nền kinh tế bị suy thoái và có tác động không nhỏ. Đặc biệt, thiểu phát sẽ làm gia tăng tỷ lệ nghèo đói, khủng hoảng tài chính, vỡ nợ, phá sản, mất việc làm đối với toàn bộ nền kinh tế.

Cách đo lường thiểu phát được tính bằng chỉ số giá tiêu dùng gọi là CPI. Có nghĩa là giá cả và hàng hóa dịch vụ được tính theo thời gian. Tình trạng lạm phát xảy ra khi giá cả được đo bởi CPI trong một thời gian thấp hơn so với trước đó. Ngược lại, nếu trong một thời gian giá cao hơn thời kỳ trước đó thì chứng tỏ nền kinh tế đã qua thời điểm lạm phát. Để tính giảm phát bạn có thể tham khảo công thức dưới đây:         

Tỷ lệ giảm phát = ((CPIc – CPIp) / CPIc) * 100

Trong đó: CPIp là chỉ số giá nắm trước đó và CPIc là chỉ số tăng tính ở thời điểm hiện tại.       

Nguyên nhân của hiện tượng thiểu phát là gì?

Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng thiểu phát, trong đó phổ biến nhất là do tăng cung hoặc giảm cầu. Để cụ thể hơn, bạn hãy cùng tham khảo dưới đây:

– Do tổng cầu giảm: Khi tổng cầu giảm sẽ khiến các loại dịch vụ và hàng hóa không thay đổi. Nguyên nhân của tình trạng này có thể do chính sách tiền tệ của ngân hàng Trung ương gây lạm phát. Khi đó mọi người sẽ có xu hướng chi tiêu ít và tích tiền nhiều. Đồng nghĩa với việc giá cả hàng hóa và dịch vụ giảm. Thứ hai là do suy giảm niềm tin, khiến mọi người bi quan về nền kinh tế muốn tiết kiệm và giảm chi tiêu. 

– Nguyên nhân do tổng cung tăng: Khi tổng cung tăng, khiến cho các doanh nghiệp sản xuất giảm giá khiến sự cạnh tranh tăng. Nguyên nhân do sự gia tăng tổng cung như sự phát triển về công nghệ hiện đại trong sản xuất, giúp người sản xuất hạ giá thành sản phẩm. Hoặc do giảm chi phí sản xuất sẽ khiến cho một mặt hàng có giá thấp. Từ đó giúp gia tăng sản lượng cung của hàng hóa trên thị trường. Điều đó, đồng nghĩa với việc nguồn cung lớn và nhà sản xuất cần hạ giá để giữ chân người mua.  

Giải pháp hiệu quả giảm thiểu tình trạng thiểu phát

Làm thế nào để kiểm soát thiểu phát? Dưới đây là một số cách giúp kiểm soát tình trạng thiểu phát một cách hiệu quả: 

– Kiểm soát bằng chính sách tài khóa: Bằng cách tăng chi tiêu và giảm thuế đối với việc làm, giá cả, sản lượng, nguồn thu nhập quốc dân. Chính sự gia tăng về chi tiêu trong thời gian giảm phát sẽ làm gia tăng tổng cầu về hàng hóa và dịch vụ. Bên cạnh đó, kết hợp với việc giảm thuế giúp nâng cao thu nhập và tăng chi tiêu đối với đầu tư và tiêu dùng của người dân. 

Khi đó chính phủ sẽ tăng chi tiêu bằng cách giảm thuế và nguồn ngân sách bị thâm hụt. Chi tiêu gồm có chi phí cho công trình như công viên, đập nước, kênh mương, bệnh viện… Chi tiêu đối với các công trình công tạo sản phẩm trong ngành xây dựng và kích cầu tiêu dùng. Giảm các loại thuế thu nhập doanh nghiệp, lợi tức doanh nghiệp giúp mang lại nguồn thu nhập cao hơn. 

– Kiểm soát bằng chính sách tiền tệ: Phía ngân hàng trung ương sẽ tăng dự trữ qua chính sách tiền giá rẻ khi giảm lãi suất và mua chứng khoán để giảm thiểu phát. Khi đó, các hoạt động kinh doanh gặp khó khăn, kể cả khi được hỗ trợ mức lãi suất thấp. Để giảm lượng hàng tồn, cần hoàn trả các khoản vay khi lãi suất giảm. Muốn giảm lượng hàng tồn, cần hoàn trả hàng tồn kho để giải quyết hiệu quả nhất. Với ngành tiêu dùng cũng vậy, khi đang đối mặt với thu nhập giảm hay thất nghiệp, nhọ sẽ có xu hướng mua giảm. Điển hình phải kể đến những năm 1930 mức lãi suất thấp, khiến chất đông dự trữ tại ngân hàng tác động bởi nền kinh tế suy thoái. Việc áp dụng chính sách tiền tệ sẽ giúp giảm thiểu tình trạng thiểu phát.  

Trên đây là toàn bộ thông tin giải đáp về thiểu phát là gì, nguyên nhân và giải pháp khắc phục. Hy vọng, sẽ cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích nhất về hiện tượng thiểu phát (giảm phát) một cách cụ thể và chi tiết.