Siêu lợi nhuận hay còn được gọi là lợi nhuận siêu ngạch hay là giá trị thặng dư siêu ngạch chính là phần giá trị thặng dư (lợi nhuận) thu được trong một chu trình sản xuất do áp dụng công nghệ kỹ thuật mới vào sản xuất làm cho giá trị cá biệt của hàng hóa thấp hơn giá trị thị trường của nó.

Đây cũng chính là lợi nhuận đặc biệt vượt quá lợi nhuận bình quân mà chủ xí nghiệp thu được trong một thời gian nhất định trong quá trình cạnh tranh do sử dụng những thiết bị, kĩ thuật và công nghệ tiến bộ, đầu tư vào các ngành sản xuất mới. Khi các chủ xí nghiệp khác cạnh tranh và nắm được kĩ thuật mới thì lợi nhuận đặc biệt trên không còn nữa và lúc đó sẽ hình thành tỉ suất lợi nhuận bình quân.

Các yếu tố tạo nên siêu lợi nhuận[sửa|sửa mã nguồn]

Về ngân sách[sửa|sửa mã nguồn]

Để được gọi là siêu lợi nhuận thì yếu tố tiên phong là ngân sách bỏ ra thấp nhưng lệch giá thu được rất lớn. Các nhà đầu tư, sản xuất ( nhà tư bản ) chỉ phải bỏ ra ngân sách ít hơn những nhà tư bản khác nhưng vẫn bán được giá như những nhà tư bản khác, từ đó sẽ thu được giá trị thặng dư ( doanh thu ) cao hơn .

Tuy vậy, lợi nhuận siêu ngạch không phải diễn ra mãi mãi, khi số đông các nhà tư bản đều đổi mới kỹ thuật và công nghệ một cách phổ biến thì giá trị thặng dư siêu ngạch hay siêu lợi nhuận sẽ không còn nữa.

Trong một nhà máy sản xuất hay cơ sở sản xuất thì giá trị siêu ngạch là một hiện tượng kỳ lạ mang tính trong thời điểm tạm thời, nhưng trong khoanh vùng phạm vi xã hội thì nó lại liên tục sống sót. Nó chính là động lực can đảm và mạnh mẽ nhất để thôi thúc những nhà tư bản thay đổi công nghệ tiên tiến tiếp tục nhằm mục đích tăng hiệu suất lao động riêng biệt, vượt mặt đối thủ cạnh tranh trong cạnh tranh đối đầu .Karl Marx gọi giá trị thặng dư siêu ngạch là hình thức biến tướng của giá trị thặng dư tương đối .

Yếu tố khoa học công nghệ tiên tiến[sửa|sửa mã nguồn]

Để có doanh thu siêu ngạch trong sản xuất, một yếu tố quan trọng số 1 đó chính là khoa học công nghệ tiên tiến mà theo kinh tế tài chính học chính trị thì nó chính là máy móc. Máy móc tuy không trực tiếp tạo ra giá trị thặng dư nhưng nó góp thêm phần làm tăng giá trị lao động .Trong học thuyết giá trị thặng dư, Karl Mark khẳng định chắc chắn lao động sản xuất hàng hoá có đặc thù hai mặt. Chính tính hai mặt của lao động sản xuất hàng hoá đã tạo ra giá trị sử dụng và giá trị sản phẩm & hàng hóa. Trong đó : Lao động đơn cử tạo ra giá trị sử dụng của hàng hoá ; Lao động trừu tượng tạo ra giá trị sản phẩm & hàng hóa .Do đó, quy trình sản xuất hàng hoá cũng sẽ gồm có hai mặt là quy trình lao động và quy trình tạo ra, làm tăng giá trị. Với tư cách là yếu tố của quy trình lao động, máy móc gia nhập hàng loạt vào quy trình sản xuất, còn với tư cách là một yếu tố hình thành giá trị thì máy móc chỉ gia nhập từng phần giá trị vào loại sản phẩm .Quá trình l ao động dù là giản đơn hay phức tạp cũng là sự tích hợp của người lao động với tư liệu sản xuất. Sử dụng máy móc càng tân tiến thì sức sản xuất ngày càng được nâng lên, càng tạo ra nhiều của cải vật chất để phân phối nhu yếu của xã hội .

Nhưng khi nghiên cứu quá trình tạo ra và làm tăng giá trị hàng hoá thì máy móc tham gia vào đây không còn được xét là nhân tố vật thể nữa mà chỉ được coi là những lượng lao động đã vật hoá nhất định, giá trị của chúng được chuyển dần hoặc chuyển ngay vào trong một chu kỳ sản xuất sản phẩm. Dù máy móc có hiện đại đến đâu đi chăng nữa thì cũng không thể tự chuyển giá trị của mình vào sản phẩm.

Một cái máy không dùng vào quy trình sản xuất là một cái máy vô ích, ngoài những nó còn bị hư hỏng dần bởi sức mạnh huỷ hoại của tự nhiên. Chính lao động sống, lao động của con người đã ” cải tử hoàn sinh “, đã làm cho máy móc sống lại, chuyển giá trị của chúng sang loại sản phẩm mới .Nhưng một tư liệu sản xuất không khi nào chuyển vào mẫu sản phẩm mới một giá trị lớn hơn phần mà nó đã hao mòn đi trong quy trình sản xuất. Tức là, tư liệu sản xuất nói chung và máy móc nói riêng chỉ tạo điều kiện kèm theo cho việc làm tăng giá trị của hàng hoá chứ bản thân không trực tiếp tham gia vào quy trình làm tăng giá trị .Khi đi sâu vào điều tra và nghiên cứu những chiêu thức sản xuất giá trị thặng dư thì ta thấy rằng những doanh nghiệp sử dụng máy móc thiết bị văn minh thì sẽ thu được giá trị thặng dư siêu ngạch, từ đó sẽ có doanh thu siêu ngạch hay siêu lợi nhuận .Khi sử dụng máy móc văn minh sẽ làm tăng năng lực sản xuất của lao động. Trong một đơn vị chức năng thời hạn sẽ tạo ra được nhiều hàng hoá hơn, với chất lượng tốt hơn, khi bán hàng hoá trên thị trường ( hoàn toàn có thể bán với giá thấp hơn so với Chi tiêu thị trường ) nhưng vẫn thu được doanh thu rất cao. Sở dĩ như vậy là do khi hiệu suất lao động tăng lên thì hao phí lao động để sản xuất ra một hàng hoá giảm xuống dẫn đến lượng giá trị của một đơn vị chức năng hàng hoá giảm xuống .Chính do đó Karl Mark cho rằng : xã hội sẽ không hề văn minh nếu không luôn luôn cách mạng hoá công cụ sản xuất .

Các yếu tố khác[sửa|sửa mã nguồn]

Bên cạnh yếu tố máy móc và lao động ( là những yếu tố được xem xét trong quy trình sản xuất ) thì những yếu tố khác cũng đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra siêu lợi nhuận, đó là yếu tố tương quan đến cung, cầu trên thị trường. Nếu như nhu yếu của một loại sản phẩm đó tăng lên so với cung của sản phẩm & hàng hóa đó thì Ngân sách chi tiêu của mẫu sản phẩm đó sẽ tăng lên. Nếu Chi tiêu tăng mạnh hoàn toàn có thể tạo ra siêu lợi nhuận. Người ta cũng hoàn toàn có thể tích trữ sản phẩm & hàng hóa để tạo ra thực trạng khan hiếm sản phẩm & hàng hóa trên thị trường khiến cầu cao hơn cung do đó giá tăng, sau đó họ bán hàng hóa ra thị trường với giá cao để thu về siêu lợi nhuận. Hiện tượng này được gọi là đầu tư mạnh .

Ngoài hiện tượng đầu cơ, siêu lợi nhuận cũng được hình thành từ việc trốn thuế, tránh thuế, chuyển thuế. Giá cả hàng hóa trên thị trường, bên cạnh các yếu tố chính chi phối như giá trị lao động, giá trị sử dụng, quy luật cung cầu thì một yếu tố khác cũng góp phần quan trọng là thuế hay chính sách thuế. Yếu tố này là công cụ của một chính phủ để quản lý ở tầm vĩ mô nền kinh tế của quốc gia. Nếu một hàng hóa bị đánh thuế nặng thì giá cả nó trên thị trường sẽ cao hơn rất nhiều so với giá cả nguyên gốc của nó. Ví dụ một chiếc xe hơi được sản xuất tại nước ngoài chỉ có giá 10.000 USD, nhưng khi nhập vào một nước khác sẽ bị đánh thuế lên đến 100% thì giá bán của nó tại thị trường đó ít nhất là 20.000 USD. Vì vậy nếu một người kinh doanh sử dụng các biện pháp để trốn thuế mà vẫn bán với giá hiện hành trên thị trường thì họ đã đạt được siêu lợi nhuận.

Yếu tố độc quyền kinh tế tài chính cũng góp thêm phần tạo nên doanh thu siêu ngạchNgoài ra, chính những loại sản phẩm với những đặc thù rủi ro đáng tiếc cao cũng hoàn toàn có thể tạo ra siêu lợi nhuận. Trường hợp này nổi bật là ma túy. Việc kinh doanh thương mại ma túy và những mẫu sản phẩm của nó đã tạo nên một siêu lợi nhuận cho người kinh doanh thương mại vì hầu hết những vương quốc trên quốc tế đều nghiêm cấm việc kinh doanh ma túy và trừng phạt những người buôn ma túy .