[TÓM TẮT] & [SOẠN BÀI] BẮC SƠN - Công lý & Pháp Luật

[ad_1]

IBAITAP: Cùng ibaitap đến với bài học “Bắc Sơn” hôm nay để nắm được xung đột, diễn biến hành động kịch và ý nghĩa tư tưởng của đoạn trích. Đồng thời thấy được nghệ thuật viết kịch của Nguyễn Huy Tưởng.

I. HOÀN CẢNH SÁNG TÁC TÁC PHẨM BẮC SƠN

Được sáng tác và đưa lên sân khấu vào đầu năm 1946 trong không khí sôi sục của những năm đầu cách mạng.

II. TÓM TẮT TÁC PHẨM BẮC SƠN

Tái hiện thành công sự kiện cách mạng cùng những nhân vật mới của thời đại: quần chúng – người chiến sĩ cách mạng. Khi Thái và Cửu bị Ngọc truy đuổi họ đã chạy vào đúng vào nhà Thơm, khi ấy buộc Thơm phải có chuyển biến thái độ, dứt khoát đứng về phía cách mạng. Thơm đã giấu Thái và Cửu vào buồng và cứu thoát họ.

III. BỐ CỤC TÁC PHẨM BẮC SƠN

Đoạn trích có bố cục 3 phần như sau:

Lớp I: Cuộc trò chuyện giữa Thơm và Ngọc.
Lớp II: Thái và Cửu bị Ngọc truy đuổi liền chạy vào nhà Thơm.
Lớp III: Thơm lén giấu hai cán bộ cách mạng và không cho Ngọc biết.

IV. HƯỚNG DẪN SOẠN TÁC PHẨM BẮC SƠN

Câu 1: Thuật lại diễn biến sự việc và hành động trong các lớp kịch trích ở hồi bốn. (SGK Ngữ văn 9 tập 2- trang 166)

Lời giải chi tiết:

Diễn biến và hành động trong các lớp kịch: Trước cái chết của cha Thơm đã dần dần nhận ra bộ mặt phản bội của Ngọc. Cô vô cùng đau xót và ân hận, khi Thái và Cửu, hai cán bộ cách mạng bị giặc truy bắt đã chạy nhầm vào nhà của Thơm và được Thơm che giấu, cứu giúp.

Câu 2: Trong các lớp kịch này, tác giả đã xây dựng được một tình huống bất ngờ, gay cấn. Đó là tình huống nào? Tình huống ấy có tác dụng như thế nào trong việc thể hiện xung đột và phát triển của hành động kịch? (SGK Ngữ văn 9 tập 2- trang 166)

Lời giải chi tiết:

– Tình huống truyện được tác giả xây dựng bất ngờ, gay cấn: Thái và Cửu trong lúc bị Ngọc cùng đồng bọn truy đuổi đã chạy vào đúng nhà của Ngọc khi ấy chỉ có một mình Thơm ở nhà. Tình huống này khiến Thơm phải dứt khoát lựa chọn theo cách mạng, tình huống này cũng đã khiến Thơm thấy rõ được bộ mặt phản bội của chồng mình.

– Việc xây dựng tình huống ấy có tác dụng thể hiện xung đột, xung đột này diễn ra giữa lúc cuộc khởi nghĩa bị đàn áp, kẻ thù đang ráo riết truy lùng những chiến sĩ cách mạng. Xung đột còn diễn ra ngay trong nhân vật Thơm, cô phải đưa ra lựa chọn và cô đã quyết định đứng về phía cách mạng.

Câu 3: Phân tích tâm trạng và hành động của nhân vật Thơm. (Chú ý: hoàn cảnh của nhân vật, tâm trạng và thái độ của Thơm với chồng, hành động của cô cứu Thái, Cửu.) (SGK Ngữ văn 9 tập 2- trang 166)

Lời giải chi tiết:

– Hoàn cảnh của nhân vật Thơm: đã quen với cuộc sống an nhàn và được chồng chiều chuộng. Tuy cha và em trai đã đi theo cách mạng nhưng cô vẫn đứng ngoài khởi nghĩa. Khi cha cùng em trai hi sinh, mẹ cô hóa điên và cô chỉ còn duy nhất Ngọc là người thân nhưng hắn lại chính là phản động.

– Tâm trạng của Thơm:

Sự ân hận và day dứt của Thơm: lúc người cha hi sinh, những lời cuối cùng của ông và khẩu súng trao lại cho Thơm, sự hi sinh của em trai cùng hình ảnh người mẹ hóa điên ám ảnh cô.
Sự nghi ngờ của Thơm đối với Ngọc tăng: Thơm dò xét nhưng Ngọc lảng tránh và cô không dễ gì từ bỏ cuộc sống nhàn nhã mà chồng cô tạo ra.
Tình huống bất ngờ xảy ra: Thái và Cửu khi đang bị truy đuổi chạy trốn vào nhà cô, cô phải đưa ra lựa chọn giữa việc báo cho chồng biết hoặc che dấu cho hai chiến sĩ cách mạng.

⇒ Đặt nhân vật vào một tình huống gay cấn và căng thẳng để bộc lộ nên đời sống nội tâm cùng sự day sút, xót xa và sự ân hận của Thơm và rồi để nhân vật lựa chọn đứng hẳn về phía cách mạng.

– Tác giả đã khẳng định được rằng ngay cả khi cuộc đấu tranh bị đàn áp khốc liệt thì cách mạng vẫn không bị tiêu diệt vì có sự bảo vệ và che chở của nhân dân.

Câu 4: Phân tích các nhân vật Ngọc, Thái, Cửu. Chú ý những điểm sau: (SGK Ngữ văn 9 tập 2- trang 166)

– Bằng những thủ pháp nào tác giả đã để cho nhân vật Ngọc bộc lộ bản chất của y, và đó là bản chất gì?

– Những nét nổi rõ trong tính cách của Thái, của Cửu là gì?

Lời giải chi tiết:

– Ngọc bộc lộ đầy đủ bản chất của một tên Việt gian bán nước:

Nuôi tham vọng muốn có địa vị và tiền bạc.
Che giấu bản chất Việt gian trước Thơm, y ra sức truy lùng những chiến sĩ cách mạng lẩn trốn trong vùng.

– Tác giả đã xây dựng nhân vật phản diện như Ngọc là khắc họa tính cách của một người nhất quán nhưng không hề đơn giản.

– Thái rất bình tĩnh, sáng suốt và tin tưởng vào sự che chở của người dân ngay cả khi người ấy là vợ của một tên Việt gian.

– Cửu lại nôn nóng, thiếu chín chắn, lúc đầu anh nghi ngờ và còn có ý định muốn bắn Thơm.

Câu 5: Nhận xét về nghệ thuật viết kịch của Nguyễn Huy Tưởng trong các lớp kịch này, chú ý các phương diện xây dựng tình huống, tổ chức đối thoại, biểu hiện tâm lí và tính cách nhân vật. (SGK Ngữ văn 9 tập 2- trang 167)

Lời giải chi tiết:

– Thể hiện xung đột, xung đột này diễn ra giữa lúc cuộc khởi nghĩa bị đàn áp, kẻ thù đang ráo riết truy lùng những chiến sĩ cách mạng. Xung đột còn diễn ra ngay trong nhân vật Thơm, cô phải đưa ra lựa chọn và cô đã quyết định đứng về phía cách mạng.

– Xây dựng tình huống éo le, đầy bất ngờ, để bộc lộ rõ những xung đột và thúc đẩy hành động kịch phát triển.

– Ngôn ngữ đối thoại: tổ chức các đối thoại với những nhịp điệu và giọng điệu khác nhau, phù hợp với từng giai đoạn của hành động kịch, đối thoại đã bộc lộ nội tâm cùng tính cách nhân vật.