IBAITAP: Tác phẩm Ôn dịch, thuốc lá được tác giả Nguyễn Khắc Viện viết nhằm mục đích gì? Tác phẩm đã có giá trị nhân đạo như nào? Hãy cùng ibai tập đến với bài học “ Ôn dịch, thuốc lá” nhé.

I. HOÀN CẢNH SÁNG TÁC TÁC PHẨM ÔN DỊCH, THUỐC LÁ

Tác phẩm được trích trong Từ thuốc lá đến ma túy- Bệnh nghiện (NXB Giáo dục, Hà Nội, 1992) của của tác giả Nguyễn Khắc Viện.

II. TÓM TẮT TÁC PHẨM ÔN DỊCH, THUỐC LÁ

Thuốc lá đe dọa sức khỏe cũng như tính mạng loài người còn nặng hơn cả HIV/AIDS. Trong thuốc lá chứa rất nhiều chất nicotin gây hại cho cơ thể con người. Việc hút thuốc lá không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến người hút mà con ảnh hưởng đến những người hít phải nó. Hiện nay ở nước ta tỷ lệ vị thành niên hút thuốc rất cao và nó gây ra nhiều hệ quả như cướp giật, trộm cắp thậm chí là phạm những tội nặng hơn. Chúng ta cần chung tay tổ chức và lan rộng chiến dịch chống thuốc lá.

II. BỐ CỤC TÁC PHẨM ÔN DỊCH, THUỐC LÁ

Văn bản có thể chia thành 3 phần: 

– Phần 1 (từ đầu cho đến  … còn nặng hơn cả AIDS): Khái quát về nạn dịch thuốc lá

– Phần 2 (tiếp theo đến … con đường phạm pháp): Những tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe con người.

– Phần 3 (còn lại): Lời kêu gọi mọi người cùng chống lại thuốc lá

IV. HƯỚNG DẪN SOẠN TÁC PHẨM ÔN DỊCH, THUỐC LÁ

Câu 1: Ý nghĩa của việc dùng dấu phẩy trong đầu đề của văn bản. (SGK Ngữ Văn 8 Tập 1- trang 121)

Lời giải chi tiết:

– Ý nghĩa của việc dùng dấu phẩy trong đầu đề của văn bản là:

• Gây ấn tượng mạnh đối với người đọc.
• Thuốc lá được tác giả so sánh nguy hiểm như ôn dịch rất dễ lây lan.
• Ngắn gọn, súc tích nhưng vẫn nhấn mạnh thái độ căm ghét và mức độ nguy hiểm của nạn hút thuốc.
• Vẫn có thể bỏ dấu phẩy và đổi nhan đề thành “ôn dịch thuốc lá” hay “ thuốc là là một loại ôn dịch” nhưng như vậy sẽ giảm tính biểu đạt và biểu cảm của nhan đề.

Câu 2: Vì sao tác giả dẫn lời Trần Hưng Đạo bàn về việc đánh giặc trước khi phân tích tác hại của thuốc lá? Điều đó có tác dụng gì trong lập luận? (SGK Ngữ Văn 8 Tập 1- trang 121)

Lời giải chi tiết:

– Tác giả trích dẫn lời của Trần Hưng Đạo bàn về việc đánh giặc nhằm:

• So sánh sách lược của nhà quân sự đại tài nói tới vấn nạn của thuốc lá.
• Tạo sự liên tưởng bằng lối lập luận vô cùng sắc bén chứng mình rằng thuốc lá cũng là một loại giặc cần chống.
• Giặc thuốc lá tuy không đánh như vũ bão nhưng nó “gặm nhấm như tằm ăn dâu”, vì tác hại của chúng không thấy ngay nên mức độ nguy hiểm của nó khôn lường.

⟹ Đây là sự so sánh sáng tạo độc đáo, làm cho lập luận của bài văn trở nên chặt chẽ hơn, tạo liên tưởng thú vị.

Câu 3: Vì sao tác giả đặt giả định có người bảo: “Tôi hút; tôi bị bệnh, mặc tôi!” trước khi nêu lên những tác hại về phương diện xã hội của thuốc lá? (SGK Ngữ Văn 8 Tập 1- trang 121)

Lời giải chi tiết:

– Đặt giả định có người bảo: “Tôi hút; tôi bị bệnh, mặc tôi!” nhằm phủ định, bác bỏ:

• Sự coi thường sức khỏe của người thân và những người xung quanh.
• Họ đáp lại bằng cách bám vào quyền tự do cá nhân và tuyên bố rằng họ sẽ tự chịu trách nhiệm về việc làm của chính mình.
• Người hút không những hủy hoại sức khỏe của chính mình mà còn hủy hoại cả sức khỏe của những người xung quanh
• Hút thuốc đúng là quyền cá nhân nhưng không thể sử dụng quyền đó mà làm ảnh hưởng tới không khí người xung quanh.

=> Tác giả đã khéo léo dùng chính quyền chính đáng để phản biện bác bỏ quyền không chính đáng của những người hút thuốc chống chế.

Câu 4: Vì sao tác giả so sánh tình hình hút thuốc lá ở nước ta với các nước Âu – Mĩ trước khi đưa ra kiến nghị: Đã đến lúc mọi người phải đứng lên chống lại, ngăn ngừa nạn ôn dịch này? (SGK Ngữ Văn 8 Tập 1- trang 122)

Lời giải chi tiết:

– Tác giả so sánh tình hình hút thuốc lá ở nước ta với các nước Âu – Mĩ: 

• Mặc dù nước ta nghèo hơn các nước Âu- Mĩ nhưng tỉ lệ hút thuốc lá của nước ta đã ngang bằng với họ ⟶ đây là điều đáng báo động.
• Các nước phát triển ở Âu- Mĩ đã có chiến dịch chống hút thuốc rất  mạnh mẽ, nhưng ở nước ta hiện nay chưa có biện pháp quyết liệt nào.
• Nước ta còn quá nhiều bệnh dịch cần giải quyết và khắc phục vậy mà chúng ta lại rước về nhiều thứ bệnh dịch nguy hiểm và tốn kém bởi thuốc lá này.

=> Sự so sánh này của tác giả là rất hợp lý và vô cùng cần thiết vì nó cảnh báo mạnh mẽ vấn nạn hút thuốc lá đang trở nên phổ biến ở nước ta, chúng ta cần chung tay đưa ra các biện pháp khắc phục.

V. Luyện tập

Câu 1: Tình trạng hút thuốc của người thân hoặc bạn bè em quen biết. (SGK Ngữ Văn 8 Tập 1- trang 122)

Câu 2: Dùng năm dòng để ghi lại cảm nghĩ của mình sau khi đọc bản tin của báo Sài Gòn tiếp thị trích in ở bài đọc thêm số 2. (SGK Ngữ Văn 8 Tập 1- trang 122)

Lời giải chi tiết: 

Bản tin của báo tiếp thị Sài Gòn đã ghi lại rất chân thực cái chết của tỉ phú trẻ Rốt-sin khi chơi bạch phiến quá liều. Đó như một lời cảnh tỉnh sâu sắc cho thế hệ trẻ cần ý thức rõ về việc của bản thân và cần kiên quyết nói “không” với những tệ nạn xã hội. Các bậc phụ huynh cần quan tâm và có những biện pháp giáo dục, nâng cao hiểu biết và kĩ năng sống cho các con để tránh những trường hợp đáng tiếc xảy ra. Cuộc sống càng phát triển thì lại có nhiều cám dỗ khiến con người dễ lầm đường lạc lối. Ngày nay thanh thiếu niên cần ý thức được mục đích sống của mình, nâng cao hiểu biết bằng trải nghiệm, tránh xa các tệ nạn xã hội để sống cuộc đời ý nghĩa.