Trầm cảm – Wikipedia tiếng Việt

[ad_1]

Bức họa một người bệnh trầm cảm của Vincent van Gogh, một họa sỹ cũng mắc chứng này .

Rối loạn trầm cảm (MDD, Major Depressive Disorder) hay trầm cảm là một chứng rối loạn tâm thần phổ biến. Các triệu chứng của căn bệnh bao gồm: tâm trạng buồn bã kéo dài ít nhất hai tuần liên tiếp, lòng tự trọng thấp, mất hứng thú với các hoạt động bệnh nhân từng cảm thấy thú vị, hay các hoạt động bình thường cũng dần trở nên khó khăn với bệnh nhân, cảm thấy uể oải thiếu năng lượng, đau nhưng không rõ nguyên nhân.[1] Có thể thỉnh thoảng những người mắc bệnh trầm cảm còn ảo tưởng hoặc gặp ảo giác.[1] Các triệu chứng của căn bệnh có thể cách vài năm mới gặp, hoặc gần như luôn xuất hiện.[2] Trầm cảm nặng thì nỗi buồn sẽ kéo dài hơn, và những việc vốn là một phần bình thường của cuộc sống bỗng trở nên khó khăn hơn. Ngoài ra khi mắc bệnh, cảm xúc của bệnh nhân sẽ trở nên bất thường.[2][3]

Việc chẩn đoán rối loạn trầm cảm đa phần dựa trên thưởng thức mà bệnh nhân gặp qua vì thế sẽ kiểm tra thực trạng tinh thần. [ 4 ] Không có xét nghiệm trong phòng thí nghiệm, [ 2 ] nhưng hoàn toàn có thể thực thi kiểm tra để loại trừ các thực trạng sức khỏe thể chất hoàn toàn có thể gây ra các triệu chứng tương tự như. [ 4 ] Những người bị rối loạn trầm cảm nặng thường được điều trị bằng tư vấn và dùng thuốc chống trầm cảm. [ 1 ] Những loại thuốc này khá hiệu suất cao, nhưng không có quá nhiều tác động ảnh hưởng so với người mắc bệnh nặng hơn. [ 5 ] [ 6 ] Các hình thức tư vấn được sử dụng gồm có liệu pháp hành vi nhận thức ( CBT ) và liệu pháp tiếp xúc giữa các cá thể, [ 1 ] [ 7 ] và liệu pháp điện giật ( ECT ) hoàn toàn có thể được xem xét nếu các giải pháp khác không hiệu suất cao. [ 1 ] Có thể cần nhập viện trong những trường hợp có rủi ro tiềm ẩn gây hại cho bản thân và nhiều lúc hoàn toàn có thể xảy ra trái với mong ước của một người. [ 8 ]

Thời gian khởi phát chứng trầm cảm phổ biến nhất là ở độ tuổi 20 và 30,[2][9] với nữ giới bị trầm cảm thường xuyên gấp đôi so với nam giới.[2][9] Rối loạn trầm cảm nặng ảnh hưởng đến khoảng 163 triệu người (2% dân số thế giới) vào năm 2017.[10] Tỷ lệ những người bị trầm cảm tại một thời điểm trong cuộc đời của họ thay đổi từ 7% ở Nhật Bản đến 21% ở Pháp.[9] Tỷ lệ sống lâu hơn với chứng này ở các nước phát triển (15%) cao hơn so với các nước đang phát triển (11%).[9] Chứng rối loạn này gây ra tình trạng bệnh kéo dài nhiều năm thứ hai, chỉ sau đau thắt lưng.[11]

Bạn đang đọc: Trầm cảm – Wikipedia tiếng Việt

Thuật ngữ major depressive disorder (rối loạn trầm cảm chính) được đưa ra bởi một nhóm bác sĩ lâm sàng Hoa Kỳ vào giữa những năm 1970.[12] Nguyên nhân của rối loạn trầm cảm chủ yếu được cho là sự kết hợp của các yếu tố di truyền, môi trường và tâm lý,[1] với khoảng 40% nguy cơ liên quan đến di truyền.[2] Các yếu tố nguy cơ bao gồm tiền sử gia đình về tình trạng này, những thay đổi lớn trong cuộc sống, một số loại thuốc, các vấn đề sức khỏe mãn tính và lạm dụng chất kích thích.[1][2] Nó có thể ảnh hưởng tiêu cực đến cuộc sống cá nhân, cuộc sống công việc hoặc giáo dục cũng như thói quen ngủ, ăn uống và sức khỏe nói chung.[1][2] Những người hiện tại hoặc trước đây bị ảnh hưởng bởi chứng rối loạn này có thể bị kỳ thị.[13]

[14]Một phép tựa như chiếc cốc bộc lộ quy mô stress rằng dưới cùng một lượng tác nhân gây căng thẳng mệt mỏi, người 2 dễ bị tổn thương hơn người 1, do khuynh hướng của họ .Mô hình tâm ý xã hội sinh học đề xuất kiến nghị rằng các yếu tố sinh học, tâm ý và xã hội đều có vai trò gây ra trầm cảm. [ 15 ] [ 16 ] Các quy mô tạng stress pháp luật đơn cử mà hiệu quả trầm cảm khi một lỗ hổng sống sót trước đó, hoặc tạng, được kích hoạt bởi các sự kiện đời sống stress. Tính dễ bị tổn thương sống sót từ trước hoàn toàn có thể là do di truyền, [ 17 ] [ 18 ] ý niệm sự tương tác giữa tự nhiên và nuôi dưỡng, hoặc sơ đồ, tác dụng từ quan điểm về quốc tế được học trong thời thơ ấu. [ 19 ]Lạm dụng thời thơ ấu, cả về sức khỏe thể chất, tình dục hoặc tâm ý, đều là các yếu tố rủi ro tiềm ẩn dẫn đến trầm cảm, trong số các yếu tố tinh thần khác cùng xảy ra như lo ngại và lạm dụng ma túy. Chấn thương thời thơ ấu cũng đối sánh tương quan với mức độ trầm cảm, thiếu phản ứng với điều trị và thời hạn mắc bệnh. Tuy nhiên, 1 số ít người dễ mắc bệnh tâm thần hơn như trầm cảm sau chấn thương, và nhiều gen khác nhau đã được yêu cầu để trấn áp tính nhạy cảm. [ 20 ]
Các điều tra và nghiên cứu về mái ấm gia đình và sinh đôi cho thấy gần 40 % sự độc lạ giữa các cá thể về rủi ro tiềm ẩn mắc chứng rối loạn trầm cảm nặng hoàn toàn có thể được lý giải bởi các yếu tố di truyền. [ 21 ] Giống như hầu hết các rối loạn tinh thần, rối loạn trầm cảm chính có năng lực bị tác động ảnh hưởng bởi nhiều biến hóa di truyền cá thể. Vào năm 2018, một nghiên cứu và điều tra link hàng loạt bộ gen đã phát hiện ra 44 biến thể trong bộ gen có tương quan đến rủi ro tiềm ẩn trầm cảm nặng. [ 22 ] Tiếp theo là một điều tra và nghiên cứu năm 2019 đã tìm thấy 102 biến thể trong bộ gen có tương quan đến chứng trầm cảm. [ 23 ]5 – HTTLPR, hoặc alen ngắn của serotonin luân chuyển gen khởi động đã gắn liền với tăng rủi ro tiềm ẩn trầm cảm. Tuy nhiên, kể từ những năm 1990, các hiệu quả không đồng nhất, với ba nhìn nhận gần đây cho thấy có thấy và hai nhìn nhận không tìm thấy. [ 17 ] [ 24 ] [ 25 ] [ 26 ] [ 27 ] Các gen khác có tương quan đến tương tác gen-môi trường gồm có CRHR1, FKBP5 và BDNF, hai gen tiên phong tương quan đến phản ứng stress của trục HPA và gen sau tương quan đến hình thành thần kinh. Không có Kết luận nào về ảnh hưởng tác động của gen ứng viên so với bệnh trầm cảm, dù đơn lẻ hay phối hợp với căng thẳng mệt mỏi trong đời sống. [ 28 ] Nghiên cứu tập trung chuyên sâu vào các gen ứng viên đơn cử đã bị chỉ trích vì có xu thế tạo ra các phát hiện dương thế giả. [ 29 ] Ngoài ra còn có những nỗ lực khác để xem xét sự tương tác giữa căng thẳng mệt mỏi trong đời sống và rủi ro tiềm ẩn mắc bệnh trầm cảm. [ 30 ]

Các yếu tố sức khỏe thể chất khác[sửa|sửa mã nguồn]

Trầm cảm cũng hoàn toàn có thể là mẫu sản phẩm thứ phát sau một thực trạng bệnh mãn tính hoặc quá trình cuối, ví dụ điển hình như HIV / AIDS hoặc hen suyễn, và hoàn toàn có thể được gọi là ” trầm cảm thứ phát “. [ 31 ] [ 32 ] Người ta vẫn chưa biết liệu các bệnh tiềm ẩn gây ra trầm cảm có ảnh hưởng tác động đến chất lượng đời sống hay không, do nguyên do chung ( ví dụ điển hình như thoái hóa hạch nền trong bệnh Parkinson hoặc rối loạn điều hòa miễn dịch trong bệnh hen suyễn ). [ 33 ] Trầm cảm cũng hoàn toàn có thể là do thuốc ( hiệu quả của việc chăm nom sức khỏe thể chất ), ví dụ điển hình như trầm cảm do thuốc. Các liệu pháp tương quan đến chứng trầm cảm gồm có interferon, thuốc chẹn beta, isotretinoin, thuốc tránh thai, [ 34 ] thuốc trợ tim, thuốc chống co giật, thuốc antimigraine, thuốc chống loạn thần và các thuốc nội tiết tố như chất chủ vận hormone giải phóng gonadotropin. [ 35 ] Lạm dụng ma túy khi còn nhỏ cũng có tương quan đến việc tăng rủi ro tiềm ẩn mắc bệnh trầm cảm sau này trong đời sống. [ 36 ] Trầm cảm xảy ra do mang thai được gọi là trầm cảm sau sinh, và được cho là tác dụng của những đổi khác nội tiết tố tương quan đến thai kỳ. [ 37 ] Rối loạn cảm hứng theo mùa, một dạng trầm cảm tương quan đến sự biến hóa ánh sáng mặt trời theo mùa, được cho là tác dụng của việc giảm ánh sáng mặt trời. [ 38 ]

Sinh lý bệnh[sửa|sửa mã nguồn]

Sinh lý bệnh của trầm cảm vẫn chưa được hiểu rõ, nhưng các triết lý hiện tại xoay quanh mạng lưới hệ thống monoaminergic, nhịp sinh học, rối loạn công dụng miễn dịch, rối loạn công dụng trục HPA và các không bình thường về cấu trúc hoặc công dụng của mạch xúc cảm .

Lý thuyết monoamine, bắt nguồn từ hiệu quả của các loại thuốc monoaminergic trong điều trị trầm cảm, là lý thuyết thống trị cho đến gần đây. Lý thuyết cho rằng hoạt động không đủ của chất dẫn truyền thần kinh monoamine là nguyên nhân chính gây ra trầm cảm. Bằng chứng cho lý thuyết monoamine đến từ nhiều lĩnh vực. Thứ nhất, sự suy giảm cấp tính tryptophan, một tiền chất cần thiết của serotonin, một monoamine, có thể gây trầm cảm ở những người đang thuyên giảm hoặc người thân của bệnh nhân trầm cảm; điều này cho thấy rằng giảm dẫn truyền thần kinh serotonergic là quan trọng trong bệnh trầm cảm.[39] Thứ hai, mối tương quan giữa nguy cơ trầm cảm và tính đa hình trong gen 5-HTTLPR, mã hóa các thụ thể serotonin, cho thấy một mối liên hệ. Thứ ba, giảm kích thước của locus coeruleus, giảm hoạt động của tyrosine hydroxylase, tăng mật độ thụ thể adrenergic alpha-2, và bằng chứng từ mô hình chuột cho thấy giảm dẫn truyền thần kinh adrenergic trong bệnh trầm cảm.[40] Hơn nữa, giảm nồng độ axit homovanillic, thay đổi phản ứng với dextroamphetamine, phản ứng của các triệu chứng trầm cảm với chất chủ vận thụ thể dopamine, giảm liên kết thụ thể dopamine D1 trong thể vân,[41] và tính đa hình của gen thụ thể dopamine liên quan đến dopamine, một monoamine khác, trong bệnh trầm cảm.[42][43] Cuối cùng, sự gia tăng hoạt động của monoamine oxidase, chất phân hủy monoamine, có liên quan đến chứng trầm cảm.[44] Tuy nhiên, lý thuyết này không phù hợp với thực tế rằng sự suy giảm serotonin không gây ra trầm cảm ở người khỏe mạnh, thực tế là thuốc chống trầm cảm làm tăng mức độ monoamines ngay lập tức nhưng phải mất vài tuần để phát huy tác dụng và sự tồn tại của thuốc chống trầm cảm không điển hình có thể có hiệu quả mặc dù không nhắm vào con đường này.[45] Một lời giải thích được đề xuất cho sự chậm trễ trong điều trị, và hỗ trợ thêm cho sự thiếu hụt các monoamine, là giải mẫn cảm của sự tự ức chế trong nhân raphe bằng cách tăng serotonin qua trung gian của thuốc chống trầm cảm.[46] Tuy nhiên, việc ức chế raphe lưng đã được đề xuất xảy ra do làm giảm hoạt động của hệ serotonergic trong sự suy giảm tryptophan, dẫn đến trạng thái trầm cảm do tăng serotonin. Tiếp tục phản bác giả thuyết monoamine là thực tế rằng những con chuột bị tổn thương raphe lưng không trầm cảm hơn so với đối chứng, phát hiện thấy tăng 5-HIAA ở những bệnh nhân trầm cảm bình thường với điều trị SSRI và sự ưa thích đối với carbohydrate ở những bệnh nhân trầm cảm.[47] Vốn đã bị hạn chế, giả thuyết về monoamine đã được đơn giản hóa hơn nữa khi được trình bày với công chúng.[48]

Các không bình thường về mạng lưới hệ thống miễn dịch đã được quan sát thấy, gồm có cả mức độ tăng của các cytokine tương quan đến việc tạo ra các hành vi bệnh tật ( trùng lặp với trầm cảm ). [ 49 ] [ 50 ] [ 51 ] Hiệu quả của thuốc chống viêm không steroid ( NSAID ) và chất ức chế cytokine trong điều trị trầm cảm, [ 52 ] và thông thường hóa nồng độ cytokine sau khi điều trị thành công xuất sắc cho thấy thêm những không bình thường của mạng lưới hệ thống miễn dịch trong bệnh trầm cảm. [ 53 ]Các không bình thường về trục HPA đã được gợi ý ở bệnh trầm cảm do mối tương quan của CRHR1 với bệnh trầm cảm và tần suất không ức chế thử nghiệm dexamethasone tăng lên ở bệnh nhân trầm cảm. Tuy nhiên, sự không bình thường này không đủ để làm công cụ chẩn đoán vì độ nhạy của nó chỉ là 44 %. [ 54 ] [ 54 ] Những không bình thường tương quan đến stress này đã được giả thuyết là nguyên do của việc giảm thể tích hồi hải mã ở những bệnh nhân trầm cảm. [ 55 ] Hơn nữa, một nghiên cứu và phân tích tổng hợp mang lại hiệu suất cao giảm ức chế dexamethasone và tăng phản ứng với các tác nhân gây căng thẳng mệt mỏi tâm ý. [ 56 ] Các tác dụng không bình thường hơn nữa đã bị che khuất với phản ứng thức tỉnh cortisol, với việc tăng phản ứng có tương quan đến trầm cảm. [ 57 ]Các kim chỉ nan thống nhất các phát hiện về hình ảnh thần kinh đã được đề xuất kiến nghị. Mô hình tiên phong được đề xuất kiến nghị là ” Mô hình vỏ não Limbic “, tương quan đến sự tăng động của các vùng cạnh bụng và sự giảm hoạt động giải trí của các vùng điều hòa phía trước trong quy trình giải quyết và xử lý xúc cảm. [ 58 ] Một quy mô khác, ” quy mô Corito-Striatal “, gợi ý rằng những không bình thường của vỏ não trước trong việc kiểm soát và điều chỉnh cấu trúc thể vân và dưới vỏ dẫn đến trầm cảm. [ 59 ] Một quy mô khác yêu cầu sự tăng động của các cấu trúc năng lực trong việc xác lập các kích thích xấu đi và sự giảm hoạt động giải trí của các cấu trúc điều tiết vỏ não dẫn đến sự thiên vị cảm hứng xấu đi và trầm cảm, tương thích với các nghiên cứu và điều tra về sự thiên vị cảm hứng. [ 60 ]

Các triệu chứng và tín hiệu[sửa|sửa mã nguồn]

Một bức ảnh in thạch bản năm 1892 của một phụ nữ được chẩn đoán mắc bệnh trầm cảmTrầm cảm nặng ảnh hưởng tác động đáng kể đến các mối quan hệ mái ấm gia đình và cá thể, đời sống việc làm hoặc trường học, thói quen ăn ngủ và sức khỏe thể chất nói chung của một người. [ 61 ] Tác động của nó so với hoạt động giải trí và niềm hạnh phúc đã được so sánh với ảnh hưởng tác động của các bệnh mãn tính khác, ví dụ điển hình như bệnh tiểu đường. [ 62 ]Một người trải qua quá trình trầm cảm nghiêm trọng thường bộc lộ tâm trạng thấp thỏm, trải qua mọi góc nhìn của đời sống và không có năng lực thưởng thức niềm vui trong các hoạt động giải trí mê hoặc trước đây. Những người trầm cảm hoàn toàn có thể bận tâm – hoặc suy ngẫm về – những tâm lý và cảm xúc vô dụng, tội lỗi hoặc hụt hẫng không tương thích, bất lực hoặc vô vọng. [ 63 ] Trong trường hợp nghiêm trọng, người trầm cảm hoàn toàn có thể có các triệu chứng rối loạn tinh thần. Những triệu chứng này gồm có ảo tưởng hoặc ít thông dụng hơn là ảo giác, thường không dễ chịu. [ 63 ] Các triệu chứng khác của trầm cảm gồm có năng lực tập trung chuyên sâu và trí nhớ kém ( đặc biệt quan trọng ở những người có bộc lộ u uất hoặc rối loạn tinh thần ), [ 64 ] rút lui khỏi các trường hợp và hoạt động giải trí xã hội, giảm ham muốn tình dục, cáu kỉnh, [ 65 ] và nghĩ đến cái chết hoặc tự tử. Mất ngủ là thông dụng ở những người trầm cảm. Trong quy mô nổi bật, một người thức dậy rất sớm và không hề ngủ lại được. [ 63 ] Tình trạng mất ngủ hoặc ngủ quá nhiều cũng hoàn toàn có thể xảy ra. [ 63 ] Một số thuốc chống trầm cảm cũng hoàn toàn có thể gây mất ngủ do tính năng kích thích của chúng. [ 66 ]Một người trầm cảm hoàn toàn có thể báo cáo giải trình nhiều triệu chứng về sức khỏe thể chất như căng thẳng mệt mỏi, đau đầu hoặc các yếu tố về tiêu hóa ; Theo tiêu chuẩn của Tổ chức Y tế Thế giới về trầm cảm, phàn nàn về sức khỏe thể chất là yếu tố thông dụng nhất ở các nước đang tăng trưởng. [ 67 ] Cảm giác thèm ăn thường giảm, dẫn đến giảm cân, mặc dầu nhiều lúc xảy ra hiện tượng kỳ lạ thèm ăn và tăng cân. [ 63 ] Gia đình và bạn hữu hoàn toàn có thể nhận thấy rằng hành vi của người đó là kích động hoặc hôn mê. [ 63 ] Những người lớn tuổi bị trầm cảm hoàn toàn có thể có các triệu chứng nhận thức khi mới khởi phát, ví dụ điển hình như hay quên, [ 64 ] và cử động chậm lại đáng quan tâm hơn. [ 68 ]Trẻ trầm cảm thường hoàn toàn có thể biểu lộ tâm trạng cáu kỉnh hơn là trầm cảm [ 63 ] và có các triệu chứng khác nhau tùy thuộc vào độ tuổi và trường hợp. [ 63 ] Hầu hết mất hứng thú đến trường và có bộc lộ sa sút trong học tập. Họ hoàn toàn có thể được diễn đạt là đeo bám, yên cầu, nhờ vào hoặc không bảo đảm an toàn. [ 63 ] Việc chẩn đoán hoàn toàn có thể bị trì hoãn hoặc bỏ sót khi các triệu chứng được hiểu là ” tâm trạng ủ rũ thông thường “. [ 63 ]

Các bệnh tương quan[sửa|sửa mã nguồn]

Chứng trầm cảm nặng thường xảy ra cùng với các vấn đề tâm thần khác. Khảo sát Bệnh tật Quốc gia 1990–92 (Hoa Kỳ) báo cáo rằng một nửa số người bị trầm cảm nặng cũng bị lo âu suốt đời và các rối loạn liên quan như rối loạn lo âu tổng quát.[69] Các triệu chứng lo âu có thể có tác động lớn đến tiến trình của bệnh trầm cảm, với việc chậm phục hồi, tăng nguy cơ tái phát, tàn tật nhiều hơn và tăng các nỗ lực tự sát.[70] Ngày càng có nhiều tỷ lệ lạm dụng rượu và ma túy và đặc biệt là sự phụ thuộc,[71][72] và khoảng một phần ba số người được chẩn đoán mắc ADHD bị trầm cảm kèm theo.[73] Rối loạn căng thẳng sau chấn thương và trầm cảm thường đồng thời xảy ra.[74] Trầm cảm cũng có thể cùng tồn tại với rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD), làm phức tạp việc chẩn đoán và điều trị cả hai.[75] Trầm cảm cũng thường đi kèm với lạm dụng rượu và rối loạn nhân cách.[76] Bệnh trầm cảm cũng có thể trở nên trầm trọng hơn trong những tháng cụ thể (thường là mùa đông) đối với những người mắc chứng rối loạn cảm xúc theo mùa. Mặc dù lạm dụng quá nhiều phương tiện kỹ thuật số có liên quan đến các triệu chứng trầm cảm, nhưng phương tiện kỹ thuật số cũng có thể được sử dụng trong một số trường hợp để cải thiện tâm trạng.[77][78]

Trầm cảm và đau đớn thường đồng thời xảy ra. Một hoặc nhiều triệu chứng đau Open ở 65 % bệnh nhân trầm cảm, và từ 5 đến 85 % bệnh nhân bị đau sẽ bị trầm cảm, tùy thuộc vào thực trạng ; tỷ suất mắc bệnh ở phòng khám đa khoa thấp hơn và ở phòng khám chuyên khoa cao hơn. Việc chẩn đoán bệnh trầm cảm thường bị trì hoãn hoặc bỏ sót, và hiệu quả hoàn toàn có thể xấu đi nếu bệnh trầm cảm được chú ý quan tâm nhưng trọn vẹn bị hiểu nhầm. [ 79 ]Trầm cảm cũng có tương quan đến rủi ro tiềm ẩn mắc bệnh tim mạch tăng gấp 1,5 đến 2 lần, không nhờ vào vào các yếu tố rủi ro tiềm ẩn đã biết khác và bản thân nó có tương quan trực tiếp hoặc gián tiếp với các yếu tố rủi ro tiềm ẩn như hút thuốc và béo phì. Những người bị trầm cảm nặng ít có năng lực tuân theo các khuyến nghị y tế để điều trị và ngăn ngừa các rối loạn tim mạch, điều này càng làm tăng rủi ro tiềm ẩn mắc các biến chứng y khoa. [ 80 ] Ngoài ra, bác sĩ tim mạch hoàn toàn có thể không nhận ra chứng trầm cảm tiềm ẩn làm phức tạp yếu tố tim mạch mà họ đang chăm nom. [ 81 ]Trầm cảm thường cùng sống sót với các rối loạn sức khỏe thể chất phổ cập ở người cao tuổi, ví dụ điển hình như đột quỵ, các bệnh tim mạch khác, bệnh Parkinson và bệnh phổi ùn tắc mãn tính. [ 82 ]

Đánh giá lâm sàng[sửa|sửa mã nguồn]

Đánh giá chẩn đoán hoàn toàn có thể được thực thi bởi một bác sĩ đa khoa được đào tạo và giảng dạy tương thích, hoặc bởi bác sĩ tinh thần hoặc nhà tâm lý học, [ 83 ] người ghi lại thực trạng hiện tại, tiền sử tiểu sử, các triệu chứng hiện tại, tiền sử mái ấm gia đình và việc sử dụng rượu và ma túy của người đó. Đánh giá cũng gồm có kiểm tra trạng thái niềm tin, là nhìn nhận về tâm trạng và nội dung tâm lý hiện tại của người đó, đặc biệt quan trọng là sự hiện hữu của các chủ đề về sự vô vọng hoặc bi quan, tự làm hại hoặc tự tử và không có tâm lý hoặc kế hoạch tích cực. [ 83 ] Các dịch vụ chăm nom sức khỏe thể chất tinh thần chuyên khoa rất hiếm ở các vùng nông thôn, do đó việc chẩn đoán và quản trị phần nhiều được giao cho các bác sĩ lâm sàng chăm nom bắt đầu. [ 84 ] Vấn đề này thậm chí còn còn được lưu lại nhiều hơn ở các nước đang tăng trưởng. [ 85 ] Thang nhìn nhận không được sử dụng để chẩn đoán trầm cảm, nhưng chúng phân phối tín hiệu về mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng trong một khoảng chừng thời hạn, do đó, một người đạt điểm trên ngưỡng số lượng giới hạn nhất định hoàn toàn có thể được nhìn nhận kỹ lưỡng hơn để chẩn đoán rối loạn trầm cảm. Một số thang nhìn nhận được sử dụng cho mục tiêu này ; [ 86 ] chúng gồm có Thang nhìn nhận Hamilton về Bệnh trầm cảm, [ 87 ] Bản kiểm kê về bệnh trầm cảm Beck [ 88 ] hoặc Bản câu hỏi về hành vi tự tử đã được sửa đổi. [ 89 ] [ 90 ]Các bác sĩ chăm nom chính và các bác sĩ không phải bác sĩ tinh thần khác gặp khó khăn vất vả hơn trong việc nhận thức kém và điều trị trầm cảm so với bác sĩ tinh thần, một phần do các triệu chứng sức khỏe thể chất thường đi kèm với trầm cảm, ngoài những còn có nhiều rào cản về bệnh nhân, nhà phân phối và mạng lưới hệ thống tiềm năng. Một nhìn nhận cho thấy rằng các bác sĩ không chuyên khoa tinh thần bỏ sót khoảng chừng 2/3 số trường hợp, mặc dầu điều này đã được cải tổ phần nào trong các điều tra và nghiên cứu gần đây. [ 91 ]Trước khi chẩn đoán rối loạn trầm cảm nặng, bác sĩ thường triển khai kiểm tra y tế và các cuộc tìm hiểu được lựa chọn để loại trừ các nguyên do khác gây ra các triệu chứng. Chúng gồm có các xét nghiệm máu đo TSH và thyroxine để loại trừ suy giáp ; chất điện giải cơ bản và calci huyết thanh để loại trừ rối loạn chuyển hóa ; và công thức máu vừa đủ gồm có ESR để loại trừ nhiễm trùng body toàn thân hoặc bệnh mãn tính. [ 92 ] Các phản ứng có hại so với thuốc hoặc lạm dụng rượu cũng thường được loại trừ. Nồng độ testosterone hoàn toàn có thể được nhìn nhận để chẩn đoán thiểu năng sinh dục, một nguyên do gây trầm cảm ở phái mạnh. [ 93 ] Mức độ vitamin D hoàn toàn có thể được nhìn nhận, vì mức độ vitamin D thấp có tương quan đến rủi ro tiềm ẩn trầm cảm cao hơn. [ 94 ]Những phàn nàn về nhận thức chủ quan Open ở những người già bị trầm cảm, nhưng chúng cũng hoàn toàn có thể là tín hiệu của sự khởi đầu của rối loạn sa sút trí tuệ, ví dụ điển hình như bệnh Alzheimer. [ 95 ] [ 96 ] Kiểm tra nhận thức và chụp ảnh não hoàn toàn có thể giúp phân biệt trầm cảm với sa sút trí tuệ. [ 97 ] Chụp CT hoàn toàn có thể loại trừ bệnh lý não ở những người có triệu chứng loạn thần, khởi phát nhanh hoặc không bình thường. [ 98 ] Không có xét nghiệm sinh học nào xác nhận trầm cảm nặng. [ 98 ] Nói chung, các cuộc tìm hiểu không được lặp lại cho một đợt tiếp theo trừ khi có chỉ định y tế .

Tiêu chí DSM và ICD[sửa|sửa mã nguồn]

Các tiêu chí được sử dụng rộng rãi nhất để chẩn đoán các tình trạng trầm cảm được tìm thấy trong Cẩm nang Chẩn đoán và Thống kê Rối loạn tâm thần của Hiệp hội Tâm thần học Hoa Kỳ và Phân loại Thống kê Quốc tế về Bệnh tật và Các Vấn đề Sức khỏe Liên quan của Tổ chức Y tế Thế giới trong đó sử dụng tên giai đoạn trầm cảm cho một rối loạn trầm cảm từng đợt và tái phát nhiều đợt.[99] Hệ thống thứ hai thường được sử dụng ở các nước Châu Âu, trong khi hệ thống thứ nhất được sử dụng ở Hoa Kỳ và nhiều quốc gia không thuộc Châu Âu khác,[98] và các tác giả của cả hai đã làm việc để phù hợp với hệ thống kia.[63]

Cả DSM-5 và ICD-10 đều lưu lại các triệu chứng trầm cảm nổi bật ( chính ). [ 100 ] ICD-10 định nghĩa ba triệu chứng trầm cảm nổi bật ( chán nản tâm trạng, anhedonia, và giảm nguồn năng lượng ), hai trong số đó nên xuất hiện để xác lập chẩn đoán rối loạn trầm cảm. [ 101 ] [ 102 ] Theo DSM-5, có hai triệu chứng trầm cảm chính – tâm trạng chán nản và mất hứng thú / niềm vui trong các hoạt động giải trí ( anhedonia ). Những triệu chứng này, cũng như năm trong số chín triệu chứng đơn cử hơn được liệt kê, phải tiếp tục xảy ra trong hơn hai tuần ( đến mức độ nó làm suy yếu tính năng ) để chẩn đoán. [ 103 ]

Rối loạn trầm cảm nặng được phân loại là rối loạn tâm trạng trong DSM-5.[104] Chẩn đoán xoay quanh sự hiện diện của các giai đoạn trầm cảm chính đơn lẻ hoặc tái phát.[63] Các vòng loại hơn nữa được sử dụng để phân loại cả chính tập và diễn biến của rối loạn. Danh mục Rối loạn trầm cảm không xác định được chẩn đoán nếu biểu hiện của giai đoạn trầm cảm không đáp ứng các tiêu chí cho giai đoạn trầm cảm nặng.[104] Hệ thống ICD-10 không sử dụng thuật ngữ rối loạn trầm cảm nặng nhưng liệt kê các tiêu chí rất giống nhau để chẩn đoán một giai đoạn trầm cảm (nhẹ, vừa hoặc nặng); thuật ngữ tái phát có thể được thêm vào nếu đã có nhiều đợt trầm cảm mà không có hưng cảm.[99]

Giai đoạn trầm cảm chính[sửa|sửa mã nguồn]

Biếm họa về một người đàn ông bị trầm cảm

Một giai đoạn trầm cảm chính được đặc trưng bởi sự hiện diện của tâm trạng chán nản nghiêm trọng, kéo dài ít nhất hai tuần.[63] Các tập có thể bị cô lập hoặc tái phát và được phân loại là nhẹ (ít triệu chứng vượt quá tiêu chí tối thiểu), trung bình hoặc nặng (ảnh hưởng rõ rệt đến hoạt động xã hội hoặc nghề nghiệp). Một giai đoạn có các biểu hiện loạn thần — thường được gọi là trầm cảm loạn thần — được tự động xếp hạng là nghiêm trọng.[104] Nếu bệnh nhân đã có một giai đoạn hưng cảm hoặc tâm trạng tăng cao rõ rệt, thì chẩn đoán rối loạn lưỡng cực sẽ được thực hiện thay thế. Trầm cảm không có hưng cảm đôi khi được gọi là đơn cực vì tâm trạng vẫn ở một trạng thái cảm xúc hoặc “một cực cảm xúc”.[105]

DSM-IV-TR loại trừ các trường hợp các triệu chứng là hiệu quả của việc mất đi, mặc dầu người mất thông thường hoàn toàn có thể tiến triển thành quá trình trầm cảm nếu tâm trạng vẫn tiếp nối và các đặc thù đặc trưng của quy trình tiến độ trầm cảm nặng tăng trưởng. [ 63 ] Các tiêu chuẩn đã bị chỉ trích vì chúng không tính đến bất kể góc nhìn nào khác của toàn cảnh cá thể và xã hội mà ở đó bệnh trầm cảm hoàn toàn có thể xảy ra. [ 106 ] Ngoài ra, một số ít nghiên cứu và điều tra đã tìm thấy ít tương hỗ thực nghiệm cho các tiêu chuẩn cắt DSM-IV, cho thấy chúng là một quy ước chẩn đoán vận dụng cho một loạt các triệu chứng trầm cảm với mức độ nghiêm trọng và thời hạn khác nhau. [ 107 ] Mất mạng không còn là một tiêu chuẩn loại trừ trong DSM-5, và giờ đây, bác sĩ lâm sàng phải phân biệt giữa phản ứng thông thường với mất mát và MDD. Loại trừ là một loạt các chẩn đoán tương quan, gồm có chứng rối loạn nhịp tim, tương quan đến rối loạn tâm trạng mãn tính nhưng nhẹ hơn ; [ 98 ] trầm cảm thời gian ngắn tái phát, gồm có các tiến trình trầm cảm ngắn gọn ; [ 63 ] [ 108 ] Rối loạn trầm cảm nhẹ, theo đó chỉ có một số ít triệu chứng của trầm cảm nặng ; [ 109 ] và rối loạn kiểm soát và điều chỉnh với tâm trạng chán nản, bộc lộ tâm trạng thấp do phản ứng tâm ý trước một sự kiện hoặc tác nhân gây căng thẳng mệt mỏi hoàn toàn có thể xác lập được. [ 63 ] Ba rối loạn trầm cảm mới đã được thêm vào DSM-5 : rối loạn điều hòa tâm trạng rối loạn, được phân loại theo sự cáu kỉnh đáng kể ở thời thơ ấu, [ 110 ] rối loạn trầm cảm tiền kinh nguyệt ( PMDD ), gây ra các quy trình tiến độ lo ngại, trầm cảm hoặc cáu kỉnh trong một hoặc hai tuần trước đó kinh nguyệt của phụ nữ, [ 111 ] và rối loạn trầm cảm dai dẳng. [ 104 ]

Các phân loại nhỏ hơn[sửa|sửa mã nguồn]

DSM-5 đưa ra sáu loại phụ khác của trầm cảm, được gọi là các xác định, ngoài việc ghi nhận độ dài, mức độ nghiêm trọng và sự hiện diện của các đặc điểm rối loạn tâm thần:

Chẩn đoán phân biệt[sửa|sửa mã nguồn]

Để xác định rối loạn trầm cảm nặng là chẩn đoán có khả năng xảy ra nhất, các chẩn đoán tiềm năng khác phải được xem xét, bao gồm rối loạn nhịp tim, rối loạn điều chỉnh với tâm trạng chán nản hoặc rối loạn lưỡng cực. Bệnh rối loạn nhịp tim là một rối loạn tâm trạng mãn tính, nhẹ hơn, trong đó một người báo cáo tâm trạng thấp gần như hàng ngày trong khoảng thời gian ít nhất hai năm. Các triệu chứng không nghiêm trọng như các triệu chứng trầm cảm nặng, mặc dù những người mắc chứng rối loạn nhịp tim dễ bị các đợt trầm cảm nặng thứ phát (đôi khi được gọi là trầm cảm kép).[98] Rối loạn điều chỉnh với tâm trạng chán nản là rối loạn tâm trạng xuất hiện như một phản ứng tâm lý đối với một sự kiện hoặc tác nhân gây căng thẳng có thể xác định được, trong đó các triệu chứng cảm xúc hoặc hành vi dẫn đến là đáng kể nhưng không đáp ứng các tiêu chí cho một giai đoạn trầm cảm nặng.[63] Rối loạn lưỡng cực, còn được gọi là rối loạn hưng cảm – trầm cảm, là một tình trạng trong đó các giai đoạn trầm cảm xen kẽ với các giai đoạn hưng cảm hoặc hưng cảm. Mặc dù trầm cảm hiện được phân loại là một chứng rối loạn riêng biệt, nhưng vẫn có cuộc tranh luận đang diễn ra vì những người được chẩn đoán mắc chứng trầm cảm nặng thường trải qua một số triệu chứng hưng cảm, cho thấy một rối loạn tâm trạng liên tục.[113] Các chẩn đoán phân biệt khác liên quan đến hội chứng mệt mỏi mãn tính.[114]

Các rối loạn khác cần được loại trừ trước khi chẩn đoán rối loạn trầm cảm nặng. Chúng bao gồm trầm cảm do bệnh tật, thuốc men và lạm dụng chất kích thích. Trầm cảm do bệnh lý thể chất được chẩn đoán là rối loạn tâm trạng do tình trạng bệnh lý nói chung. Tình trạng này được xác định dựa trên tiền sử, phát hiện trong phòng thí nghiệm hoặc khám sức khỏe. Khi trầm cảm do dùng thuốc, lạm dụng thuốc hoặc tiếp xúc với chất độc, thì bệnh này được chẩn đoán là một chứng rối loạn tâm trạng cụ thể (trước đây được gọi là rối loạn tâm trạng do chất gây ra trong DSM-IV-TR).[15]

Tầm soát / sàng lọc và phòng ngừa[sửa|sửa mã nguồn]

Kể từ năm năm nay, Lực lượng Đặc nhiệm Thương Mại Dịch Vụ Dự phòng Hoa Kỳ ( USPSTF ) đã khuyến nghị tầm soát trầm cảm ở những người trên 12 tuổi ; [ 115 ] [ 116 ] một tổng quan của Cochrane năm 2005 cho thấy việc sử dụng thường quy bảng câu hỏi sàng lọc ít ảnh hưởng tác động đến việc phát hiện hoặc điều trị. [ 117 ]Các nỗ lực phòng ngừa hoàn toàn có thể làm giảm tỷ suất của trầm cảm xuống từ 22 đến 38 %. [ 118 ] Ăn một lượng lớn cá cũng hoàn toàn có thể làm giảm rủi ro tiềm ẩn. [ 119 ]Các can thiệp hành vi, ví dụ điển hình như liệu pháp tiếp xúc giữa các cá thể và liệu pháp nhận thức-hành vi, có hiệu suất cao trong việc ngăn ngừa chứng trầm cảm mới khởi phát. [ 118 ] [ 120 ] [ 121 ] Bởi vì những giải pháp can thiệp như vậy có vẻ như hiệu suất cao nhất khi được phân phối cho các cá thể hoặc nhóm nhỏ, người ta gợi ý rằng họ hoàn toàn có thể tiếp cận đối tượng người tiêu dùng tiềm năng lớn của mình một cách hiệu suất cao nhất trải qua Internet. [ 122 ]Tuy nhiên, một nghiên cứu và phân tích tổng hợp trước đó cho thấy các chương trình phòng ngừa với thành phần nâng cao năng lượng tiêu biểu vượt trội hơn so với các chương trình xu thế hành vi về toàn diện và tổng thể và nhận thấy các chương trình hành vi đặc biệt quan trọng không hữu dụng cho người lớn tuổi, những người mà các chương trình tương hỗ xã hội chỉ mang lại quyền lợi cho họ. Ngoài ra, các chương trình ngăn ngừa trầm cảm tốt nhất gồm có hơn tám phiên, mỗi phiên lê dài từ 60 đến 90 phút, được phân phối bởi sự tích hợp của những nhân viên cấp dưới chuyên nghiệp và những người trầm cảm khác, có phong cách thiết kế nghiên cứu và điều tra chất lượng cao, mức độ hiệu suất cao được báo cáo giải trình và có hình thức can thiệp xác lập. [ 123 ]Hệ thống chăm nom sức khỏe thể chất tinh thần của Hà Lan phân phối các giải pháp can thiệp phòng ngừa, ví dụ điển hình như khóa học ” Đối phó với trầm cảm ” ( CWD ) cho những người bị trầm cảm dưới ngưỡng. Khóa học được cho là thành công xuất sắc nhất của các can thiệp tâm ý để điều trị và phòng ngừa trầm cảm ( cả về năng lực thích ứng với các quần thể khác nhau và tác dụng của nó ), với việc giảm 38 % rủi ro tiềm ẩn mắc bệnh trầm cảm nặng và hiệu suất cao như một giải pháp điều trị so sánh thuận tiện đến các liệu pháp tâm ý khác. [ 120 ] [ 124 ]
Ba giải pháp điều trị trầm cảm thông dụng nhất là liệu pháp tâm ý, thuốc và liệu pháp điện giật. Tâm lý trị liệu là sự lựa chọn điều trị ( dùng thuốc ) cho những người dưới 18 tuổi. Hướng dẫn năm 2004 của Viện Y tế và Chăm sóc Quốc gia Vương quốc Anh ( NICE ) chỉ ra rằng thuốc chống trầm cảm không nên được sử dụng để điều trị bắt đầu trầm cảm nhẹ vì tỷ suất rủi ro đáng tiếc – quyền lợi là thấp. Các hướng dẫn khuyến nghị rằng điều trị bằng thuốc chống trầm cảm tích hợp với các can thiệp tâm ý xã hội nên được xem xét so với :

  • Những người có tiền sử trầm cảm vừa hoặc nặng
  • Những người bị trầm cảm nhẹ đã xuất hiện trong một thời gian dài
  • Là phương pháp điều trị thứ hai cho chứng trầm cảm nhẹ vẫn tồn tại sau các can thiệp khác
  • Là phương pháp điều trị đầu tiên cho bệnh trầm cảm vừa hoặc nặng.

Các hướng dẫn quan tâm thêm rằng điều trị chống trầm cảm nên được liên tục trong tối thiểu sáu tháng để giảm rủi ro tiềm ẩn tái phát, và SSRI được dung nạp tốt hơn so với thuốc chống trầm cảm ba vòng. [ 125 ]Các hướng dẫn điều trị của Thương Hội Tâm thần Hoa Kỳ khuyến nghị rằng điều trị khởi đầu nên được kiểm soát và điều chỉnh riêng dựa trên các yếu tố gồm có mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng, các rối loạn phạm phải, kinh nghiệm tay nghề điều trị trước đó và sở trường thích nghi của bệnh nhân. Các lựa chọn hoàn toàn có thể gồm có liệu pháp dược lý, liệu pháp tâm ý, tập thể dục, liệu pháp điện giật ( ECT ), kích thích từ trường xuyên sọ ( TMS ) hoặc liệu pháp ánh sáng. Thuốc chống trầm cảm được khuyến nghị là lựa chọn điều trị khởi đầu ở những người bị trầm cảm nặng nhẹ, trung bình hoặc nặng, và nên được dùng cho tổng thể bệnh nhân trầm cảm nặng trừ khi có kế hoạch điều trị ECT. [ 126 ] Có vật chứng cho thấy dịch vụ chăm nom hợp tác của một nhóm bác sĩ chăm nom sức khỏe thể chất tạo ra hiệu quả tốt hơn so với chăm nom thường thì của một bác sĩ duy nhất. [ 127 ]Các lựa chọn điều trị hạn chế hơn nhiều ở các nước đang tăng trưởng, nơi mà việc tiếp cận với các nhân viên cấp dưới sức khỏe thể chất tinh thần, thuốc men và liệu pháp tâm ý thường khó khăn vất vả. Sự tăng trưởng của các dịch vụ sức khỏe thể chất tinh thần còn ít ở nhiều vương quốc ; trầm cảm được xem như một hiện tượng kỳ lạ của quốc tế tăng trưởng mặc dầu có vật chứng ngược lại, và không phải là một thực trạng cố hữu rình rập đe dọa tính mạng con người. [ 128 ] Một nhìn nhận của Cochrane năm năm trước cho thấy không đủ vật chứng để xác lập hiệu suất cao của liệu pháp tâm ý so với y tế ở trẻ nhỏ. [ 129 ]
Tập thể dục là một cách được khuyến nghị để trấn áp chứng trầm cảm nhẹ, ví dụ điển hình như chơi bóng đáTập thể dục được khuyến khích để trấn áp trầm cảm nhẹ, [ 130 ] và có tính năng vừa phải so với các triệu chứng. Tập thể dục cũng được chứng tỏ là có hiệu suất cao so với chứng trầm cảm nặng ( đơn cực ). [ 131 ] Nó tương tự với việc sử dụng thuốc hoặc các liệu pháp tâm ý ở hầu hết mọi người. Ở người lớn tuổi, nó có vẻ như làm giảm trầm cảm. [ 132 ] Tập thể dục hoàn toàn có thể được khuyến nghị cho những người chuẩn bị sẵn sàng, có động lực và sức khỏe thể chất đủ khỏe mạnh để tham gia vào một chương trình tập thể dục như một chiêu thức điều trị. [ 131 ]Có một lượng nhỏ vật chứng cho thấy thức trắng 1 đêm hoàn toàn có thể cải tổ các triệu chứng trầm cảm, với những ảnh hưởng tác động thường Open trong vòng một ngày. Hiệu ứng này thường là trong thời điểm tạm thời. Bên cạnh cảm xúc buồn ngủ, chiêu thức này hoàn toàn có thể gây ra tính năng phụ là hưng cảm. [ 133 ]Trong các nghiên cứu và điều tra quan sát, việc cai thuốc lá có lợi cho bệnh trầm cảm tương tự hoặc lớn hơn so với việc dùng thuốc chữa trầm cảm. [ 134 ]Bên cạnh tập thể dục, giấc ngủ và chính sách nhà hàng siêu thị hoàn toàn có thể đóng một vai trò nào đó trong bệnh trầm cảm, và các giải pháp can thiệp vào những nghành này hoàn toàn có thể là một giải pháp bổ trợ hiệu suất cao cho các giải pháp thường thì. [ 135 ]

Liệu pháp trò chuyện[sửa|sửa mã nguồn]

Liệu pháp trò chuyện ( tâm ý trị liệu ) hoàn toàn có thể được các chuyên viên sức khỏe thể chất tinh thần cung ứng cho các cá thể, nhóm hoặc mái ấm gia đình. Một nhìn nhận năm 2017 cho thấy liệu pháp hành vi nhận thức có vẻ tương tự như như thuốc chống trầm cảm về mặt tính năng. [ 136 ] Một nhìn nhận năm 2012 cho thấy liệu pháp tâm ý tốt hơn là không điều trị chứ không phải các chiêu thức điều trị khác. [ 137 ] Với các dạng trầm cảm mãn tính và phức tạp hơn, hoàn toàn có thể sử dụng phối hợp thuốc và liệu pháp tâm ý. [ 138 ] [ 139 ] Có vật chứng chất lượng vừa phải cho thấy liệu pháp tâm ý là một bổ trợ hữu dụng cho việc điều trị bằng thuốc chống trầm cảm tiêu chuẩn so với chứng trầm cảm kháng trị trong thời hạn ngắn. [ 140 ]Liệu pháp tâm ý đã được chứng tỏ là có hiệu suất cao ở những người lớn tuổi. [ 141 ] [ 142 ] Liệu pháp tâm ý thành công xuất sắc có vẻ như làm giảm sự tái phát của bệnh trầm cảm ngay cả khi nó đã ngừng hoặc được sửa chữa thay thế bằng các đợt tăng cường không tiếp tục .

Liệu pháp nhận thức hành vi[sửa|sửa mã nguồn]

Liệu pháp nhận thức hành vi (CBT) hiện có nhiều bằng chứng nghiên cứu nhất về việc điều trị trầm cảm ở trẻ em và thanh thiếu niên, CBT và liệu pháp tâm lý giữa các cá nhân (IPT) là những liệu pháp được ưu tiên cho chứng trầm cảm ở tuổi vị thành niên.[143] Theo Viện Quốc gia về Sức khỏe và Lâm sàng ở những người dưới 18 tuổi, chỉ nên dùng thuốc kết hợp với liệu pháp tâm lý, chẳng hạn như CBT, liệu pháp giữa các cá nhân hoặc liệu pháp gia đình.[144] Liệu pháp nhận thức hành vi cũng đã được chứng minh là làm giảm số ngày ốm của những người bị trầm cảm, khi được sử dụng cùng với chăm sóc ban đầu.[145]

Xem thêm: Hệ lụy của rối loạn thần kinh thực vật

Hình thức tâm ý trị liệu được điều tra và nghiên cứu nhiều nhất cho bệnh trầm cảm là CBT, dạy người mua thử thách năng lực tự vượt mặt bản thân, nhưng cách tâm lý ( nhận thức ) bền chắc và đổi khác hành vi phản tác dụng. Nghiên cứu khởi đầu từ giữa những năm 1990 cho thấy rằng CBT hoàn toàn có thể hoạt động giải trí tốt bằng hoặc tốt hơn thuốc chống trầm cảm ở bệnh nhân trầm cảm từ trung bình đến nặng. [ 146 ] [ 147 ] CBT hoàn toàn có thể có hiệu suất cao ở thanh thiếu niên trầm cảm, [ 148 ] mặc dầu công dụng của nó so với các đợt trầm trọng chưa được biết rõ ràng. [ 149 ] Một số biến số Dự kiến sự thành công xuất sắc cho liệu pháp hành vi nhận thức ở thanh thiếu niên : mức độ tâm lý hài hòa và hợp lý cao hơn, ít vô vọng hơn, ít tâm lý xấu đi hơn và ít biến dạng nhận thức hơn. [ 150 ] CBT đặc biệt quan trọng có lợi trong việc ngăn ngừa tái phát bệnh. [ 151 ] [ 152 ]Liệu pháp nhận thức hành vi và các chương trình nghề nghiệp ( gồm có kiểm soát và điều chỉnh các hoạt động giải trí thao tác và tương hỗ ) đã được chứng tỏ là có hiệu suất cao trong việc giảm số ngày ốm của công nhân bị trầm cảm. [ 145 ]

Các biến thể[sửa|sửa mã nguồn]

Một số biến thể của liệu pháp hành vi nhận thức đã được sử dụng ở những người bị trầm cảm, đáng chú ý quan tâm nhất là liệu pháp hành vi xúc cảm hài hòa và hợp lý, [ 153 ] và liệu pháp nhận thức dựa trên chánh niệm. [ 154 ] Các chương trình giảm căng thẳng mệt mỏi dựa trên chánh niệm hoàn toàn có thể làm giảm các triệu chứng trầm cảm. [ 155 ] [ 156 ] Các chương trình thực hành thực tế tỉnh giác / chánh niệm cũng có vẻ như là một giải pháp can thiệp đầy hứa hẹn trong giới trẻ. [ 157 ]

Phân tâm học[sửa|sửa mã nguồn]

Phân tâm học là một phe phái tư tưởng, được xây dựng bởi Sigmund Freud, nhấn mạnh vấn đề đến việc xử lý những xung đột niềm tin vô thức. [ 158 ] Các kỹ thuật nghiên cứu và phân tích tâm ý được một số ít học viên sử dụng để điều trị cho những thân chủ mắc chứng trầm cảm nặng. [ 159 ] Một liệu pháp được thực hành thực tế thoáng rộng hơn, được gọi là liệu pháp tâm ý động lực học, theo truyền thống cuội nguồn của phân tâm học nhưng ít sâu xa hơn, họp một hoặc hai lần một tuần. Nó cũng có khuynh hướng tập trung chuyên sâu nhiều hơn vào các yếu tố trước mắt của người đó, và có thêm sự tập trung chuyên sâu vào xã hội và giữa các cá thể. [ 160 ] Trong một nghiên cứu và phân tích tổng hợp của ba thử nghiệm có đối chứng về Liệu pháp Tâm lý Hỗ trợ Tâm lý Động lực học Ngắn hạn, sự biến hóa này được phát hiện có hiệu suất cao như thuốc điều trị trầm cảm nhẹ đến trung bình. [ 161 ]

Thuốc chống trầm cảm[sửa|sửa mã nguồn]

Sertraline (Zoloft) được sử dụng chủ yếu để điều trị chứng trầm cảm nặng ở người lớn.Kết quả xích míc đã phát sinh từ các điều tra và nghiên cứu xem xét hiệu suất cao của thuốc chống trầm cảm ở những người bị trầm cảm cấp tính, nhẹ đến trung bình. [ 162 ] Bằng chứng can đảm và mạnh mẽ hơn ủng hộ tính có ích của thuốc chống trầm cảm trong điều trị trầm cảm mãn tính hoặc trầm trọng .Mặc dù những quyền lợi nhỏ đã được tìm thấy, các nhà nghiên cứu Irving Kirsch và Thomas Moore nói rằng chúng hoàn toàn có thể là do các yếu tố với các thử nghiệm chứ không phải do công dụng thực sự của thuốc. [ 163 ] Trong một ấn phẩm sau đó, Kirsch Tóm lại rằng công dụng tổng thể và toàn diện của thuốc chống trầm cảm thế hệ mới thấp hơn các tiêu chuẩn khuyến nghị về ý nghĩa lâm sàng. [ 6 ] Kết quả tựa như cũng thu được trong một nghiên cứu và phân tích tổng hợp của Fornier. [ 5 ]Một nhìn nhận do Viện Quốc gia về Y tế và Chăm sóc ( Anh ) ủy quyền đã Tóm lại rằng có dẫn chứng can đảm và mạnh mẽ cho thấy các chất ức chế tái hấp thu serotonin có tinh lọc ( SSRI ), ví dụ điển hình như escitalopram, paroxetine và sertraline, có hiệu suất cao cao hơn giả dược trong việc giảm 50 % điểm trầm cảm ở mức độ trầm cảm nặng vừa và nặng, và có một số ít vật chứng cho công dụng tương tự như ở bệnh trầm cảm nhẹ. [ 164 ] Tương tự, một nhìn nhận có mạng lưới hệ thống của Cochrane về các thử nghiệm lâm sàng so với thuốc chống trầm cảm ba vòng amitriptyline Tóm lại rằng có dẫn chứng can đảm và mạnh mẽ rằng hiệu suất cao của nó tiêu biểu vượt trội hơn so với giả dược. [ 165 ]Một nhìn nhận của Cochrane năm 2019 về việc sử dụng tích hợp thuốc chống trầm cảm cộng với thuốc benzodiazepine đã chứng tỏ hiệu suất cao được cải tổ khi so sánh với thuốc chống trầm cảm đơn thuần ; tuy nhiên, những công dụng này không được duy trì trong tiến trình cấp tính hoặc liên tục. [ 166 ] Lợi ích của việc bổ trợ benzodiazepine nên được cân đối với những tai hại hoàn toàn có thể xảy ra và các kế hoạch điều trị sửa chữa thay thế khác khi liệu pháp đơn trị liệu chống trầm cảm được coi là không tương thích. [ 166 ]Năm năm trước, Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ công bố một nhìn nhận có mạng lưới hệ thống về toàn bộ các thử nghiệm duy trì thuốc chống trầm cảm được đệ trình cho cơ quan này từ năm 1985 đến năm 2012. Các tác giả Kết luận rằng điều trị duy trì làm giảm rủi ro tiềm ẩn tái phát 52 % so với giả dược, và tính năng này đa phần là do trầm cảm tái phát ở nhóm giả dược hơn là công dụng cai thuốc. [ 5 ]Để tìm được loại thuốc chống trầm cảm hiệu suất cao nhất với ít tính năng phụ nhất, hoàn toàn có thể kiểm soát và điều chỉnh liều lượng và nếu cần, hoàn toàn có thể thử phối hợp các loại thuốc chống trầm cảm khác nhau. Tỷ lệ phân phối với loại thuốc chống trầm cảm tiên phong được sử dụng xê dịch từ 50 đến 75 % và hoàn toàn có thể mất tối thiểu sáu đến tám tuần kể từ khi mở màn dùng thuốc để cải tổ. [ 126 ] [ 167 ] Điều trị bằng thuốc chống trầm cảm thường được liên tục trong 16 đến 20 tuần sau khi thuyên giảm, để giảm thiểu năng lực tái phát, [ 126 ] và thậm chí còn nên liên tục lê dài đến một năm. [ 168 ] Những người bị trầm cảm mãn tính hoàn toàn có thể phải dùng thuốc vô thời hạn để tránh tái phát. [ 169 ]SSRI là loại thuốc chính được kê đơn, do tính năng phụ tương đối nhẹ và vì chúng ít độc hơn khi dùng quá liều so với các thuốc chống trầm cảm khác. [ 170 ] Những người không phân phối với một SSRI hoàn toàn có thể được chuyển sang một loại thuốc chống trầm cảm khác, và điều này dẫn đến sự cải tổ trong gần 50 % trường hợp. [ 171 ] Một lựa chọn khác là chuyển sang bupropion chống trầm cảm không nổi bật. [ 172 ] Venlafaxine, một loại thuốc chống trầm cảm có chính sách hoạt động giải trí khác, hoàn toàn có thể hiệu suất cao hơn một chút ít so với SSRI. [ 173 ] Tuy nhiên, venlafaxine không được khuyến nghị ở Anh như một giải pháp điều trị tiên phong vì vật chứng cho thấy rủi ro đáng tiếc của nó hoàn toàn có thể lớn hơn quyền lợi, [ 174 ] và nó đặc biệt quan trọng không được khuyến khích ở trẻ nhỏ và thanh thiếu niên. [ 175 ] [ 176 ]Đối với trẻ nhỏ, 1 số ít nghiên cứu và điều tra đã ủng hộ việc sử dụng fluoxetine chống trầm cảm SSRI. [ 177 ] Tuy nhiên, quyền lợi có vẻ như không đáng kể ở trẻ nhỏ, [ 177 ] [ 178 ] trong khi các thuốc chống trầm cảm khác không được chứng tỏ là có hiệu suất cao. [ 177 ] Thuốc không được khuyến khích ở trẻ nhỏ bị bệnh nhẹ. [ 179 ] Cũng không có đủ dẫn chứng để xác lập hiệu suất cao ở những người bị trầm cảm phức tạp do sa sút trí tuệ. [ 180 ] Bất kỳ loại thuốc chống trầm cảm nào cũng hoàn toàn có thể gây ra mức natri trong máu thấp ; [ 181 ] tuy nhiên, nó đã được báo cáo giải trình tiếp tục hơn với SSRI. [ 170 ] Không có gì lạ khi SSRIs gây ra hoặc làm trầm trọng thêm chứng mất ngủ ; thuốc an thần chống trầm cảm không nổi bật mirtazapine hoàn toàn có thể được sử dụng trong những trường hợp như vậy. [ 182 ] [ 183 ]Các chất ức chế monoamine oxidase không hề đảo ngược, một loại thuốc chống trầm cảm cũ hơn, đã bị cản trở bởi các tương tác thuốc và chính sách siêu thị nhà hàng hoàn toàn có thể rình rập đe dọa tính mạng con người. Chúng vẫn chỉ hiếm khi được sử dụng, mặc dầu các tác nhân mới hơn và dung nạp tốt hơn của lớp này đã được tăng trưởng. [ 184 ] Hồ sơ bảo đảm an toàn khác với các chất ức chế monoamine oxidase hoàn toàn có thể đảo ngược, ví dụ điển hình như moclobemide, trong đó rủi ro tiềm ẩn tương tác nghiêm trọng trong chính sách nhà hàng là không đáng kể và các hạn chế về chính sách nhà hàng siêu thị ít khắt khe hơn. [ 185 ]Không rõ liệu thuốc chống trầm cảm có ảnh hưởng tác động đến nguy cơ tự tử của một người hay không. [ 186 ] Đối với trẻ nhỏ, thanh thiếu niên và hoàn toàn có thể là người trẻ tuổi từ 18 đến 24 tuổi, có rủi ro tiềm ẩn cao hơn về cả sáng tạo độc đáo tự tử và hành vi tự sát ở những người được điều trị bằng SSRI. [ 187 ] [ 188 ] Đối với người lớn, vẫn chưa rõ liệu SSRI có tác động ảnh hưởng đến nguy cơ tự tử hay không. Một nhìn nhận không tìm thấy liên kết ; [ 189 ] một rủi ro đáng tiếc khác tăng lên ; [ 190 ] và một phần ba không có rủi ro tiềm ẩn ở những người 25 – 65 tuổi và giảm rủi ro tiềm ẩn ở những người trên 65 tuổi. [ 191 ] Cảnh báo hộp đen đã được đưa ra ở Hoa Kỳ vào năm 2007 về SSRIs và các loại thuốc chống trầm cảm khác do nguy cơ tự tử ở bệnh nhân dưới 24 tuổi tăng lên. [ 192 ] Các sửa đổi thông tin phòng ngừa tựa như đã được Bộ Y tế Nhật Bản thực thi. [ 193 ]
Có 1 số ít vật chứng cho thấy dầu cá bổ trợ axit béo omega-3 có chứa hàm lượng cao từ axit eicosapentaenoic ( EPA ) đến axit docosahexaenoic ( DHA ) có hiệu suất cao trong việc điều trị, nhưng không phải là ngăn ngừa trầm cảm nặng. [ 194 ] Tuy nhiên, một tổng quan của Cochrane xác lập rằng không có đủ vật chứng chất lượng cao để cho thấy axit béo omega-3 có hiệu suất cao trong bệnh trầm cảm. [ 195 ] Có ít dẫn chứng cho thấy việc bổ trợ vitamin D có giá trị trong việc giảm bớt các triệu chứng trầm cảm ở những người thiếu vitamin D. [ 94 ] Có 1 số ít vật chứng sơ bộ cho thấy chất ức chế COX-2, ví dụ điển hình như celecoxib, có công dụng có ích so với chứng trầm cảm nặng. [ 196 ] Lithium có vẻ như có hiệu suất cao trong việc giảm nguy cơ tự tử ở những người bị rối loạn lưỡng cực và trầm cảm đơn cực xuống mức gần bằng với dân số chung. [ 197 ] Có một khoanh vùng phạm vi hẹp về liều lượng hiệu suất cao và bảo đảm an toàn của lithi do đó hoàn toàn có thể cần theo dõi ngặt nghèo. [ 198 ] Hormone tuyến giáp liều thấp hoàn toàn có thể được thêm vào các thuốc chống trầm cảm hiện có để điều trị các triệu chứng trầm cảm dai dẳng ở những người đã thử dùng nhiều đợt thuốc. [ 199 ] Bằng chứng hạn chế cho thấy các chất kích thích, ví dụ điển hình như amphetamine và modafinil, hoàn toàn có thể có hiệu suất cao trong thời gian ngắn hoặc như một liệu pháp hỗ trợ. [ 200 ] [ 201 ] Ngoài ra, người ta cho rằng bổ trợ folate hoàn toàn có thể có vai trò trong việc trấn áp bệnh trầm cảm. [ 202 ] Có dẫn chứng dự kiến về quyền lợi từ testosterone ở phái mạnh so với các bệnh nhân trầm cảm. [ 203 ]

Liệu pháp co giật điện[sửa|sửa mã nguồn]

Liệu pháp co giật điện ( ECT ) là một giải pháp điều trị tinh thần tiêu chuẩn, trong đó các cơn co giật được gây ra bằng điện ở bệnh nhân để làm giảm các bệnh tâm thần. [ 204 ] : 1880 ECT được sử dụng khi có sự chấp thuận đồng ý rõ ràng [ 205 ] như một chiêu thức can thiệp ở đầu cuối cho rối loạn trầm cảm nặng. [ 206 ]Một đợt ECT có hiệu suất cao so với khoảng chừng 50 % những người bị rối loạn trầm cảm nặng kháng trị, mặc dầu đó là rối loạn đơn cực hay lưỡng cực. [ 207 ] Điều trị theo dõi vẫn còn chưa được nghiên cứu và điều tra, nhưng khoảng chừng 50% số người phân phối tái phát trong vòng 12 tháng. [ 208 ]Ngoài các tác động ảnh hưởng lên não, các rủi ro đáng tiếc vật lý chung của ECT tựa như như các rủi ro đáng tiếc của gây mê body toàn thân thời gian ngắn. [ 209 ] : 259 Ngay sau khi điều trị, các tính năng phụ thường gặp nhất là lú lẫn và mất trí nhớ. [ 206 ] [ 210 ] ECT được coi là một trong những lựa chọn điều trị ít gây hại nhất cho phụ nữ mang thai bị trầm cảm nặng. [ 211 ]Một liệu trình thường thì của ECT gồm có nhiều lần tiêm, thường được dùng hai hoặc ba lần mỗi tuần, cho đến khi bệnh nhân không còn các triệu chứng. ECT được thực thi dưới gây mê với thuốc giãn cơ. [ 212 ] Liệu pháp điện giật hoàn toàn có thể khác nhau về ứng dụng của nó theo ba cách : vị trí đặt điện cực, tần số điều trị và dạng sóng điện của kích thích. Ba hình thức vận dụng này có sự độc lạ đáng kể về cả tính năng phụ và sự thuyên giảm triệu chứng. Sau khi điều trị, điều trị bằng thuốc thường được liên tục, và một số ít bệnh nhân nhận được ECT duy trì. [ 206 ]ECT có vẻ như hoạt động giải trí trong thời gian ngắn trải qua tính năng chống co giật đa phần ở thùy trán và vĩnh viễn hơn trải qua công dụng dưỡng thần kinh hầu hết ở thùy thái dương giữa. [ 213 ]

Kích thích từ trường xuyên sọ[sửa|sửa mã nguồn]

Kích thích từ xuyên sọ ( TMS ) hoặc kích thích từ sâu xuyên sọ là một giải pháp không xâm lấn được sử dụng để kích thích các vùng nhỏ của não. [ 214 ] TMS đã được FDA đồng ý chấp thuận cho chứng rối loạn trầm cảm nặng kháng điều trị ( trMDD ) vào năm 2008 [ 215 ] và đến năm năm trước dẫn chứng chứng tỏ rằng nó hoàn toàn có thể có hiệu suất cao. [ 216 ] Thương Hội Tâm thần Hoa Kỳ [ 217 ] Mạng lưới Canada về Rối loạn Tâm trạng và Lo lắng, [ 218 ] và Đại học Tâm thần Hoàng gia Úc và New Zealand đã được cho phép dùng TMS cho bệnh nhân trầm cảm. [ 219 ]

Kích thích dòng điện một chiều xuyên sọ[sửa|sửa mã nguồn]

Kích thích dòng điện một chiều xuyên sọ ( tDCS ) là một giải pháp không xâm lấn khác được sử dụng để kích thích các vùng nhỏ của não với sự trợ giúp của dòng điện yếu. Ngày càng nhiều vật chứng đã được tích lũy về hiệu suất cao của nó như một chiêu thức điều trị trầm cảm. Một nghiên cứu và phân tích tổng hợp được công bố vào năm 2020 tóm tắt tác dụng của chín nghiên cứu và điều tra ( 572 người tham gia ) Kết luận rằng tDCS hoạt động giải trí tốt hơn đáng kể so với trá hình về phản ứng ( tương ứng là 30,9 % so với 18,9 % ), thuyên giảm ( 19,9 % so với 11,7 % ) và trầm cảm nâng cấp cải tiến. [ 220 ] Theo một nghiên cứu và phân tích tổng hợp năm năm nay, 34 % bệnh nhân được điều trị bằng tDCS cho thấy giảm tối thiểu 50 % triệu chứng so với 19 % được điều trị giả trong 6 thử nghiệm ngẫu nhiên có đối chứng. [ 221 ]

Liệu pháp ánh sáng[sửa|sửa mã nguồn]

Liệu pháp ánh sáng rực rỡ làm giảm mức độ nghiêm trọng của triệu chứng trầm cảm, có lợi cho cả rối loạn xúc cảm theo mùa và trầm cảm trái mùa, và công dụng tựa như như so với các thuốc chống trầm cảm thông thường. Đối với chứng trầm cảm trái mùa, việc thêm liệu pháp ánh sáng vào liệu pháp chống trầm cảm tiêu chuẩn không hiệu suất cao. [ 222 ] Đối với chứng trầm cảm trái mùa, trong đó ánh sáng được sử dụng hầu hết phối hợp với thuốc chống trầm cảm hoặc liệu pháp thức tỉnh, một công dụng trung bình đã được tìm thấy, với phản ứng tốt hơn so với điều trị trấn áp trong các điều tra và nghiên cứu chất lượng cao, trong các nghiên cứu và điều tra vận dụng điều trị bằng ánh sáng buổi sáng và với những người phân phối tổng hoặc thiếu ngủ một phần. [ 223 ] Cả hai nghiên cứu và phân tích đều ghi nhận chất lượng kém, thời hạn ngắn và quy mô nhỏ của hầu hết các nghiên cứu và điều tra được xem xét .
Không có đủ dẫn chứng về Reiki [ 224 ] và liệu pháp hoạt động khiêu vũ trong bệnh trầm cảm. [ 225 ] Kể từ năm 2019, cần sa đặc biệt quan trọng không được khuyến khích dùng làm chiêu thức điều trị. [ 226 ]
Các quá trình trầm cảm chính thường tự xử lý theo thời hạn mặc dầu chúng có được điều trị hay không. Bệnh nhân ngoại trú trong list chờ đón cho thấy giảm 10-15 % các triệu chứng trong vòng vài tháng, với khoảng chừng 20 % không còn phân phối rất đầy đủ các tiêu chuẩn của rối loạn trầm cảm. [ 227 ] Thời lượng trung bình của một tập được ước tính là 23 tuần, với tỷ suất hồi sinh cao nhất trong ba tháng tiên phong. [ 228 ]Các nghiên cứu và điều tra đã chỉ ra rằng 80 % những người bị tiến trình trầm cảm lớn tiên phong của họ sẽ có thêm tối thiểu một lần trầm cảm nữa trong cuộc sống của họ, [ 229 ] với thời hạn trung bình là 4 tiến trình. [ 230 ] Các nghiên cứu và điều tra dân số chung khác chỉ ra rằng khoảng chừng 50% số người có một đợt phục sinh ( mặc dầu được điều trị hay không ) và vẫn khỏe mạnh, trong khi nửa còn lại sẽ có thêm tối thiểu một đợt nữa và khoảng chừng 15 % trong số đó bị tái phát mãn tính. [ 231 ] Các điều tra và nghiên cứu tuyển chọn từ các nguồn bệnh nhân nội trú tinh lọc cho thấy năng lực hồi sinh thấp hơn và năng lực mãn tính cao hơn, trong khi các nghiên cứu và điều tra đa phần là bệnh nhân ngoại trú cho thấy hầu hết đều phục sinh, với thời hạn tập trung chuyên sâu bình là 11 tháng. Khoảng 90 % những người bị trầm cảm nặng hoặc rối loạn tinh thần, hầu hết trong số họ cũng phân phối các tiêu chuẩn về các rối loạn tinh thần khác, bị tái phát. [ 232 ] [ 233 ]Một tỷ suất cao những người thuyên giảm trọn vẹn các triệu chứng vẫn có tối thiểu một triệu chứng không được xử lý trọn vẹn sau khi điều trị. [ 234 ] Khả năng tái phát hoặc mãn tính nhiều hơn nếu các triệu chứng không được điều trị hết. [ 234 ] Các hướng dẫn hiện tại khuyên bạn nên liên tục dùng thuốc chống trầm cảm từ bốn đến sáu tháng sau thuyên giảm để ngăn ngừa tái phát. Bằng chứng từ nhiều thử nghiệm ngẫu nhiên có đối chứng cho thấy việc liên tục dùng thuốc chống trầm cảm sau khi hồi sinh hoàn toàn có thể làm giảm rủi ro tiềm ẩn tái phát đến 70 % ( 41 % so với giả dược so với 18 % so với thuốc chống trầm cảm ). Hiệu quả phòng ngừa hoàn toàn có thể lê dài tối thiểu trong 36 lần tiên phong tháng sử dụng. [ 235 ]Những người trải qua các đợt trầm cảm lặp đi lặp lại cần được điều trị liên tục để ngăn ngừa trầm cảm lâu dài hơn và trầm trọng hơn. Trong một số ít trường hợp, người bệnh phải dùng thuốc suốt đời. [ 236 ]Các ca bệnh tác dụng kém có tương quan đến việc điều trị không tương thích, các triệu chứng khởi đầu nghiêm trọng gồm có rối loạn tinh thần, khởi phát sớm, các đợt trước đó, hồi sinh không trọn vẹn sau một năm điều trị, rối loạn tinh thần hoặc bệnh lý nặng có sẵn và rối loạn công dụng mái ấm gia đình. [ 237 ]Những người trầm cảm có tuổi thọ ngắn hơn những người không bị trầm cảm, một phần là do bệnh nhân trầm cảm có rủi ro tiềm ẩn chết vì tự tử. [ 238 ] Họ cũng có tỷ suất tử trận do các nguyên do khác cao hơn, [ 239 ] dễ mắc các thực trạng y tế hơn như bệnh tim. [ 240 ] Có tới 60 % số người chết vì tự tử mắc chứng rối loạn tâm trạng như trầm cảm nặng, và rủi ro tiềm ẩn đặc biệt quan trọng cao nếu một người có cảm xúc vô vọng rõ ràng hoặc mắc cả trầm cảm và rối loạn nhân cách ranh giới. [ 241 ] Khoảng 2 – 8 % người lớn bị trầm cảm nặng chết do tự tử, [ 242 ] [ 243 ] và khoảng chừng 50 % người chết do tự tử bị trầm cảm hoặc rối loạn tâm trạng khác. [ 244 ] Nguy cơ tự tử suốt đời tương quan đến chẩn đoán trầm cảm nặng ở Hoa Kỳ được ước tính là 3,4 %, trung bình có hai số lượng rất chênh lệch là gần 7 % so với phái mạnh và 1 % so với phụ nữ [ 245 ] ( mặc dầu các nỗ lực tự tử tiếp tục hơn ở phụ nữ ). [ 246 ] Ước tính này thấp hơn đáng kể so với số lượng được đồng ý trước kia là 15 %, được rút ra từ các điều tra và nghiên cứu cũ hơn về bệnh nhân nhập viện. [ 247 ]Trầm cảm chính hiện là nguyên do số 1 gây ra gánh nặng bệnh tật ở Bắc Mỹ và các nước có thu nhập cao khác, và là nguyên do đứng hàng thứ tư trên toàn quốc tế. Theo WHO, vào năm 2030, nó được Dự kiến là nguyên do thứ hai gây ra gánh nặng bệnh tật trên toàn quốc tế sau HIV. [ 248 ] Chậm trễ hoặc thất bại trong việc tìm kiếm điều trị sau khi tái phát và việc các chuyên viên y tế không phân phối chiêu thức điều trị là hai rào cản để giảm thiểu thực trạng tàn tật. [ 249 ]Trầm cảm hoàn toàn có thể ảnh hưởng tác động đến năng lực thao tác của bệnh nhân. Sự phối hợp giữa chăm nom và tương hỗ lâm sàng thường thì với việc trở lại thao tác ( như thao tác ít giờ hơn hoặc đổi khác việc làm ) hoàn toàn có thể làm giảm thời hạn nghỉ ốm xuống 15 % và dẫn đến ít triệu chứng trầm cảm hơn và cải tổ năng lực thao tác, giảm thời hạn nghỉ ốm trung bình hàng năm là 25 ngày mỗi năm. [ 145 ] Giúp những người trầm cảm trở lại thao tác mà không có tương quan đến chăm nom y tế đã không được chứng tỏ là có tác động ảnh hưởng đến những ngày nghỉ ốm. Các can thiệp tâm ý bổ trợ ( ví dụ điển hình như liệu pháp hành vi nhận thức trực tuyến ) dẫn đến ít ngày ốm hơn so với chỉ quản trị tiêu chuẩn. Hợp lý hóa việc chăm nom hoặc thêm các nhà sản xuất đơn cử để chăm nom bệnh trầm cảm hoàn toàn có thể giúp giảm thời hạn nghỉ ốm. [ 145 ]

Dịch tễ học[sửa|sửa mã nguồn]

Rối loạn trầm cảm nặng ảnh hưởng tác động đến khoảng chừng 163 triệu người vào năm 2017 ( 2 % dân số toàn thế giới ). [ 251 ] Tỷ lệ những người bị tác động ảnh hưởng tại một thời gian trong cuộc sống của họ biến hóa từ 7 % ở Nhật Bản đến 21 % ở Pháp. [ 9 ] Ở hầu hết các vương quốc, số người bị trầm cảm trong cuộc sống của họ nằm trong khoảng chừng 8 – 18 %. [ 9 ] Ở Bắc Mỹ, Xác Suất mắc quá trình trầm cảm nghiêm trọng trong vòng một năm là 3 – 5 % so với nam và 8 – 10 % so với nữ. [ 252 ] [ 253 ] Trầm cảm nặng ở phụ nữ phổ cập gấp đôi so với phái mạnh, mặc dầu vẫn chưa rõ nguyên do tại sao lại như vậy và liệu các yếu tố chưa được xác lập có góp thêm phần gây ra điều này hay không. [ 254 ] Sự ngày càng tăng tương đối tương quan đến sự tăng trưởng dậy thì hơn là theo tuổi thời hạn, đạt đến tỷ suất trưởng thành trong độ tuổi từ 15 đến 18, và Open tương quan đến tâm ý xã hội hơn là các yếu tố nội tiết tố. [ 254 ] Tính đến năm 2017, trầm cảm là nguyên do thông dụng thứ ba trên toàn quốc tế gây ra khuyết tật ở cả hai giới, sau đau thắt lưng và đau đầu. [ 255 ]Bệnh nhân có nhiều năng lực tăng trưởng quá trình trầm cảm tiên phong của họ ở độ tuổi từ 30 đến 40, và có lần mắc bệnh thứ hai, nhỏ hơn ở độ tuổi từ 50 đến 60. [ 256 ] Nguy cơ trầm cảm nặng tăng lên khi mắc các bệnh thần kinh như đột quỵ, bệnh Parkinson, hoặc bệnh đa xơ cứng, và trong năm tiên phong sau khi sinh con. [ 257 ] Nó cũng thông dụng hơn sau các bệnh tim mạch, và có tương quan nhiều hơn đến những người có hiệu quả bệnh tim kém hơn là bệnh tốt hơn. [ 240 ] [ 258 ] Các điều tra và nghiên cứu xích míc về tỷ suất trầm cảm ở người cao tuổi, nhưng hầu hết các tài liệu cho thấy có sự giảm ở nhóm tuổi này. [ 259 ] Rối loạn trầm cảm thông dụng hơn ở người dân thành thị hơn ở nông thôn và tỷ suất hiện mắc tăng ở các nhóm có yếu tố kinh tế tài chính xã hội kém hơn, ví dụ như người vô gia cư. [ 260 ]
Các chẩn đoán về chứng trầm cảm tối thiểu cũng có từ thời HippocratesBác sĩ Hy Lạp cổ đại Hippocrates miêu tả hội chứng u sầu như một căn bệnh riêng không liên quan gì đến nhau với các triệu chứng sức khỏe thể chất và niềm tin đặc biệt quan trọng ; ông đã diễn đạt tổng thể ” nỗi sợ hãi và vô vọng, nếu chúng lê dài một thời hạn dài ” là triệu chứng của bệnh. [ 261 ] Đó là một khái niệm tựa như nhưng rộng hơn nhiều so với chứng trầm cảm ngày này ; sự điển hình nổi bật được trao cho một nhóm các triệu chứng buồn bã, chán nản và tuyệt vọng, và thường gồm có cả nỗi sợ hãi, tức giận, ảo tưởng và ám ảnh. [ 262 ]

Bản thân thuật ngữ trầm cảm (depression) trong tiếng Anh đã có nguồn gốc từ động từ tiếng Latinh deprimere, “nhấn xuống”.[263] Từ thế kỷ 14, “deress” có nghĩa là để khuất phục hoặc hạ gục các linh hồn. Nó được sử dụng vào năm 1665 trong Biên niên sử của tác giả người Anh Richard Baker để chỉ một người nào đó bị “suy nhược tinh thần rất lớn”, và tác giả người Anh Samuel Johnson cũng theo nghĩa tương tự vào năm 1753.[264] Thuật ngữ này cũng được sử dụng trong sinh lý học và kinh tế học. Một cách sử dụng ban đầu đề cập đến một triệu chứng tâm thần là của bác sĩ tâm thần người Pháp Louis Delasiauve vào năm 1856, và đến những năm 1860, nó đã xuất hiện trong các từ điển y học để chỉ sự giảm chức năng cảm xúc và sinh lý.[265] Kể từ thời Aristotle, từ melancholia đã được liên kết với những người đàn ông có học thức và trí tuệ thông minh, một mối nguy hiểm của sự suy ngẫm và sáng tạo. Khái niệm mới hơn đã loại bỏ những hiệp hội này và trong suốt thế kỷ 19, nó trở nên gắn bó hơn với phụ nữ.[262]

Mặc dù melancholia (trạng thái u buồn) vẫn là thuật ngữ chẩn đoán thống trị, nhưng trầm cảm (depression) ngày càng trở nên phổ biến trong các luận thuyết y học và là một từ đồng nghĩa vào cuối thế kỷ này; Bác sĩ tâm thần người Đức Emil Kraepelin có thể là người đầu tiên sử dụng nó như một thuật ngữ bao quát, đề cập đến các loại u sầu khác nhau như trạng thái trầm cảm.[266]

Sigmund Freud đã ví trạng thái u sầu như tang tóc trong bài báo Mourning and Melancholia năm 1917 của ông. Ông đưa ra giả thuyết rằng sự mất mát khách quan, chẳng hạn như mất đi một mối quan hệ quý giá do cái chết hoặc một cuộc chia tay lãng mạn, cũng dẫn đến mất mát chủ quan; cá nhân trầm cảm đã đồng nhất với đối tượng của tình cảm thông qua một quá trình vô thức, tự ái được gọi là ống thông âm đạo của bản ngã. Sự mất mát như vậy dẫn đến các triệu chứng u sầu trầm trọng hơn là tang tóc; không chỉ thế giới bên ngoài bị nhìn nhận tiêu cực mà bản thân bản ngã cũng bị tổn hại.[267] Sự suy giảm nhận thức về bản thân của bệnh nhân được bộc lộ trong niềm tin về sự đổ lỗi, kém cỏi và không xứng đáng của bản thân.[268] Ông cũng nhấn mạnh kinh nghiệm đầu đời là một yếu tố tiên quyết.[262] Adolf Meyer đã đưa ra một khuôn khổ xã hội và sinh học hỗn hợp nhấn mạnh các phản ứng trong bối cảnh cuộc sống của một cá nhân, và cho rằng thuật ngữ trầm cảm nên được sử dụng thay vì u sầu.[269] Phiên bản đầu tiên của DSM (DSM-I, 1952) chứa phản ứng trầm cảmrối loạn thần kinh trầm cảm DSM-II (1968), được định nghĩa là một phản ứng quá mức đối với xung đột nội bộ hoặc một sự kiện có thể xác định được, và cũng bao gồm một loại trầm cảm hưng cảm. rối loạn tâm thần trong các rối loạn tình cảm lớn.[270]

Vào giữa thế kỷ 20, các nhà nghiên cứu đưa ra giả thuyết rằng trầm cảm là do sự mất cân đối hóa học trong chất dẫn truyền thần kinh trong não, một triết lý dựa trên những quan sát được triển khai vào những năm 1950 về công dụng của Reserpine và isoniazid trong việc đổi khác mức độ dẫn truyền thần kinh monoamine và ảnh hưởng tác động đến các triệu chứng trầm cảm. [ 271 ] Lý thuyết về sự mất cân đối hóa học chưa khi nào được chứng tỏ. [ 272 ]

Thuật ngữ đơn cực (cùng với thuật ngữ lưỡng cực liên quan) được đặt ra bởi nhà thần kinh học và bác sĩ tâm thần Karl Kleist, và sau đó được sử dụng bởi các đệ tử của ông là Edda Neele và Karl Leonhard.[273]

Thuật ngữ Rối loạn trầm cảm chính (Major depressive disorder) được đưa ra bởi một nhóm bác sĩ lâm sàng Hoa Kỳ vào giữa những năm 1970 như là một phần của các đề xuất về tiêu chuẩn chẩn đoán dựa trên các mẫu triệu chứng (được gọi là “Tiêu chuẩn chẩn đoán nghiên cứu”, dựa trên Tiêu chí Feighner trước đó),[274] và được đưa vào DSM-III vào năm 1980.[275] Hiệp hội Tâm thần Hoa Kỳ đã thêm “rối loạn trầm cảm nghiêm trọng” vào Sổ tay chẩn đoán và thống kê các rối loạn tâm thần (DSM-III),[276] như một phần của chứng rối loạn thần kinh trầm cảm trước đây trong DSM-II, cũng bao gồm các tình trạng hiện được gọi là rối loạn nhịp tim và rối loạn điều chỉnh với tâm trạng chán nản.[276] Để duy trì tính nhất quán, ICD-10 đã sử dụng các tiêu chí tương tự, chỉ với những thay đổi nhỏ, nhưng sử dụng ngưỡng chẩn đoán DSM để đánh dấu giai đoạn trầm cảm nhẹ, thêm các phân loại ngưỡng cao hơn cho các giai đoạn vừa và nặng.[100][275] Ý tưởng cổ xưa về sầu muộn vẫn tồn tại trong khái niệm về một nhóm nhỏ trầm cảm u sầu.

Các định nghĩa mới về trầm cảm đã được đồng ý thoáng đãng, mặc dầu có 1 số ít phát hiện và quan điểm trái ngược nhau. Đã có một số ít lập luận liên tục dựa trên kinh nghiệm tay nghề để quay trở lại chẩn đoán bệnh u sầu. [ 277 ] [ 278 ] Đã có một số ít chỉ trích về việc lan rộng ra khoanh vùng phạm vi chẩn đoán, tương quan đến việc tăng trưởng và tiếp thị thuốc chống trầm cảm và mô hình sinh học kể từ cuối những năm 1950. [ 279 ]

Xã hội và văn hoá[sửa|sửa mã nguồn]

Thuật ngữ ” trầm cảm ” được sử dụng theo 1 số ít cách khác nhau. Nó thường được dùng để chỉ hội chứng này nhưng hoàn toàn có thể ám chỉ các rối loạn tâm trạng khác hoặc chỉ đơn thuần là tâm trạng thấp. Khái niệm của mọi người về trầm cảm rất khác nhau, cả trong và giữa các nền văn hóa truyền thống. Một nhà phản hồi nhận xét : ” Vì thiếu sự chắc như đinh về mặt khoa học, cuộc tranh luận về chứng trầm cảm xoay quanh các câu hỏi về ngôn từ. Cái mà tất cả chúng ta gọi nó – là ‘ bệnh, ‘ ‘ rối loạn ‘, hay ‘ trạng thái niềm tin ‘ – ảnh hưởng tác động đến cách tất cả chúng ta xem, chẩn đoán và điều trị nó. ” [ 281 ] Có những độc lạ văn hóa truyền thống về mức độ mà trầm cảm nghiêm trọng được coi là một căn bệnh cần điều trị trình độ cá thể, hoặc là một tín hiệu của điều gì đó khác, ví dụ điển hình như nhu yếu xử lý các yếu tố xã hội hoặc đạo đức, hiệu quả của sự mất cân đối sinh học hoặc phản ánh của cá nhân sự độc lạ trong cách hiểu về nỗi đau khổ hoàn toàn có thể củng cố cảm xúc bất lực và đấu tranh cảm hứng. [ 282 ] [ 283 ]
Các nhân vật lịch sử vẻ vang thường miễn cưỡng bàn luận hoặc tìm cách điều trị bệnh trầm cảm do sự tẩy chay của xã hội về thực trạng bệnh, hoặc do sự thiếu hiểu biết về chẩn đoán hoặc chiêu thức điều trị. Tuy nhiên, việc nghiên cứu và phân tích hoặc lý giải các bức thư, nhật ký, tác phẩm thẩm mỹ và nghệ thuật, bài viết, hoặc lời kể của mái ấm gia đình và bạn hữu về một số ít nhân vật lịch sử vẻ vang đã dẫn đến giả thuyết rằng họ hoàn toàn có thể đã mắc 1 số ít dạng trầm cảm. Những người hoàn toàn có thể đã bị trầm cảm gồm có tác giả người Anh Mary Shelley, [ 284 ] nhà văn người Anh gốc Mỹ Henry James, [ 285 ] và tổng thống Mỹ Abraham Lincoln. [ 286 ] Một số người nổi tiếng đương thời có năng lực bị trầm cảm gồm có nhạc sĩ người Canada, Leonard Cohen [ 287 ] và nhà viết kịch kiêm tiểu thuyết gia người Mỹ Tennessee Williams. [ 288 ] Một số nhà tâm lý học tiên phong, ví dụ điển hình như người Mỹ William James [ 289 ] [ 290 ] và John B. Watson, [ 291 ] đã phải đối phó với chứng trầm cảm của chính họ .Đã có một cuộc bàn luận lê dài cho đến nay về việc liệu các rối loạn thần kinh và rối loạn tâm trạng hoàn toàn có thể tương quan đến sự phát minh sáng tạo hay không, một cuộc luận bàn có từ thời Aristotle. [ 292 ] [ 293 ] Văn học Anh đưa ra nhiều ví dụ phản ánh về bệnh trầm cảm. [ 294 ] Nhà triết học người Anh John Stuart Mill đã trải qua một khoảng chừng thời hạn lê dài vài tháng về cái mà ông gọi là ” trạng thái thần kinh buồn tẻ “, khi một người ” không hề nhận ra được sự thú vị hoặc phấn khích mê hoặc ; một trong những tâm trạng đó khi những gì là khoái cảm vào những lúc khác, trở nên vô vị hoặc hờ hững “. Ông đã trích dẫn ” Sự khước từ ” của nhà thơ người Anh Samuel Taylor Coleridge là một miêu tả tuyệt vời về trường hợp của ông : ” Một nỗi đau không hề nguôi ngoai, trống rỗng, tăm tối và thê lương, / Một nỗi đau buồn uể oải, ngột ngạt, không được giải tỏa, / Không tìm thấy lối thoát tự nhiên hay sự nhẹ nhõm / Bằng lời, hoặc thở dài, hoặc rơi lệ. ” [ 295 ] [ 296 ] Nhà văn người Anh Samuel Johnson đã sử dụng thuật ngữ ” con chó đen ” vào những năm 1780 để miêu tả chứng trầm cảm của chính mình, [ 297 ] và sau đó nó được thông dụng bởi người mắc chứng trầm cảm, cựu Thủ tướng Anh, Sir Winston Churchill. [ 297 ]Sự tẩy chay của xã hội so với bệnh trầm cảm đang phổ cập và việc tiếp xúc với các dịch vụ sức khỏe thể chất tinh thần chỉ làm giảm điều này một chút ít. Ý kiến của công chúng về điều trị khác nhau rõ ràng so với quan điểm của các chuyên viên y tế ; các giải pháp điều trị sửa chữa thay thế được cho là có ích hơn các chiêu thức điều trị bằng dược lý, vốn được xem là kém hiệu suất cao. [ 298 ] Tại Vương quốc Anh, Trường Cao đẳng Tâm thần Hoàng gia và Trường Cao đẳng Bác sĩ Đa khoa Hoàng gia đã thực thi một chiến dịch chung 5 năm với bệnh Trầm cảm thất bại nhằm mục đích giáo dục và giảm tẩy chay từ năm 1992 đến năm 1996 ; [ 299 ] một nghiên cứu và điều tra của MORI được triển khai sau đó cho thấy một sự đổi khác tích cực nhỏ trong thái độ của công chúng so với bệnh trầm cảm và cách điều trị. [ 300 ]
Trầm cảm đặc biệt quan trọng phổ cập ở những người trên 65 tuổi và tần suất ngày càng tăng sau độ tuổi này. [ 301 ] Ngoài ra, rủi ro tiềm ẩn trầm cảm tăng lên tương quan đến sự yếu ớt của cá thể. [ 301 ] Trầm cảm là một trong những yếu tố quan trọng tác động ảnh hưởng xấu đi đến chất lượng đời sống ở người lớn cũng như người cao tuổi. [ 301 ] Cả hai triệu chứng và cách điều trị ở người cao tuổi đều khác với những người còn lại trong dân số. [ 301 ]Cũng như nhiều bệnh khác, người cao tuổi thường không có các triệu chứng trầm cảm cổ xưa. [ 301 ] Chẩn đoán và điều trị phức tạp hơn nữa ở chỗ người cao tuổi thường được điều trị đồng thời với một số ít loại thuốc khác, và thường mắc các bệnh đồng thời khác. [ 301 ] Điều trị độc lạ ở chỗ các điều tra và nghiên cứu về SSRI cho thấy ít công dụng hơn và thường không vừa đủ ở người cao tuổi, trong khi các loại thuốc khác, ví dụ điển hình như duloxetine ( một chất ức chế tái hấp thu serotonin-norepinephrine ), với những tính năng rõ ràng hơn lại có công dụng phụ, ví dụ điển hình như chóng mặt, khô miệng, tiêu chảy và táo bón, hoàn toàn có thể đặc biệt quan trọng khó giải quyết và xử lý ở người cao tuổi. [ 301 ]Tính đến năm năm ngoái, liệu pháp xử lý yếu tố là liệu pháp tâm ý duy nhất có hiệu suất cao đã được chứng tỏ và hoàn toàn có thể được ví như một hình thức đơn thuần hơn của liệu pháp hành vi nhận thức. [ 301 ] Tuy nhiên, người cao tuổi bị trầm cảm hiếm khi được đưa ra bất kể chiêu thức điều trị tâm ý nào và dẫn chứng chứng tỏ các giải pháp điều trị khác hiệu suất cao là chưa không thiếu. [ 301 ] ECT đã được sử dụng ở người cao tuổi, và các điều tra và nghiên cứu ĐK cho thấy nó có hiệu suất cao, mặc dầu ít hơn so với phần còn lại của dân số. Những rủi ro đáng tiếc tương quan đến điều trị trầm cảm ở người cao tuổi so với quyền lợi không trọn vẹn rõ ràng. [ 301 ]
Chụp MRI của những bệnh nhân bị trầm cảm đã cho thấy một số ít điểm độc lạ trong cấu trúc não so với những người không bị trầm cảm. Các nghiên cứu và phân tích tổng hợp của các điều tra và nghiên cứu về hình ảnh thần kinh trong bệnh trầm cảm lớn báo cáo giải trình rằng, so với nhóm chứng, bệnh nhân trầm cảm có thể tích não thất bên và tuyến thượng thận tăng lên và thể tích nhỏ hơn của hạch nền, đồi thị, hồi hải mã và thùy trán ( gồm có cả vỏ não và hồi giáp ). trực tràng ). [ 302 ] [ 303 ] Tình trạng giảm cường độ tương quan đến những bệnh nhân có tuổi khởi phát muộn, và đã dẫn đến sự tăng trưởng của triết lý suy giảm mạch máu. [ 304 ]

Các thử nghiệm đang xem xét tác động của độc tố botulinum đối với bệnh trầm cảm. Ý tưởng là loại thuốc này được sử dụng để làm cho người đó trông bớt cau có hơn và điều này ngăn chặn phản hồi tiêu cực từ khuôn mặt.[305] Tuy nhiên, vào năm 2015, kết quả cho thấy rằng những tác động tích cực một phần đã được quan sát thấy cho đến thời điểm đó có thể là do tác dụng của giả dược.[306]

Xem thêm: Outdoor là gì? Những Điều Cần Biết Về Outdoor?

Trong năm 2018 – 2019, Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ ( FDA ) đã cấp chỉ định liệu pháp Đột phá cho Con đường Thiện tâm và riêng Viện Usona. La bàn là một công ty vì doanh thu điều tra và nghiên cứu psilocybin cho bệnh trầm cảm kháng điều trị ; Usona là một tổ chức triển khai phi doanh thu điều tra và nghiên cứu psilocybin cho chứng rối loạn trầm cảm nghiêm trọng trên khoanh vùng phạm vi rộng hơn. [ 307 ] [ 308 ]

Mô hình động vật hoang dã[sửa|sửa mã nguồn]

Mô hình của trầm cảm ở động vật hoang dã với mục tiêu của nghiên cứu và điều tra gồm có kiểm tra quy mô trầm cảm ( ví dụ điển hình như trầm cảm do thuốc gây ra ), ép buộc phải bơi, kiểm tra mạng lưới hệ thống treo đuôi, và quy mô bất lực học. Các tiêu chuẩn thường được sử dụng để nhìn nhận trầm cảm ở động vật hoang dã gồm có bộc lộ của sự vô vọng, đổi khác thần kinh và rối loạn trương lực cơ, vì nhiều tiêu chuẩn khác về trầm cảm là không hề kiểm tra được ở động vật hoang dã, ví dụ điển hình như cảm xúc tội lỗi và khuynh hướng tự tử. [ 309 ]

[ad_2]

Related Posts

Trò chơi thiết kế váy công chúa

[ad_1] ContentsCác yếu tố sức khỏe thể chất khác[sửa|sửa mã nguồn]Sinh lý bệnh[sửa|sửa mã nguồn]Các triệu chứng và tín hiệu[sửa|sửa mã nguồn]Các bệnh tương quan[sửa|sửa mã nguồn]Đánh…

Trò chơi Barbie trị thương

[ad_1]  ContentsCác yếu tố sức khỏe thể chất khác[sửa|sửa mã nguồn]Sinh lý bệnh[sửa|sửa mã nguồn]Các triệu chứng và tín hiệu[sửa|sửa mã nguồn]Các bệnh tương quan[sửa|sửa mã…

Trò chơi tiệm kem mùa đông

[ad_1] ContentsCác yếu tố sức khỏe thể chất khác[sửa|sửa mã nguồn]Sinh lý bệnh[sửa|sửa mã nguồn]Các triệu chứng và tín hiệu[sửa|sửa mã nguồn]Các bệnh tương quan[sửa|sửa mã nguồn]Đánh…

Trò chơi nước ép hoa quả

[ad_1]  ContentsCác yếu tố sức khỏe thể chất khác[sửa|sửa mã nguồn]Sinh lý bệnh[sửa|sửa mã nguồn]Các triệu chứng và tín hiệu[sửa|sửa mã nguồn]Các bệnh tương quan[sửa|sửa mã…

Trò chơi thủy thủ mặt trăng 6

[ad_1] ContentsCác yếu tố sức khỏe thể chất khác[sửa|sửa mã nguồn]Sinh lý bệnh[sửa|sửa mã nguồn]Các triệu chứng và tín hiệu[sửa|sửa mã nguồn]Các bệnh tương quan[sửa|sửa mã nguồn]Đánh…

Trò chơi đại lộ tử thần

[ad_1] ContentsCác yếu tố sức khỏe thể chất khác[sửa|sửa mã nguồn]Sinh lý bệnh[sửa|sửa mã nguồn]Các triệu chứng và tín hiệu[sửa|sửa mã nguồn]Các bệnh tương quan[sửa|sửa mã nguồn]Đánh…

Leave a Reply