IBAITAP: Bài chiếu được sáng tác với mục đích chiêu mộ người hiền tài giúp đất nước. Vua Quang Trung đã sử dụng những lời nào để chiêu mộ được người hiền tài? Cùng ibaitap đến với bài học “Chiếu cầu hiền” để cùng tìm hiểu nhé.

I. HOÀN CẢNH SÁNG TÁC TÁC PHẨM CHIẾU CẦU HIỀN

Được sáng tác vào khoảng những năm 1788- 1789 nhằm thuyết phục các sĩ phu Bắc Hà (các trí thức của triều đại Lê – Trịnh) cộng tác với triều đại Tây Sơn.

II. TÓM TẮT TÁC PHẨM CHIẾU CẦU HIỀN

Văn kiện quan trọng để thể hiện chủ trương đúng đắn của nhà Tây Sơn nhằm động viên các trí thức Bắc Hà tham gia xây dựng đất nước.

III. BỐ CỤC TÁC PHẨM CHIẾU CẦU HIỀN

Tác phẩm có thể chia bố cục thành 3 phần như sau:

• Phần 1 (Từng nghe nói đến người hiền vậy): Mối quan hệ giữa người hiền tài và thiên tử.
• Phần 2 (tiếp theo đến vì mưu lợi mà phải bán rao): Lời kêu gọi người hiền tài cùng những hứa hẹn về chính sách trọng dụng người hiền tài của nhà nước.
• Phần 3 (còn lại): Lời bố cáo thiên hại. 

IV. HƯỚNG DẪN SOẠN TÁC PHẨM CHIẾU CẦU HIỀN

Câu 1: Anh (chị) hãy cho biết bài chiếu gồm mấy phần và nội dung của mỗi phần. Từ đó, hãy khái quát nội dung chính của một văn bản “cầu hiền”. (SGK Ngữ văn 11 tập 1- trang 70)

Tác phẩm có thể chia bố cục thành 3 phần như sau:

• Phần 1 (Từng nghe nói đến người hiền vậy): Mối quan hệ giữa người hiền tài và thiên tử.
• Phần 2 (tiếp theo đến vì mưu lợi mà phải bán rao): Lời kêu gọi người hiền tài cùng những hứa hẹn về chính sách trọng dụng người hiền tài của nhà nước.
• Phần 3 (còn lại): Lời bố cáo thiên hại. 

– Nội dung chính của một văn bản cầu hiền quan trọng để thể hiện chủ trương đúng đắn của nhà Tây Sơn nhằm động viên các trí thức Bắc Hà tham gia xây dựng đất nước.

Câu 2: Hãy cho biết: Bài chiếu được viết nhằm đối tượng nào? Các luận điểm đưa ra để thuyết phục là gì? Có phù hợp với đối tượng không? Nhận xét về nghệ thuật lập luận của bài chiếu. (SGK Ngữ văn 11 tập 1- trang 70)

– Bài chiếu được viết nhằm tới các sĩ phu Bắc Hà và kêu gọi nhân tài giúp nước:

• Mở đầu là lời nói khích lệ vai trò cùng sứ mệnh của người hiền tài khiến những người còn băn khoăn hay né tránh chưa muốn phục đất nước phải suy ngẫm.
• Tiếp theo là luận điểm thể hiện thái độ cầu thị và sự trọng dụng người tài của vua Quang Trung

– Bài chiếu có tính mẫu mực, thể hiện tính chặt chẽ, tính chất logic của luận điểm trong sự thuyết phục khéo léo và bày tỏ thái độ khiêm tốn. Sử dụng các từ ngữ diễn tả không gian xã hội nơi mà người hiền tại phụng sự như: triều chính, triều đường, dải đất văn hiến, trăm họ… Tác giả đã thuyết phục họ bằng cách trích lời của Khổng Tử, lấy ý từ kinh dịch và mang tính ẩn dụ.

Câu 3: Qua bài chiếu, anh (chị) hãy nhận xét về tư tưởng và tình cảm của vua Quang Trung. (SGK Ngữ văn 11 tập 1- trang 70)

Vua Quang Trung là người biết trọng người hiền tài, có tầm nhìn chiến lược và sâu rộng, biết trọng kẻ sĩ và hướng họ vào phụng sự cho đất nước:

• Vua Quang Trung hết lòng lo cho nhân dân và đất nước.
• Vua Quang Trung ý thức được việc lấy dân làm trọng nên mọi tầng lớp nhân dân đều có thể dâng thư bày tỏ việc.
• Vua Quang Trung có hệ tư tưởng tiến bộ và dân chủ: Ông có nhiều hình thức để nhận ra nhân tài, chân thành khi bày tỏ tấm lòng và không phân biệt tầng lớp.