IBAITAP: Bài thơ nói về điều gì? Những hình ảnh tác giả sử dụng trong bài có mục đích gì? Cùng ibaitap đến với bài học “Bác ơi!” hôm nay để cùng tìm hiểu nhé.

I. HOÀN CẢNH SÁNG TÁC TÁC PHẨM BÁC ƠI!

Bài thơ được viết sau khi Tố Hữu nghe tin Bác mất (2/9/1969). Khi đó ông đang điều trị ở bệnh viện hay tin ông vội trở về tìm đến nhà sàn của Bác lặng lẽ dưới mưa, sau khi về ông viết suốt cả đêm để vơi nỗi buồn.

II. TÓM TẮT TÁC PHẨM BÁC ƠI!

Bài thơ như một tiếng khóc tiễn biệt, một điếu văn bi hùng được viết bằng thơ, thông qua tiếng khóc ấy bài thơ đã khắc họa hình tượng Bác Hồ. Người là một người sống có lý tưởng cao cả, giàu tình nhân ái và sống khiêm tốn, giản dị đến quên mình. Đồng thời bài thơ cũng là sự bày tỏ tình cảm của nhân dân Việt Nam trước sự ra đi của Bác.

III. BỐ CỤC TÁC PHẨM BÁC ƠI!

Bài thơ có bố cục 3 phần như sau:

• Phần 1 (4 khổ thơ đầu): Nỗi đau xót trước sự ra đi của Bác. 
• Phần 2 (6 khổ thơ tiếp theo): Hình tượng Bác.
• Phần 3 (còn lại): Cảm nghĩ của nhân dân Việt Nam trước sự ra đi của Bác.

IV. HƯỚNG DẪN SOẠN TÁC PHẨM BÁC ƠI!

Câu 1: Nỗi đau xót lớn lao trước sự kiện Bác Hồ qua đời thể hiện như thế nào trong bốn khổ thơ đầu của bài thơ? (SGK Ngữ văn 12 tập 1- trang 169)

Lời giải chi tiết:

– Nỗi đau xót lớn lao trước sự ra đi của Bác được thể hiện qua bốn khổ thơ đầu: đó là nỗi đau lớn của đất nước, của vũ trụ, cỏ cây hoa lá như hòa làm một với nhau trước sự ra đi của Bác.

• Đời tuôn nước mắt, trời tuôn mưa.
• Lối ngõ, trong nhà “ướt lạnh vườn rau, mấy gốc dừa”, “lối sỏi “thang gác”, “chuông nhỏ”, “Phòng lặng, rèm buông, tắt ánh đèn.”
• Ngoài vườn: trái bưởi, hoa nhài, mặt hồ cũng buồn bã.

=> Mọi cảnh vật quen thuộc xung quanh đều trở nên hoang vắng lạnh lẽo và ngơ ngác như bị lấy mất đi linh hồn.

– Nỗi đau xót ấy còn được thể hiện qua câu hỏi tu từ: “Bác đã đi rồi sao, Bác ơi?”. 

– Nỗi đau lớn được thể hiện trực tiếp qua tiếng khóc của tác giả: những câu hỏi tu từ, câu cảm thán liên tiếp được sử dụng để khóc thương, để bày tỏ niềm thương xót của tác giả và đó cũng là nỗi đau của hàng triệu người con đất Việt.

Câu 2: Sáu khổ thơ tiếp theo tập trung thể hiện hình tượng Bác Hồ như nào? (SGK Ngữ văn 12 tập 1- trang 169)

Lời giải chi tiết:

– Hình tượng về lý tưởng và lẽ sống:

• Cả cuộc đời của Bác không khi nào thảnh thơi vì “nỗi đời thường”.
• Bác có lý tưởng sống cao đẹp và sống hết mình của bậc đại trí, đại nhân.
• Bác hy sinh hạnh phúc cá nhân của mình để chăm lo cho dân tộc được tự do, hạnh phúc. 

– Niềm vui và tình thương, ân nghĩa của Bác được thể hiện dưới nhiều góc độ và cung bậc cảm xúc:

• Bác đau: dân nước, năm châu, lo muôn mối, yêu ngọn lúa, cành hoa, nhớ miền Nam, vui mỗi mầm non và trái chín.
• Bác dõi theo những bước chân tham gia chiến đấu: dõi theo từng bước ra tiền tuyến và lắng mỗi tin mừng thắng trận. 

⇒ Tất cả những điều trên đã cho ta thấy chân dung về Bác cao cả và vĩ đại nhưng cũng thật gần gũi và ấm áp. Những gì Bác làm đều dành cho nhân dân và vì nhân dân chứ không phải vì bản thân mình. Trái tim của Bác là sự giao hòa của những trái tim của người Cha, người Mẹ, Người Bác và người Anh.

– Những di sản mà Bác đã để lại:

• Tình thương cho toàn thể dân tộc.
• Những tư tưởng thân dân và ái quốc.
• Trái tim Người vĩ đại, sống quên mình vì nước vì dân, đó là một cuộc đời giản dị, thanh bạch và chứa chan tình yêu thương.

Câu 3: Cảm xúc của mọi người dân Việt Nam qua ba khổ thơ cuối như thế nào? (SGK Ngữ văn 12 tập 1- trang 169)

Lời giải chi tiết:

– Lời thơ không chỉ dừng lại là lời của một cá nhân mà nó còn là tiếng lòng của cả dân tộc Việt Nam.

• Tố Hữu đã khẳng định nỗi nhớ Bác luôn thường trực trong trái tim của triệu người con đất Việt, nỗi nhớ ấy sẽ tồn tại nghìn thu, muôn thuở như cuộc đời của Bác và sự nghiệp của Bác, dù vậy nhưng lời thơ không bị lụy.

– Tố Hữu đã khẳng định sự bất diệt và sức sống vĩnh hằng của Bác trong trái tim của mọi người dân Việt Nam.

• Nỗi nhớ về Bác không hề bi lụy mà nó trái lại trở thành động lực thúc đẩy dân tộc ta tiếp tục đi theo con đường mà Bác đã chọn.

– Lời thơ của Tố Hữu chính là lòng thành kính và niềm biết ơn vô hạn đối với Bác.

• Sức mạnh tinh thần mà Bác tạo ra và nhân cách của Bác chính là tấm gương sáng để mọi người noi theo để bản thân trở nên trong sáng hơn.

– Kết bài thơ chính là lời hứa và lời ước nguyện của dân tộc ta trước Bác.

⇒ Tình cảm mọi người dân Việt Nam dành cho Bác luôn đong đầy, tha thiết và ân tình.