Câu 1: Phần Tập làm văn trong Ngữ văn 9 tập một có những nội dung lớn nào? Những nội dung nào là trọng tâm cần chú ý? (SGK Ngữ văn 9, tập 1 – trang 206)

Lời giải tham khảo:

– Trong phần tập làm văn trong Ngữ văn 9 tập một có hai nội dung lớn là thuyết minh và tự sự.

– Những nội dung là trọng tâm cần được chú ý là:

• Trong thuyết minh có sử dụng một số biện pháp nghệ thuật giúp cho bài văn thêm sinh động, rõ ràng.
• Trong tự sự sử dụng yếu tố miêu tả, nghị luận.
• Sự kết hợp các phương thức trên kết hợp với phương thức chính của bài văn khiến cho bài văn thêm sinh động, hấp dẫn. Tuy nhiên sự kết hợp đó chỉ thành công khi sử dụng hợp lý: đúng lúc, đúng chỗ, đúng mức độ và không lạm dụng quá đà.

Câu 2: Vai trò, vị trí, tác dụng của các biện pháp nghệ thuật và yếu tố miêu tả trong văn bản thuyết minh như thế nào? Cho một ví dụ cụ thể. (SGK Ngữ văn 9, tập 1 – trang 206)

Lời giải tham khảo:

Vai trò, vị trí, tác dụng của các biện pháp nghệ thuật và yếu tố miêu tả trong văn bản thuyết minh: làm cho đối tượng thuyết minh được cụ thể hóa, dễ hiểu và hấp dẫn người đọc.

Ví dụ: khi thuyết minh về cây chuối:

– Thân cây chuối có hình dáng thẳng, vươn cao đón ánh mặt trời.

– Lá chuối tươi bản rộng, xanh mướt, dọc cứng giống như cánh buồm căng.

– Lá chuối khô một màu nâu sẫm, rũ xuống, nằm ép mình như còn cố bao bọc, che chở cho thân cây.

Câu 3: Văn bản thuyết minh có yếu tố miêu tả, tự sự giống và khác với văn bản miêu tả, tự sự ở điểm nào? (SGK Ngữ văn 9, tập 1 – trang 206)

Lời giải tham khảo:

Văn bản thuyết minh có yếu tố miêu tả, tự sự khác với văn bản miêu tả, tự sự ở điểm miêu tả, tự sự trong văn bản thuyết minh tuy cũng có dùng một số biện pháp nghệ thuật nhưng nghiêng về tính khách quan, khoa học và được sử dụng có mức độ. Còn văn bản miêu tả, tự sự thì mang sắc thái chủ quan của người viết, sử dụng rộng rãi các biện pháp nghệ thuật.

Câu 4: (SGK Ngữ văn 9, tập 1 – trang 206)

Sách Ngữ văn 9, tập một nêu lên những nội dung gì về văn bản tự sự? Vai trò, vị trí và tác dụng của các yếu tố miêu tả nội tâm và nghị luận trong văn bản tự sự như thế nào? Hãy cho ví dụ một đoạn văn tự sự trong đoạn trong đó có sử dụng yếu tố miêu tả nội tâm; một đoạn văn tự sự có sử dụng yếu tố nghị luận và một đoạn văn tự sự có sử dụng cả yếu tố miêu tả nội tâm và nghị luận. (Có thể lấy trong các tác phẩm văn học đã học, đã đọc hoặc trong các bài văn tham khảo của bạn cũng như của mình,…)

Lời giải tham khảo:

– Nội dung chính của văn bản tự sự là kể nội dung câu chuyện (hay trần thuật), bao gồm các yếu tố: các sự kiện, nhân vật, người kể chuyện. Bên cạnh đó còn có thêm yếu tố miêu tả, nghị luận.

– Miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự làm cho những suy nghĩ cũng như cảm xúc của nhân vật dễ dàng bộc lộ ra ngoài.

– Yếu tố nghị luận trong văn bản tự sự vừa có thể bộc lộ tính cách nhân vật, vừa thấy được quan điểm, thái độ đánh giá của tác giả đối với sự việc đó.

Ví dụ:

Đoạn văn tự sự sử dụng các yếu tố miêu tả nội tâm là:

“Buồn trông cửa bể chiều hôm

Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa?

Buồn trông ngọn nước mới sa

Hoa trôi man mác biết là về đâu?

Buồn trông nội cỏ rầu rầu

Chân mây mặt đất một màu xanh xanh

Buồn trông gió cuốn mặt duềnh

Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi.” (Kiều ở lầu Ngưng Bích – Truyện Kiều – Nguyễn Du)

Đoạn văn tự sự sử dụng yếu tố nghị luận là:

“Tôi nghĩ bụng: Đã gọi là hi vọng thì không thể nói đâu là thực đâu là hư. Cũng giống như những con đường trên mặt đất, kì thực trên mặt đất vốn làm gì có đường. Người ta đi mãi thì cũng thành đường thôi”. (Cố hương – Lỗ Tấn)

Đoạn văn tự sự sử dụng kết hợp yếu tố miêu tả nội tâm và nghị luận là:

“Thứ suy rộng ra và chưa chắc nhận ra rằng cái sự buồn cười ấy là bất thường, chẳng riêng gì nhà ý mà có lẽ chung cho khắp mọi nơi. Bao giờ và ở đâu cũng thế thôi. Thằng nào chịu khổ quen rồi thì cứ mà chịu mãi đi! Mà thương những kẻ ăn nhiều nhất, hưởng nhiều nhất thì lại chính là những kẻ không cần ăn một tí nào hoặc không đáng hưởng một ly nào”. (Sống mòn, Nam Cao)

Câu 5: Thế nào là đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm? Vai trò, tác dụng và hình thức thể hiện của các yếu tố này trong văn bản tự sự như thế nào? Tìm các ví dụ về đoạn văn tự sự có sử dụng các yếu tố đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm. (SGK Ngữ văn 9, tập 1 – trang 206)

Lời giải tham khảo:

– Đối thoại: đối thoại là hình thức đối đáp trò chuyện giữa hai hay nhiều người với nhau.

Vai trò đối thoại: khiến cho câu chuyện sống động như trong cuộc sống.

Ví dụ:

Mẹ tôi nói:

– Con hãy nghỉ ngơi vài hôm, đi thăm các nhà bà con một chút rồi cùng mẹ con mình lên đường.

– Vâng. (Cố hương – Lỗ Tấn)

– Độc thoại: độc thoại là lời nói không nhằm vào ai đó hoặc đang tự nói với chính mình. (phía trước có dấu gạch đầu dòng).

Vai trò độc thoại: bộc lộ trực tiếp thái độ, cảm xúc, tâm lí của nhân vật đang nói.

Ví dụ:

Ông Hai trả tiền nước, đứng dậy, chèm chẹp miệng, cười nhạt một tiếng, vươn vai nói to:

– Hà nắng gớm, về nào…. (Làng – Kim Lân)

– Độc thoại nội tâm: độc thoại nội tâm là lời độc thoại của nhân vật mà không cất lên thành lời (không có dấu gạch đầu dòng).

Vai trò độc thoại nội tâm: dễ dàng đi sâu vào việc khám phá nội tâm nhân vật.

Ví dụ:

Nhìn lũ con, tủi thân, nước mắt ông lão cứ dàn ra, Chúng nó cũng là trẻ con làng Việt gian đấy ư? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy ư? Khốn nạn, bằng ấy tuổi đầu…