[Tóm Tắt] & [Soạn Bài]: Đoàn thuyền đánh cá

[ad_1]

I. HOÀN CẢNH SÁNG TÁC CỦA TÁC PHẨM “ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ”

Vào giữa năm 1958, tác giả Huy Cận có một chuyến đi thực tế dài ngày ở vùng mỏ Quảng Ninh. Từ chuyến đi thực tế ấy, hồn thơ của Huy Cận thực sự nảy nở dồi dào cảm hứng về thiên nhiên, về đất nước. Bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá” được sáng tác trong thời gian ấy và in trong tập “Trời mỗi ngày lại sáng”.

II. HƯỚNG DẪN SOẠN BÀI TÁC PHẨM “ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ”

Câu 1: Bài thơ được triển khai theo trình tự chuyến ra khơi của đoàn thuyền đánh cá. Dựa vào trình tự ấy, em hãy tìm bố cục của bài thơ. Hãy nêu không gian và thời gian được miêu tả trong bài thơ. (SGK Ngữ văn 9, tập 1 – trang 142)

Lời giải tham khảo:

– Có bố cục được chia thành 3 phần:

  • Phần 1 ( 2 khổ thơ đầu tiên): Hình ảnh đoàn thuyền đánh cá lên đường và tâm trạng náo nức của con người.
  • Phần 2 (4 khổ thơ tiếp theo): Miêu tả cảnh đoàn thuyền trên biển.
  • Phần 3 (phần còn lại): Cảnh đoàn thuyền đánh cá trở về trong bình minh.

* Không gian, thời gian

– Không gian của bài thơ  là cảnh tượng mặt biển bao la, rộng lớn với sự hiện diện của mặt trời, mặt biển, trăng sao, mây, gió.

– Thời gian của bài thơ là vòng tuần hoàn của vũ trụ: Từ khi hoàng hôn buông xuống, trời biển bước vào màn đêm đến lúc mặt trời đội biển nhô lên, một ngày mới lại bắt đầu. Vòng tuần hoàn của vũ trụ điểm nhịp thời gian cho đoàn thuyền đánh cá làm việc.

Câu 2: Hình ảnh người lao động và công việc của họ được miêu tả trong không gian nào? Bằng những biện pháp nghệ thuật gì, tác giả đã làm nổi bật vẻ đẹp và sức mạnh của con người trước thiên nhiên vũ trụ. (SGK Ngữ văn 9, tập 1 – trang 142)

Lời giải tham khảo:

– Bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá” miêu tả trọn vẹn một đêm lao động trên biển của người lao động. Hai khổ thơ đầu là khung cảnh ra khơi, bức tranh thiên nhiên dù chỉ phác họa  đôi nét nhưng vẫn khiến cho người đọc cảm nhận được vẻ chắc nịch, thấm đậm không khí khẩn trương của một buổi xuất bến ra khơi. Hai câu thơ đầu miêu tả sự vận động của thời gian, không gian: mặt trời xuống biển, từng đợt sóng gợn những nét ngang luân chuyển qua lại như­ then cửa và mặt trời xuống đến đâu, cánh cửa đêm nh­ư được kéo đến đó. Khi những ánh sáng mặt trời đã tắt hẳn cũng là lúc “sóng đã cài then”, “đêm sập cửa”. Đúng thời điểm ấy, trong không gian màn đêm vừa bắt đầu ấy, bừng sáng lên tiếng hát của ngư­ dân.

Là ánh sáng của thanh âm, của khúc hát lãng mạn được cất lên từ lòng tin, từ tấm lòng tình yêu lao động, của sắc cá bạc đan dệt thành. Những vần trắc mà tác giả sử dụng trong khổ thơ đầu (lửa, cửa, khơi, khơi) hoà vào cùng khúc hát, mang giá trị trong việc gợi tả vẻ đẹp thoáng đạt, sáng láng ấy. Bằng một cách tự nhiên, những vần thơ mở đầu đã hút người đọc vào không khí buổi lao động của những người ngư­ dân lúc nào không hay.

– Bốn khổ thơ tiếp theo là miêu tả khung cảnh lao động trên biển đêm. Những khổ thơ này tập trung nhiều về hình ảnh tráng lệ của thiên nhiên và con người, vẻ tráng lệ của thiên nhiên đã đ­ược gợi ra từ đầu bài thơ với hình ảnh “Mặt trờinhư hòn lửa“. Đến đây, cảnh đánh cá đêm của đoàn thuyền đánh cá trên biển được miêu tả hết sức sinh động. Với những động từ mạnh mẽ (lái gió, l­ớt, dàn đan, quẫy, kéo xoăn tay,…), được dùng miêu tả những hình ảnh kì vĩ, lớn lao (mây cao, biển bằng, dặm xa,bụng biển, thế trận, vây giăng, đêm thở) và những sắc màu lộng lẫy, rực rỡ như­ trẩy hội cả những nét thơ mộng, bay bổng (buồm trăng, lấp lánh đuốc đen hồng, trăng vàng chóe, sao lùa, vẩy bạc đuôi vàng loé rạng đông, nắng hồng,…). Vẻ đẹp của biển khơi mây trời được hòa quyện với vẻ đẹp của con người lao động dệt lên bức tranh tráng lệ, rạo rực đầy sức sống, rạng rỡ mang vẻ đẹp giàu say lòng ngư­ời. Có lẽ không ở đâu có vẻ đẹp và nguồn sống bất tận diệu kỳ của biển Đông lại có thể đẹp hơn những câu thơ này :

“Cá nhụ cá chim cùng cá đé,

Cá song lấp lánh đuốc đen hồng,

Cái đuôi em quẫy trăng vàng chóe,

Đêm thở: sao lùa n­ước Hạ Long.”

Chỉ với hình ảnh “Đêm thở” mà ta như­ thấy cả màn đêm đang phập phồng, thấy được cả gió, cả sóng nước. Theo nhịp thở của vũ trụ, ngàn con sóng dồn đuổi ánh lên những đợt vàng sáng lấp lánh của vẩy cá phản chiếu lên ánh trăng, ánh  sao. Thật huyền diệu làm sao!.

Câu 3: Em hãy chọn phân tích một hình ảnh đặc sắc trong các khổ 1,3,4,7. Bút pháp xây dựng hình ảnh của tác giả có gì nổi bật? (SGK Ngữ văn 9, tập 1 – trang 142)

Lời giải tham khảo:

– Khổ 3: Con thuyền đánh cá vốn nhỏ bé trước khung cảnh biển cả bao la, bát ngát đã trở thành con thuyền kì vĩ, khổng lồ, hòa làm một với kích thước rộng lớn của thiên nhiên: lái gió, buồm trăng, mây cao, biển bằng,…

– Với nghệ thuật bút pháp lãng mạn nổi bật trong việc sáng tạo hình ảnh thơ, cùng với những liên tưởng sáng tạo, độc đáo, có nhiều so sánh thú vị, thủ pháp phóng đại được nhà thơ sử dụng hợp lý.

Câu 4: Bài thơ có nhiều từ hát, cả bài hát cũng như một khúc ca. Đây là khúc ca gì và tác giả làm thay lời ai? Em có nhận xét gì về âm hưởng, giọng điệu của bài thơ? Các yếu tố: thể thơ, vần, nhịp góp phần tạo nên âm hưởng bài thơ như thế nào? (SGK Ngữ văn 9, tập 1 – trang 142)

Lời giải tham khảo:

Bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá” xuất hiện bốn từ “Hát”. Cả bài thơ như một khúc ca, ngợi ca vẻ đẹp lao động, với tinh thần làm chủ cuộc đời, với niềm vui phơi phới mà nhà thơ viết thay cho những người lao động. Lời thơ dõng dạc giọng điệu như khúc hát mê say đầy hào hứng, với cách gieo vần biến hóa đầy linh hoạt. Vần trắc xen lẫn vần bằng, vần liền xen lẫn vần cách, vần trắc tạo nên sức dội, sức mạnh, vần bằng tạo nên sự vang xa, bay bổng… tất cả góp phần làm nên âm hưởng của bài thơ vừa khỏe khoắn sôi nổi mà vừa phơi phới bay bổng.

Câu 5: Qua những bức tranh về thiên nhiên và con người lao động trong bài thơ, em có nhận xét gì về cái nhìn và cảm xúc của tác giả trước thiên nhiên đất nước và con người lao động? (SGK Ngữ văn 9, tập 1 – trang 142)

Lời giải tham khảo:

Tác giả Huy Cận có cái nhìn đầy tươi mới và cảm xúc hào hứng, tràn đầy niềm vui với cuộc sống. Thiên nhiên tráng lệ, giàu có là nguồn tài nguyên bất tận luôn phục vụ con người và tham gia tích cực vào phát triển cuộc sống. Con người thì hăng say đam mê lao động, làm chủ cuộc sống, xây dựng một cuộc sống mới. Chính nhà thơ Huy Cận đã viết “Không khí lúc này thật vui, cuộc đời phấn khởi”. Cả một vùng than, vùng biển người người đang miệt mài lao động từ bình minh cho đến hoàng hôn và từ hoàng hôn cho đến bình minh. Đây chính là một cái nhìn tin tưởng và phấn khởi của nhà thơ Huy Cận trước cuộc đời mới. Cái nhìn ấy, cảm xúc ấy là kết quả của quá trình đi thực tế dài ngày tại vùng mỏ Quảng Ninh của nhà thơ. Bắt đầu từ đây hồn thơ Huy Cận nảy nở trở lại trong niềm vui say đắm trong cuộc sống mới.

III.LUYỆN TẬP

Viết đoạn văn phân tích khổ thơ đầu và khổ thơ cuối của bài thơ.

Lời giải tham khảo:

Với đôi mắt quan sát sắc sảo, trí tưởng tượng phong phú, trái tim nhạy cảm kèm theo tài năng nghệ thuật điêu luyện, nhà thơ Huy Cận đã vẽ lên trước mắt chúng ta một khung cảnh ngư dân lao động miệt mài trên biển. Cả bài thơ như một bức tranh sơn màu lộng lẫy cùng với những sắc màu huyền ảo, cuốn hút vô người đọc vào từng vần thơ:

“Mặt trời xuống biển như hòn lửa

Sóng đã cài then, đêm sập cửa

Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi

Câu hát căng buồm cùng gió khơi.”

Đoàn thuyền đánh cá rời bến cảng làm việc vào lúc hoàng hôn. Phía tây, mặt trời như một “hòn lửa” đỏ rực đang lặn sâu vào lòng đại dương xanh mênh mông. Màn đêm dần buông xuống báo hiệu kết thúc một ngày. Chính vào thời điểm ấy, những ngư dân bắt tay vào công việc quen thuộc hàng ngày của mình: ra khơi đánh bắt cá. Mặt biển đêm không mang xúc cảm lạnh lẽo mà lại càng ấm áp bởi tiếng hát âm vang, náo nức. Thể hiện niềm hạnh phúc to lớn của con người lao động được giải phóng: “Cầu hát căng buồm cùng gió khơi”. Đây là cách nói độc đáo, sáng tạo của nhà thơ Huy Cận, khiến chúng ta tưởng như tiếng hát đang hòa cùng với gió, thổi căng cánh buồm, đẩy con thuyền phăng phăng rẽ sóng. Cánh buồm no gió tượng trưng cho khí thế tràn đầy phơi phới đi lên của công cuộc dựng xây đất nước.

[ad_2]

Related Posts

🎓 GIÁO DỤC

[ad_1] Đánh giá bài viết post ContentsI. HOÀN CẢNH SÁNG TÁC CỦA TÁC PHẨM “ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ”II. HƯỚNG DẪN SOẠN BÀI TÁC PHẨM “ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH…

🎓 HỌC TẬP © ❓ HỌC TẬP LÀ GÌ ? ❓ HỌC TẬP ĐỂ LÀM GÌ ?

[ad_1] Tập trung 🍀 Ông trời không sinh ra người đứng trên người, 🍀 Ông trời không sinh ra người đứng dưới người, 🍀 ​Tất cả do…

GIỚI THIỆU GIA ĐÌNH BẰNG TIẾNG PHÁP

[ad_1] Thành viên trong gia đình Tiếng Pháp là 1 trong những tiếng khá được thông dụng hiện nay trên thế giới. Và ở Việt Nam cũng…

SÁCH TỰ HỌC TIẾNG PHÁP

[ad_1] Take Off in French Đánh giá bài viết post Bạn dang có nhu cầu tự học tiếng pháp hoặc tìm kiếm các cuốn sách, ebook để…

SÁCH TỰ HỌC TIẾNG PHÁP

[ad_1] Take Off in French Đánh giá bài viết post Bạn dang có nhu cầu tự học tiếng pháp hoặc tìm kiếm các cuốn sách, ebook để…

SÁCH TỰ HỌC TIẾNG PHÁP

[ad_1] Take Off in French Đánh giá bài viết post Bạn dang có nhu cầu tự học tiếng pháp hoặc tìm kiếm các cuốn sách, ebook để…

Leave a Reply