[Tóm Tắt] & [Soạn Bài]: Ánh trăng

[ad_1]

Ibaitap: Trong sự nghiệp sáng tác của Nguyễn Duy, lung linh rực rỡ một “ánh trăng” tròn đầy, ánh trăng ấy như là lời thức tỉnh nhẹ nhàng mà hết sức sâu sắc về triết lý nhân sinh, với lời lẽ sống thủy chung, tình nghĩa và những trăn trở suy nghĩ trước cuộc sống hiện đại đầy cám dỗ, đầy lãng quên và vô tình.

I. HOÀN CẢNH SÁNG TÁC CỦA TÁC PHẨM “ÁNH TRĂNG”

Tác phẩm “Ánh trăng” được tác giả Nguyễn Duy viết vào năm 1978, sau khi giải phóng đất nước được 3 năm, khi những người lính còn sống sót sau trận chiến trở về với chốn phồn hoa đô thị (thành phố Hồ Chí Minh). Bài thơ được in trong tập “Ánh trăng”.

II. HƯỚNG DẪN SOẠN BÀI TÁC PHẨM  “ÁNH TRĂNG”

Câu 1: Em có nhận xét gì về bố cục của bài thơ? Ánh trăng có sự kết hợp giữa tự sự với trữ tình. Trong dòng diễn biến của thời gian, sự việc, đâu là bước ngoặt để tác giả từ đó bộc lộ cảm xúc, thể hiện chủ đề của tác phẩm. (SGK Ngữ văn 9, tập 1 – trang 157)

Lời giải tham khảo:

Bài thơ “Ánh trăng” có bố cục ba phần, ở mỗi phần đều có sự thay đổi giọng thơ:

– Phần 1: Ba khổ thơ đầu tiên, giọng kể, nhịp thơ trôi chảy, bình thường.

– Phần 2: Gồm khổ thơ thứ tư: Giọng thơ trở nên đột ngột  cao, ngỡ ngàng với bước ngoặt của sự việc, của sự xuất hiện vầng trăng.

– Phần 3: Khổ thơ thứ năm và sáu: Giọng thơ thiết tha rồi lại trầm lắng cùng với những cảm xúc, suy tư đầy lặng lẽ.

Theo dòng diễn biến theo thời gian, sự việc bất thường ở khổ thơ thứ tư chính là bước ngoặt để từ đó tác giả bộc lộ cảm xúc và thể hiện chủ đề của tác phẩm. Từ đây, hai khổ thơ thứ năm và sáu có sự chuyển đổi giọng điệu: tha thiết rồi trầm lắng cùng với cảm xúc suy tư lặng lẽ.

Câu 2: Hình ảnh vầng trăng trong bài thơ mang nhiều tầng ý nghĩa. Hãy phân tích điều ấy. Khổ thơ nào trong bài thể hiện tập trung nhất ý nghĩa biểu tượng của hình ảnh vầng trăng, chiều sâu tư tưởng mang tính triết lí của tác phẩm. (SGK Ngữ văn 9, tập 1 – trang 157)

Lời giải tham khảo:

Hình ảnh vầng trăng xuất hiện trong bài thơ mang nhiều tầng lớp ý nghĩa:

  • Vầng trăng là trăng của thiên nhiên, của đất trời.
  • Trăng là biểu tượng cho những gì gắn bó với con người những lúc gian khổ.
  • Trăng là hiện thân cho tình cảm quá khứ hồn nhiên, tươi đẹp.
  • Trăng cũng là phần trong sáng, phần tốt đẹp bên trong con người luôn soi rọi, chiếu sáng những góc khuất, góc tối mới nảy sinh khi con người sống với nhà lầu, với những tiện nghi vật chất.

Khổ thơ cuối thể tập trung hiện ý nghĩa biểu tượng của hình ảnh vầng trăng, chiều sâu tư tưởng mang tính triết lý của tác phẩm. “Trăng cứ tròn vành vạnh”  tượng trưng cho quá khứ đẹp đẽ, nguyên vẹn chẳng thể nào phai mờ. Quá khứ đẹp đẽ vĩnh hằng trong vũ trụ: “ánh trăng im phăng phắc” như một người bạn, một người nhân chứng đầy nghĩa tình mà lại nghiêm khắc. Cái im lặng ấy như đang nhắc nhở tác giả, nhắc nhở tất cả chúng ta, con người có thể vô tình, có thể lãng quên nhưng thiên nhiên thì luôn nghĩa tình, quá khứ vẫn luôn tròn đầy, bất diệt, hồn hậu và rộng lượng.

Câu 3: Nhận xét về kết cấu, giọng điệu bài thơ. Những yếu tố ấy có tác dụng gì đối với việc thể hiện chủ đề và tạo nên sức truyền cảm của tác phẩm (SGK Ngữ văn 9, tập 1 – trang 157)

Lời giải tham khảo:

* Kết cấu:

– Hai khổ thơ đầu của tác phẩm là hình ảnh vầng trăng thuở nhỏ và những ngày ở rừng khi chiến tranh. Những ngày ấy như khắc ghi trong lòng nhà thơ, mối tình với vầng trăng tình nghĩa, vầng trăng tri kỷ.

– Khổ thơ thứ ba : Hòa bình thiết lập, trở về thành phố, quen với ánh sáng điện, với những tiện nghi hiện đại. Vầng trăng đã trở thành người dưng và quá khứ nghĩa tình cũng đã rơi vào lãng quên.

– Khổ thơ thứ tư : Sự việc bất thường xảy ra: mất điện, tối om, bật tung cửa ra bỗng lại thấy vầng trăng tròn. Gặp khó khăn gian khổ thì mới nhớ về quá khứ nghĩa tình. Khổ thơ thứ tư này tạo bước ngoặt để  nhà thơ bộc lộ cảm xúc của mình.

– Hai khổ thơ sau: Lời thơ khi ngân nga thiết tha, rưng rưng đầy xúc động khi gặp lại tri kỷ bị lãng quên, khi thì trầm lắng nặng trĩu, suy tư như một sự hối hận, sự tự vấn khi đã lãng quên đi vầng trăng.

* Giọng điệu:

Giọng điệu tâm tình được thể hiện bằng thể thơ năm chữ, nhịp thơ khi thì tuôn chảy tự nhiên, nhịp nhàng theo nhịp kể, khi thì ngân nga, khi lại trầm lắng suy tư. Tất cả những điều đó đều góp phần quan trọng trong việc bộc lộ những cảm xúc sâu xa của một người lính khi nghĩ về chiến tranh, về quá khứ mà mình từng trải qua.

Câu 4: Xác định thời điểm ra đời của bài thơ Ánh trăng, liên hệ với cuộc đời Nguyễn Duy để phát biểu chủ đề của bài thơ. Theo cảm nhận của em, chủ đề ấy có liên quan gì đến đạo lí, lẽ sống của dân tộc ta?(SGK Ngữ văn 9, tập 1 – trang 157)

Lời giải tham khảo:

Bài thơ “Ánh trăng” được viết năm 1978 sau khi đất nước hòa bình ba năm. Những chiến sĩ kháng chiến gian khổ ở rừng núi đã được trở về thành phố, quê hương. Họ có một cuộc sống mới thời bình, các phương tiện sống khác xa với thời chiến tranh. Câu chuyện riêng này như là lời tự nhắc nhở của Nguyễn Duy thấm thía về thái độ, tình cảm đối với quá khứ gian lao, về tình nghĩa, đối với thiên nhiên, đất nước đầy bình dị và hồn hậu.

Bài thơ không chỉ là chuyện của riêng nhà thơ Nguyễn Duy mà có ý nghĩa đối với cả một thế hệ. Hơn thế bài thơ còn có ý nghĩa với nhiều người, nhiều thời, bởi vì nó đặt ra vấn đề thái độ đối với quá khứ, với người đã khuất và với cả chính bản thân mình.

Bài thơ “Ánh trăng” nằm trong mạch cảm xúc “Uống nước nhớ nguồn” gợi lên đạo lý thủy chung tình nghĩa, là truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam ta.

III.LUYỆN TẬP

Tưởng tượng mình là nhân vật trữ tình trong bài Ánh trăng, em hãy diễn tả dòng cảm nghĩ trong bài thơ thành một bài tâm sự ngắn.

Lời giải tham khảo:

Với tôi trăng như là người bạn tri kỷ cùng tôi bước qua những năm tháng của tuổi thơ. Ngày đó, tôi và vầng trăng ấy rất gần gũi, hồn nhiên, chúng tôi thoải mái và vô tư với nhau. Rồi ngày tôi lớn lên, tham gia chiến tranh, ánh trăng ấy cũng theo tôi vào rừng. Bên nhau những ngày tháng gian lao ấy, trăng đã trở thành người bạn đồng hành cùng tôi đi qua những thăng trầm của cuộc đời. Rồi ngày hòa bình lập lại, trở về thành phố với cuộc sống hiện đại, tiên nghi, đắm chìm trong cuộc sống ấy, tôi vô tình đã lãng quên vầng trăng quen thuộc và quên đi cả lời hứa năm xưa của mình. Tôi quay lưng lại với vầng trăng, quay lưng lại với quá khứ, với thiên nhiên và với cả chính mình. Trong một lần mất điện, tôi đã gặp lại vầng trăng quen thuộc ấy. Trăng vẫn thế, vẫn tròn đầy, thủy chung, trăng không trách cứ tôi nhưng tôi vẫn thấy thật ăn năn và hối hận vì sự vô tâm, bạc bẽo của chính mình.

[ad_2]

Related Posts

🎓 GIÁO DỤC

[ad_1] Đánh giá bài viết post ContentsI. HOÀN CẢNH SÁNG TÁC CỦA TÁC PHẨM “ÁNH TRĂNG”II. HƯỚNG DẪN SOẠN BÀI TÁC PHẨM  “ÁNH TRĂNG”Câu 1: Em có…

🎓 HỌC TẬP © ❓ HỌC TẬP LÀ GÌ ? ❓ HỌC TẬP ĐỂ LÀM GÌ ?

[ad_1] Tập trung 🍀 Ông trời không sinh ra người đứng trên người, 🍀 Ông trời không sinh ra người đứng dưới người, 🍀 ​Tất cả do…

GIỚI THIỆU GIA ĐÌNH BẰNG TIẾNG PHÁP

[ad_1] Thành viên trong gia đình Tiếng Pháp là 1 trong những tiếng khá được thông dụng hiện nay trên thế giới. Và ở Việt Nam cũng…

SÁCH TỰ HỌC TIẾNG PHÁP

[ad_1] Take Off in French Đánh giá bài viết post Bạn dang có nhu cầu tự học tiếng pháp hoặc tìm kiếm các cuốn sách, ebook để…

SÁCH TỰ HỌC TIẾNG PHÁP

[ad_1] Take Off in French Đánh giá bài viết post Bạn dang có nhu cầu tự học tiếng pháp hoặc tìm kiếm các cuốn sách, ebook để…

SÁCH TỰ HỌC TIẾNG PHÁP

[ad_1] Take Off in French Đánh giá bài viết post Bạn dang có nhu cầu tự học tiếng pháp hoặc tìm kiếm các cuốn sách, ebook để…

Leave a Reply