IBAITAP: Bài thơ nói về điều gì? Những biện pháp nghệ thuật nào được sử dụng trong bài thơ và chúng có tác dụng gì? Cùng ibaitap tìm hiểu bài học “Lời tiễn dặn” hôm nay nhé.

I. HOÀN CẢNH SÁNG TÁC TÁC PHẨM LỜI TIỄN DẶN

Tác phẩm được trích từ truyện thơ “Tiễn dặn người yêu” của dân tộc Thái gồm 1846 câu thơ.

II. TÓM TẮT TÁC PHẨM LỜI TIỄN DẶN

Tâm trạng của chàng trai trên đường tiễn cô gái về nhà chồng và chứng kiến cảnh cô gái bị chồng đánh đập. Khát vọng về hạnh phúc và tình yêu thủy chung mà chàng trai dành cho cô gái.

III. BỐ CỤC TÁC PHẨM LỜI TIỄN DẶN

Có thể chia thành 2 phần như sau:

• Phần 1 từ đầu đến góa bụa về già: Tâm trạng của chàng trai trên đường tiễn cô gái về nhà chồng. 
• Phần 2 còn lại: Cử chỉ, hành động cùng tâm trạng của chàng trai khi ở nhà chồng của cô gái.

IV. HƯỚNG DẪN SOẠN TÁC PHẨM LỜI TIỄN DẶN

Câu 1: Diễn biến tâm trạng của chàng trai trên đường tiễn người yêu về nhà chồng như thế nào? Hãy phân tích những câu thơ, những dẫn chứng thể hiện tâm trạng đó. (SGK Ngữ văn 10 tập 1- trang 96)

Lời giải chi tiết:

Diễn biến tâm trạng của chàng trai trên đường tiễn cô gái về nhà chồng:

• Đau xót khi phải tiễn cô gái về nhà chồng.
• Gọi cô gái thân mật bằng “người đẹp anh yêu”.
• Khẳng định tình yêu trong anh vẫn thắm thiết.
• Nhưng có lúc tình cảm của Anh mâu thuẫn với hiện thực Chị đang theo chồng (thậm chí đã có con với chồng).

– Khi tiễn Anh có những cử chỉ và hành động dường như muốn níu kéo thời gian dài ra:

• Xin hãy cho anh kề vóc mảnh, quấn quanh vải ủ lấy hương người, cho mai sau lửa đượm xác hơi.
• Anh bồng nựng con của cô gái như thể bồng nựng chính con của mình. 

⇒ Khi tiễn đưa cô gái lòng chàng trai rất đau khổ và dằn vặt, có lẽ vì vậy mà câu thơ cuối như một đoạn phá phách. Nó như khẳng định ý chí quyết tâm đoàn tụ của hai người. 

Câu 2: Phân tích những câu thơ mô tả hành động, tâm trạng của cô gái trên đường về nhà chồng. Cách mô tả ấy biểu lộ tình yêu của chàng trai với cô gái như thế nào? (SGK Ngữ văn 10 tập 1- trang 96)

Lời giải chi tiết:

Tâm trạng cùng hành động của cô gái trên đường về nhà chồng thể hiện tình yêu của chàng trai đối với cô gái:

• Chàng trai muốn níu kéo những phút giây cuối hai người được bên nhau,
• Chàng trai cảm nhận được sự lưu luyến của cô gái khi cô gái chùn bước chân.
• Cô gái đưa ra những lý do chính đáng để chờ đợi chàng trai:  Chân bước xa lòng càng đau nhớ/ Em tới rừng ngắt lá ớt ngồi chờ/ Tới rừng lá ngón ngóng trông.
• Chàng trai dõi theo bằng tình yêu và cảm nhận từng bước chân ngập ngừng của cô gái.

⇒  Cô gái sống trong sự đau khổ và dằn vặt khi hai người phải chia xa, tất cả không thể thốt nên lời mà chỉ thông qua cảm nhận nơi chàng trai. Giữa hai người có một sợi dây tình cảm bền chặt và tình nghĩa.

Câu 3: Phân tích những câu thơ, những chi tiết thể hiện thái độ, cử chỉ ân cần của chàng trai đối với cô gái trong những ngày anh còn lưu lại ở nhà chồng của cô. (SGK Ngữ văn 10 tập 1- trang 96)

Lời giải chi tiết:

Những hành động thể hiện thái độ cùng cử chỉ ân cần của chàng trai đối với cô gái trong những ngày anh còn lưu lại ở nhà chồng của cô là:

• Nâng cô gái dậy, phủi áo, chải tóc khi cô gái bị chồng đánh.
• Làm ống thuốc giúp cô gái khỏi đau.

⇒ Chàng trai đã thể hiện sự xót xa và thương cảm với nỗi đau của cô gái, từ đó trỗi lên ý chí muốn đưa cô gái về đoàn tụ với mình.

Câu 4: Đoạn trích sử dụng rất nhiều câu thơ có dùng phép điệp (từ ngữ, hình ảnh, kiểu câu). Hãy tìm và nhận xét giá trị biểu cả của những câu thơ đó. (SGK Ngữ văn 10 tập 1- trang 96)

Lời giải chi tiết:

Những câu thơ có sử dụng phép điệp là:

– Vừa đi vừa ngoảnh lại

Vừa đi vừa ngoái trông…

– Chết ba năm hình còn treo đó

Chết thành sông, vục nước uống mát lòng

…

Chết thành hồn, chung một mái, song song.

– Yêu nhau , yêu trọn đời gỗ cứng,

Yêu nhau, yêu trọn kiếp đến già…

⇒ Sử dụng nhiều hình ảnh so sánh tương đồng, ẩn dụ liên tiếp hay những câu có cấu trúc cú pháp chung để nhấn mạnh sự thủy chung son sắt trong tình yêu của chàng trai và cô gái, đồng thời khẳng định ý chí cùng ước mơ đoàn tụ của họ.