Ibaitap.com sẽ hướng dẫn trả lời chi tiết cho các câu hỏi Khoa học tự nhiên lớp 6 của bộ sách Chân trời sáng tạo thuộc [Bài 44: Chuyển động nhìn thấy của Mặt Trăng trong CHỦ ĐỀ 11: TRÁI ĐẤT VÀ BẦU TRỜI]. Nội dung chi tiết bài giải mời bạn đọc tham khảo dưới đây:

I. ÁNH SÁNG CỦA MẶT TRĂNG

Câu hỏi 1: Quan sát hình 44.1 và cho biết Mặt Trăng có phải tự phát ra ánh sáng hay không? Vì sao?

Lời giải tham khảo:

Mặt trăng không tự phát ra ánh sáng vì nó chỉ phản chiếu lại ánh sáng của Mặt trời, ánh sáng của nó được nhận từ Mặt trời từ các góc khác nhau 

Câu hỏi 2: Quan sát hình 44.2, em hãy cho biết tại sao chúng ta có thể nhìn thấy được Mặt Trăng.

Lời giải tham khảo:

Chúng ta có thể nhìn thấy Mặt trăng bởi vì có ánh sáng từ Mặt trời chiếu tới Mặt trăng phản xạ xuống Trái Đất vì Mặt trăng được chiếu sáng trực tiếp bởi Mặt trời và các điều kiện xem khác nhau theo chu kỳ gây ra các pha Mặt Trăng. Các phần chưa được chiếu sáng của Mặt Trăng đôi khi có thể được nhìn thấy mờ nhạt như là kết quả của ánh nắng Mặt Trời, đó là ánh sáng mặt trời phản chiếu trên bề mặt Trái Đất và lên Mặt trăng vì quỹ đạo của Mặt Trăng vừa có hình elip và nghiêng về mặt phẳng xích đạo của nó, sự đung đưa này cho phép chúng ta nhìn thấy đến 59% bề mặt Mặt Trăng từ Trái Đất (nhưng chỉ có một nửa tại bất kỳ thời điểm nào, tại bất kỳ vị trí nào).

II. HÌNH DẠNG NHÌN THẤY CỦA MẶT TRĂNG

Câu hỏi 1: Em hãy nêu các hình dạng nhìn thấy của Mặt trăng mà em biết

Lời giải tham khảo:

Các hình dạng của Mặt Trăng là: Trăng tròn, Trăng khuyết, Trăng bán nguyệt, Trăng lưỡi liềm, Không trăng.

Câu hỏi 2: Trong hình 44.4, em hãy chỉ ra bề mặt của Mặt Trăng được Mặt Trời chiếu sáng và phần bề mặt của Mặt Trăng mà ở Trái đất có thể nhìn thấy.

Lời giải tham khảo:

Phần bề mặt Mặt Trăng hướng về phía Trái Đất mà ở Trái Đất nhìn thấy, được mặt trời chiếu sáng có diện tích khác nhau mỗi khi được chiếu sáng, hình dạng của Mặt trăng thay đổi một cách tuần hoàn khi Mặt trăng quay quanh Trái Đất và sự thay đổi vị trí tương đối giữa Mặt Trăng, Mặt Trời, Trái Đất, vì quỹ đạo của Mặt Trăng vừa có hình elip và nghiêng về mặt phẳng xích đạo của nó, cho phép chúng ta nhìn thấy đến 59% bề mặt Mặt Trăng từ Trái Đất (nhưng chỉ có một nửa tại bất kỳ thời điểm nào, tại bất kỳ vị trí nào).

Câu hỏi 3: Với mỗi vị trí của Mặt Trăng trong hình 44.5, người trên Trái Đất quan sát thấy Mặt Trăng có hình dạng như thế nào? Chỉ ra sự tương ứng giữa mỗi vị trí với các hình dạng nhìn thấy của Mặt Trăng trong hình 44.3.

Lời giải tham khảo:

Với mỗi vị trí của Mặt trăng trong hình, con người trên Trái Đất Quan sát được thấy Mặt Trăng có hình dạng:

• Vị trí 1: Trăng có hình dạng bán nguyệt đầu tháng.
• vị trí 2: Trăng có hình dạng lưỡi liềm đầu tháng.
• Vị trí 3: Không có trăng.
• Vị trí 4: Trăng có hình dạng lưỡi liềm cuối tháng.
• Vị trí 5: Trăng có hình dạng bán nguyệt cuối tháng.
• Vị trí 6: Trăng có hình dạng khuyết cuối tháng.
• Vị trí 7: Trăng tròn.
• Vị trí 8: Trăng có hình dạng khuyết đầu tháng.

Sự tương ứng giữa các vị trí là: vị trí 1 và 5, vị trí 2 và 6, vị trí 3 và 7, vị trí 4 và 8.

Câu hỏi 4: Chỉ ra sự giống nhau và khác nhau giữa Trăng bán nguyệt đầu tháng và Trăng bán nguyệt cuối tháng.

Lời giải tham khảo:

Giống nhau giữa Trăng bán nguyệt đầu tháng và Trăng bán nguyệt cuối tháng: Hình dạng đều là Trăng bán nguyệt

Khác nhau giữa Trăng bán nguyệt đầu tháng và Trăng bán nguyệt cuối tháng: Trên hành trình đến trăng tròn, chúng ta sẽ thấy tỷ lệ lớn dần lên từ trăng bán nguyệt đầu tháng ở nửa được chiếu sáng của mặt trăng, và hiện tượng này được gọi là trăng tròn dần. Khi chuyển từ trăng tròn đến trăng bán nguyệt cuối tháng, chúng ta sẽ nhìn thấy tỷ lệ nhỏ dần đi ở phần được chiếu sáng của mặt trăng; hiện tượng này được gọi là trăng khuyết dần.

Câu hỏi 5: Làm việc nhóm để chế tạo mô hình quan sát các hình dạng nhìn thấy của Mặt trăng.

Lời giải tham khảo:

Học sinh tự tiến hành làm việc nhóm và thực hiện.

Câu hỏi 6: Từ mô hình bên (hình 44.6), em hãy phát triển để có thể quan sát phần quả bóng được chiếu sáng tương ứng với các hình dạng nhìn thấy khác của Mặt Trăng.

Lời giải tham khảo:

Từ mô hình hình 44.6, để có thể quan sát phần quả bóng được chiếu sáng tương ứng với các hình dạng nhìn thấy khác của Mặt Trăng ta tiếp tục khoét các lỗ đối diện với 4 lỗ đã khoét.

III. BÀI TẬP 

Câu hỏi 1: Vào đêm không Trăng, chúng ta không nhìn thấy Mặt Trăng vì

A. Mặt Trời không chiếu sáng Mặt Trăng.

B. Mặt Trăng không phản xạ ánh sáng mặt trời.

C. ánh sáng phản xạ từ Mặt trăng không chiếu tới Trái Đất.

D. Mặt Trăng bị che khuất bởi Mặt Trời.

Lời giải tham khảo:

Đáp án đúng là: C. ánh sáng phản xạ từ Mặt trăng không chiếu tới Trái Đất.

Câu hỏi 2: Chúng ta nhìn thấy Trăng tròn khi

A. một nửa phần được chiếu sáng của Mặt Trăng hướng về Trái Đất.

B. toàn bộ phần được chiếu sáng của Mặt Trăng hướng về Trái Đất.

C. toàn bộ Mặt Trăng được Mặt Trời chiếu sáng.

D. Mặt Trăng ở khoảng giữa Trái Đất và Mặt Trời.

Lời giải tham khảo:

Đáp án đúng là: B. toàn bộ phần được chiếu sáng của Mặt Trăng hướng về Trái Đất.

Câu hỏi 3: Chu kì của Tuần Trăng là 29,5 ngày. Khoảng thời gian đó cho biết điều gì?

Lời giải tham khảo:

Khoảng thời gian đó cho biết thời gian để Mặt trăng quay trở lại vị trí nằm giữa Mặt trời và Trái đất là 29,5 ngày.

Câu hỏi 4: Em hãy vẽ hình để giải thích hình ảnh nhìn thấy Trăng bán nguyệt cuối tháng

Lời giải tham khảo:

Hình vẽ tham khảo:

Câu hỏi 5: Em hãy tìm hiểu về hiện tượng nhật thực và hiện tượng nguyệt thực. Hãy vẽ hình để giải thích các hiện tượng đó.

Lời giải tham khảo:

Giải thích hiện tượng: 

• Nhật thực: Khi mặt trời, mặt trăng và trái đất cùng nằm trên một đường thẳng và mặt trăng ở giữa thì trên trái đất sẽ xuất hiện bóng tối và bóng nửa tối.
• Nguyệt thực: Khi mặt trời, mặt trăng và trái đất cùng nằm trên một đường thẳng mà trái đất ở giữa thì trên mặt trăng sẽ xuất hiện bóng tối và bóng nửa tối.

Hình ảnh giải thích:

‍