Ibaitap: Nghị luận về một tư tưởng đạo lí có thể đề cập đến các vấn đề của đời sống xã hội như: đạo đức, tư tưởng, văn hóa, nhân sinh quan, thế giới quan,… cùng ibaitap qua bài soạn bài: Nghị luận về một tư tưởng, đạo lí nắm chắc các thao tác lập luận cũng như cách nghị luận về một tư tưởng, đạo lí nào đó.

Câu 1: Đọc kĩ đoạn văn của Gi. Nê-ru để xác định câu trả lời cho những câu hỏi bên dưới: (SGK Ngữ văn 12, tập 1 –  trang 21)

a) Vấn đề mà Gi. Nê-ru đưa ra để nghị luận là gì? Căn cứ vào nội dung cơ bản của vấn đề ấy, hãy đặt tên cho văn bản.

b) Để nghị luận, tác giả đã sử dụng những thao tác lập luận nào, nêu ví dụ

c) Cách diễn đạt trong văn bản trên có gì đặc sắc?

Lời giải tham khảo:

a) Vấn đề mà Gi.Nê-ru cố Tổng thống Ấn Độ nêu ra trong đoạn văn là văn hóa và những biểu hiện của văn hóa ở con người.

Căn cứ vào nội dung cơ bản của vấn đề trên, có thể đặt tên cho văn bản là: “Bàn về văn hóa của con người”.

b) Để nghị luận, tác giả đã sử dụng những thao tác lập luận như Giải thích, chứng minh, phân tích, bình luận:

• Thao tác giải thích: “Văn hóa có phải là sự phát triển nội tại bên trong một con người hay không? Có phải là cách ứng xử của anh ta với người khác không? Văn hoá có phải là khả năng hiểu được bản thân mình và hiểu được người khác, là khả năng làm người khác hiểu được mình không? Tôi nghĩ rằng văn hoá là tất cả những cái đó.”
• Đoạn từ đầu cho đến “… hạn chế về trí tuệ và văn hóa“: Giải thích và khẳng định vấn đề đang nói đến (chứng minh).
• Những đoạn còn lại là sử dụng thao tác phân tích, nghị luận.

c) Nét đặc sắc trong cách diễn đạt của văn bản:

• Sử dụng câu nghi vấn để thu hút.
• Sử dụng lặp cú pháp và phép thế.
• Cách diễn đạt rõ ràng và giàu hình ảnh.

Câu 2: Nhà văn Nga L.Tôn Xtôi nói ” Lí tưởng là ngọn đèn chỉ đường. Không có lí tưởng thì không có phương hướng kiên định, mà không có phương hướng thì không có cuộc sống”. Anh (chị) hãy nêu vai trò của lí tưởng trong cuộc sống con người. (SGK Ngữ văn 12, tập 1 –  trang 22)

Lời giải tham khảo:

a) Khái niệm về “Lí tưởng”:

– Lí tưởng là một ước mơ cao đẹp nhất, là một hình ảnh tuyệt vời về con người kiểu mẫu, một xã hội hoàn hảo, hay là biểu tượng trong sáng hoàn mỹ trong cuộc sống mà cá nhân tự xây dựng lên cho bản thân mình và xem nó như là mục tiêu để vươn tới. Lí tưởng là lẽ sống, là mục tiêu phấn đấu của cả đời người.

b) Vai trò của lí tưởng trong cuộc sống con người:

–  Lí tưởng như là ngọn đèn chỉ đường, không có lí tưởng thì sẽ không có cuộc sống.

–  Hướng tới cái đẹp hoàn thiện trong đời người.

–  Là mục tiêu phấn đấu của cả đời người.

–  Tạo sự lạc quan tự tin cho con người trong mọi hành động.