tiểu luận chức năng quản lý nhà nước về kinh tế – Lingocard.vn

[ad_1]

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (103.54 KB, 10 trang )

Đang xem: Tiểu luận chức năng quản lý nhà nước về kinh tế

Bài tiểu luận môn Quản lý nhà nước về kinh tế

PHẦN NỘI DUNG
I. Khái niệm
Để quản lý được nền kinh tế quốc dân, Nhà nước phải thực hiện rất nhiều
loại công việc khác nhau. Những công việc này hình thành nên khái niệm chức
năng quản lý nhà nước về kinh tế.
Chức năng quản lý nhà nước về kinh tế là hình thức biểu hiện phương hướng
và giai đoạn tác động có chủ đích của Nhà nước tới nền kinh tế quốc dân, là tập
hợp những nhiệm vụ khác nhau mà Nhà nước phải tiến hành trong quá trình quản
lý nền kinh tế quốc dân.
II. Các chức năng quản lý nhà nước về kinh tế
1. Định hướng sự phát triển của nền kinh tế
1.1. Khái niệm:
Định hướng sự phát triển kinh tế là xác định con đường và hướng sự vận
động của nền kinh tế nhằm đạt đến một đích nhất định (gọi là mục tiêu) căn cứ
vào đặc điểm kinh tế, xã hội của đất nước trong từng thời kỳ nhất định (cách đi,
bước đi cụ thể, trình tự thời gian cho từng bước đi để đạt được mục tiêu)
1.2. Sự cần thiết khách quan của chức năng định hướng phát triển nền
kinh tế.
Sự vận hành của nền kinh tế thị trường mang tính tự phát về tính không xác
định rất lớn. Do đó Nhà nước phải thực hiện chức năng, định hướng phát triển nền
kinh tế của mình. Điều này không chỉ cần thiết đối với sự phát triển kinh tế chung
mà còn cần thiết cho việc sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp. Điều này sẽ
tạo cho các cơ sở sản xuất kinh doanh dự đoán được sự biến đổi của thị trường, từ
đó nắm lấy cơ hội trong sản xuất kinh doanh cũng như lường trước những bất lợi
có thể xẩy ra, hạn chế những bất lợi có thể xẩy ra trong cơ chế thị trường, khắc
phục những ngành phát triển tự phát không phù hợp với lợi ích xã hội, đẩy mạnh
những ngành mũi nhọn.
1.3. Phạm vi định hướng phát triển nền kinh tế bao gồm:
– Toàn bộ nền kinh tế

– Các ngành kinh tế
– Các vùng kinh tế
– Các thành phần kinh tế
Nhà nước không có chức năng định hướng phát triển cho từng doanh nghiệp
ngoài nhà nước mà căn cứ vào định hướng phát triển của nền kinh tế, các doanh
nghiệp tự xác định hướng phát triển của mình.
1.4. Nội dung định hướng phát triển nền kinh tế
Chức năng định hướng có thể khái quát thành những nội dung chủ yếu sau
đây:
– Xác định mục tiêu chung dài hạn. Mục tiêu này là cái đích trong một tương
lai xa, có thể vài chục năm hoặc xa hơn.
Trang 9

Bài tiểu luận môn Quản lý nhà nước về kinh tế

– Xác định mục tiêu trong từng thời kỳ (có thể là 10, 15, 20 năm) được xác
định trong chiến lược phát triển kinh tế xã hội và được thể hiện trong kế hoạch 5
năm, kế hoạch 3 năm, kế hoạch hàng năm.
– Xác định thứ tự ưu tiên các mục tiêu
– Xác định các giải pháp để đạt được mục tiêu
1.5. Công cụ thể hiện chức năng của Nhà nước về định hướng phát triển
kinh tế
– Chiến lược phát triển kinh tế xã hội
– Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế xã hội
– Kế hoạch phát triển kinh tế xã hội (dài hạn, trung hạn, ngắn hạn)
– Các chương trình mục tiêu phát triển kinh tế xã hội
– Các dự án ưu tiên phát triển kinh tế xã hội
– Các chiến lược, quy hoạch, kế hoạch, chương trình dự án phát triển cũng
dùng cho việc định hướng phát triển các ngành, các vùng lãnh thổ.

1.6. Nhiệm vụ của Nhà nước để thực hiện chức năng định hướng phát
triển.
Nhà nước phải tiến hành các công việc sau:
– Phân tích đánh giá thực trạng của nền kinh tế hiên nay, những nhân tố
trong nước và quốc tế có ảnh hưởng đến sự phát triển hiện tại và tương lai của nền
kinh tế nước nhà.
– Dự báo phát triển kinh tế
– Hoạch định phát triển kinh tế, bao gồm:
+ Xây dựng đường lối phát triển kinh tế-xã hội
+ Hoạch định chiến lược phát triển kinh tế-xã hội
+ Hoạch định chính sách phát triển kinh tế-xã hội
+ Hoạch định phát triển ngành, vùng, địa phương
+ Lập chương trình mục tiêu và dự án để phát triển
2. Tạo lập môi trường cho sự phát triển kinh tế
2.1. Khái niệm về môi trường cho sự phát triển kinh tế
Môi trường cho sự phát triển kinh tế là tập hợp các yếu tố, các điều kiện tạo
nên khung cảnh tồn tại và phát triển của nền kinh tế. nói cách khác, là tổng thể các
yếu tố và điều kiện khách quan, chủ quan; bên ngoài, bên trong; có mối liên hệ
mật thiết với nhau, ảnh hưởng trực tiếp hay gián tiếp đến việc phát triển kinh tế và
quyết định đến hiệu quả kinh tế.
Một môi trường thuận lợi được coi là bệ phóng, là điểm tựa vững chắc cho
sự phát triển của nền kinh tế nói chung và cho hoạt động sản xuất-kinh doanh của
các doanh nghiệp nói riêng; ngược lại, môi trường kinh doanh không thuận lợi
không những sẽ kìm hãm, cản trở mà còn làm cho nền kinh tế lâm vào tình trạng
khủng hoảng, trì trệ và các doanh nghiệp rơi vào tình trạng phá sản hàng loạt.

Trang 9

Bài tiểu luận môn Quản lý nhà nước về kinh tế

Vì vậy, việc tạo lập môi trường cho sự phát triển kinh tế chung của đất nước
và cho sự phát triển sản xuất-kinh doanh của doanh nghiệp là một chức năng quản
lý kinh tế của Nhà nước.
2.2. Các loại môi trường cần thiết cho sự phát triển kinh tế:
•
Môi trường kinh tế ( bao gồm chính sách nâng cao thu nhập cho dân
cư, chính sách hấp dẫn đầu tư, chính sách xây dựng cơ sở hạ tầng, chính sách giá
cả, tiền tệ, tiết kiệm…);
•
Môi trường pháp lý;
•
Môi trường chính trị;
•
Môi trường văn hóa-xã hội;
•
Môi trường sinh thái; Môi trường kỹ thuật;
•
Môi trường quốc tế…
2.3. Những điều nhà nước phải làm để tạo lập các môi trường:
Để tạo lập các môi trường, Nhà nước cần tập trung tốt các vấn đề sau:
– Đảm bảo sự ổn định về chính trị và an ninh quốc phòng, mở rộng quan hệ
đối ngoại, trong đó có quan hệ kinh tế đối ngoại.
– Xây dựng và thực thi một cách nhất quán các chính sách kinh tế-xã hội
theo hướng đổi mới và chính sách dân số hợp lý.
– Xây dựng và không ngừng hoàn thiện hệ thống pháp luật
– Xây dựng mới và nâng cấp cơ sở hạ tầng, bảo đảm điều kiện cơ bản cho
hoạt động kinh tế có hiệu quả: giao thông, điện nước, thông tin, dự trữ quốc gia.
– Xây dựng cho được một nền văn hoá trong nền kinh tế thị trường định
hướng XHCN trên cơ sở giữ vững bản sắc văn hoá dân tộc và thừa kế tinh hoa văn

hoá của nhân loại.
– Xây dựng một nền khoa học-kỹ thuật và công nghệ tiên tiến cần thiết và
phù hợp, đáp ứng yêu cầu của sự phát triển của nền kinh tế và sản xuất kinh doanh
của các doanh nghiệp, cải cách nền giáo dục để đào tạo nguồn nhân lực có kỹ
thuật và trí tuệ phục vụ cho sự phát triển kinh tế.
– Xây dựng và thực thi chính sách và pháp luật về bảo vệ và sử dụngcó hiệu
quả tài nguyên thiên nhiên của đất nước, bảo vệ và hoàn thiện môi trường tự
nhiên, sinh thái.
3. Điều tiết sự hoạt động của nền kinh tế.
3.1. Khái niệm.
Nhà nước điều tiết sự hoạt động của nền kinh tế là nhà nước sử dụng quyền
năng chi phối của mình lên các hành vi kinh tế của các chủ thể trong nền kinh tế
thị trường, ngăn chặn các tác động tiêu cực đến quá trình hoạt động kinh tế, ràng
buộc chúng phải tuân thủ các quy tắc hoạt động kinh tế đã định sẵn nhằm bảo đảm
sự phát triển bình thường của nền kinh tế.
Điều tiết sự hoạt động của nền kinh tế và điều chỉnh sự hoạt động kinh tế là
hai mặt của một quá trình phát triển kinh tế. Nhưng điều chỉnh không giống với
Trang 9

Bài tiểu luận môn Quản lý nhà nước về kinh tế

điều tiết, điều chỉnh là sửa đổi lại, sắp xếp lại cho đúng, như điều chỉnh tốc độ
phát triển quá nóng của nền kinh tế; điều chỉnh lại sự bố trí không hợp lý của các
nhà máy đường, điều chỉnh thể lệ đấu thầu, điều chỉnh cơ cấu đầu tư, điều chỉnh
thang bậc lương v.v…
3.2. Sự cần thiết khách quan phải điều tiết sự hoạt động của nền kinh tế.
Nền kinh tế nước ta vận hành theo cơ chế thị trường, có sự quản lý vĩ mô
của Nhà nước. Điều đó có nghĩa là nền kinh tế của chúng ta vừa chịu sự điều tiết
của thị trường, vừa chịu sự điều tiết của nhà nước. Mặc dù nền kinh tế thị trường

có khả năng tự điều tiết các hành vi kinh tế, các hoạt động kinh tế theo các quy
luật khách quan của nó. Tuy vậy, trên thực tế, có những hành vi kinh tế, có những
hoạt động kinh tế nằm ngoài sự điều tiết của bản thân thị trường. Chẳng hạn như
gian lận thương mại, trốn thuế, hỗ trợ người nghèo, các vùng khó khăn, vùng sâu,
vùng xa, cung cấp hàng hoá công (an ninh, quốc phòng…)
Hơn nữa, quá trình phát triển của nền kinh tế do chịu sự tác động của nhiều
nhân tố và các nhân tố này lại không ổn định do nhiều nguyên nhân như hệ thống
pháp luật không hoàn thiện, hệ thống thôn tin kihiếm khuyết, sự lộn xộn của nhân
tố độc quyền sản xuất trên thị trường, sự không ổn định của xã hội, diễn biến và
tai hoạ bất ngờ của thiên nhiên, sự sai lầm và bảo thủ của các đơn vị kinh tế trong
việc tính toán cung cầu, trước mắt, dự đoán thiếu chính xác và xác định sai lầm…
dẫn đến hàng loạt hoạt động kinh tế không bình thường. Nhà nước cần phải điều
tiết và có khả năng điều tiết sự hoạt động của kinh tế và nhà nước có quyền lực.
3.3. Những nội dung điều tiết sự hoạt động kinh tế của Nhà nước.
a- Điều tiết các quan hệ lao động sản xuất.
Trong quá trình tiến hành lao động, đặc biệt lao động sản xuất trong nền
kinh tế thị trường (kinh tế hàng hoá) diễn ra các mối quan hệ trong phân công và
hiệp tác lao động giữa cá nhân, giữa các chủ thể kinh tế với nhau. Sự phân công
và hiệp tác diễn ra dưới nhiều hình thức, trong đó thuộc tầm điều tiết của Nhà
nước có các quan hệ sau đây: Nhà nước điều tiết sao cho các quan hệ đó được
thiết lập một cách tối ưu, đem lại hiệu quả.
– Quan hệ quốc gia với quốc tế để hình thành cơ cấu hinh thành cơ cấu kinh
tế quốc dân phù hợp với tiềm năng, thế mạnh của đất nước, tận dụng các vận hội
quốc tế để phát triển kinh tế quốc dân. Ở đây, Nhà nước thường điều tiết các quan
hệ kinh tế đối ngoại: Xuất nhập khẩu hàng hoá và dịch vụ; đầu tư quốc tế; hợp tác
với chuyển giao khoa học-công nghệ; dịch vụ quốc tế thu ngoại tệ.
– Quan hệ phân công và hợp tác trong nội bộ nền kinh tế quốc dân, tạo nên
sự hình thành các doanh nghiệp chuyên môn hoá được gắn bó với nhau thông qua
các quan hệ hợp tác sản xuất. Ở đây, nhà nước thường điều tiết lãi suất, điều tiết
thuế, hỗ trợ đầu tư để khuyến khích và tạo điều kiện cho các doanh nghiệp chuyên

môn hoá hoạt động có hiệu quả.

Trang 9

Bài tiểu luận môn Quản lý nhà nước về kinh tế

– Quan hệ phân công, hợp tác theo lãnh thổ nội bộ quốc gia thông qua việc
phân bổ lực lượng sản xuất theo lãnh thổ, hình thành nền phân công chuyên môn
hoá theo lãnh thổ. Ở đây, ngoài những điều tiết các mặt tài chính, tín dụng, thuế,
hỗ trợ đầu tư nói trên. Nhà nước còn điều tiết bằng pháp luật để tránh tình trạng
cục bộ địa phương, phân tán và dàn trải đầu tư như cảng biển, sân bây, phải thông
qua cấp thẩm quyền Quốc hội, Chính phủ phê duyệt các dự án kinh tế lớn, các dự
án không có trong quy hoạch không được đầu tư v.v…
– Sự lựa chọn quy mộ xí nghiệp, lựa chọn nguồn tài nguyên, các hành vi sử
dụng môi trường, các hành vi lựa chọn thiết bị, công nghệ, các hành vi đảm bảo
chất lượng sản phẩm và dịch vụ nhằm đưa các hành vi đó vào chuẩn mực có lợi
cho chính doanh nhân và cho cộng đồng, ngăn ngừa các hành vi gây bất lợi cho
các doanh nhân và cho cộng đồng xã hội.
b- Điều chỉnh các quan hệ phân chia lợi ích và quan hệ phân phối thu
nhập
Các quan hệ lợi ích trong lĩnh vực kinh tế sau đây được Nhà nước điều tiết:
– Quan hệ trao đổi hàng hoá: Nhà nước điều tiết quan hệ cung cầu sản xuất
hàng hoá để trao đổi và tiêu dùng trên thị trường bình thường, chống gian lận
thương mại, lừa lọc về giá cả, mẫu mã, kiểu dáng, chất lượng sản phẩm v.v…
nhằm bảo vệ lợi ích chính đáng của các bên tham gia quan hệ.
– Quan hệ phân chia lợi tức trong các công ty: Quan hệ tiền công-tiền lương:
Nhà nước điều tiết quan hệ này sao cho được công bằng, văn minh, quan hệ chủthợ tốt đẹp.
Phân chia thu nhập quốc dân (v+n) hợp lý, hợp tình, bảo vệ quyền lợi chính
đáng cho giới thợ và giới chủ theo đúng cương lĩnh chính trị của Đảng cầm quyền,

đúng pháp luật của Nhà nước.
– Quan hệ đối với công quỹ quốc gia (quan hệ giữa doanh nhân, doanh
nghiệp và Nhà nước). Các doanh nhân có trách nhiệm, nghĩa vụ đóng góp tích luỹ
cho ngân sách và các khoản phải nộp khác do họ sử dụng tài nguyên, công sản và
do gây ô nhiễm môi trường.
– Quan hệ giữa các tầng lớp dân cư, giữa những người có thu nhập cao
(người giàu) và có thu nhập thấp (ngưòi nghèo), giữ các vùng phát triển và kém
phát triển.
Nhà nước điều tiết thu nhập của những người có thu nhập cao, những vùng
có thu nhập cao vào ngân sách và phân phối lại, hỗ trợ những người có thu nhập
thấp (người nghèo) những vùng nghèo, vùng sâu,để giảm bớt khoảng cách chênh
lệch về mức sống.
c) Điều tiết các quan hệ phân bố các nguồn lực
Nhà nước có vai trò quan trọng trong việc phân bố các nguồn lực bằng sự
chi tiêu nguồn tài chính tập trung (ngân sách nhà nước và bằng đánh thuế)

Trang 9

Bài tiểu luận môn Quản lý nhà nước về kinh tế

– Nhà nước điều tiết việc phân bố các nguồn lực:lao động tài nguyên,vốn,
các hàng hóa công( quốc phòng giáo dục, y tế) hỗ trợ người nghèo, bảo vệ môi
trường sinh thái,phát triển nghệ thuật dân tộc…
– Nhà nước điều tiết phân bổ nguồn lực của nền kinh tế quốc dân về những
vùng còn nhiều tiềm năng, hoặc các vùng khó khăn, vùng sâu, vùng xa.
– Nhà nước điều tiết nguồn lực theo hướng khuyến khích, hoặc hạn chế sự
phát triển các nghành nghề nhằm xây dựng một cơ cấu kinh tếhợp lý trên phạm vi
cả nước.
3.4.Những việc cần làm điều tiết hoạt động của nền kinh tế

Để thực hiện chức năng điều tiết hoạt động của nền kinh tế, Nhà nước cần
làm những việc sau đây:
a) Xây dựng và thực hiện một hệ thống chính sách với các công cụ tác động
của chính sách đó, chủ yếu là:
– Chính sách tài chính (với hai công cụ chủ yếu là chi tiêu chính phủ và
thuế).
– Chính sách tiền tệ (với hai công cụ chủ yếu là kiểm soát mức cung tiền và
lãi suất).
– Chính sách thu nhập (với các công cụ:giá cả và tiền lương).
– Chính sách thương mại (với các công cụ: thuế quan,hạn ngạch tỷ giá hối
đoái, trợ cấp xuát khẩu, cán cân thanh toán,quốc tế…).
b)Bổ sung hàng hóa và dịch vụ cho nền kinh tế trong những trường hợp cần
thiết.
Những trường hợp được coi là cần thiết sau đây :
– Những ngành, lĩnh vực tư nhân không được làm
– Những ngành, lĩnh vực mà tư nhân không làm được
– Những ngành, lĩnh vực mà tư nhân không muốn làm.
c) Hỗ trợ công dân lập nghiệp kinh tế
Cụ thể nhà nước cần thực hiện tốt các biện pháp hỗ trợ sau:
– Xây dựng các ngân hàng đầu tư ưu đãi cho những doanh nhân tham gia
thực hiẹn các chương trình kinh tế trọng điểm của nhà nước, kinh doanh những
ngành mà nhà nước khuyến khích.
– Xây dựng và thực hiện chế độ bảo hiếm sản xuất kinh doanh cho những
người thực hiện các nhiệm vụ sản xuất kinh doanh theo định hướng của nhà nước,
những doanh nghiệp mới khởi sự,hoặc áp dụng khoa học công nghệ mới vào sản
xuất trong giai đoạn đầu.
– Cung cấp những thông tin : kinh tế – chính trị – xã hội có liên quan đến
hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp .
– Thục hiện chương trình bồi dưỡng kiến thức chuyên môn thông qua việc
xây dựng các Trung tâm dây nghề và xúc tiến việc làm.

Trang 9

Bài tiểu luận môn Quản lý nhà nước về kinh tế

– Mở ra các trung tâm giới thiệu sản phẩm; triển lãm thanh tựu kinh tế kỹ
thuật để tạo điều kiện cjo các doanh nghiêp giao tiếp và bắt mối sản xuất – king
doanh với nhau .
– Thực hiện hỗ trợ pháp lý, đặc biệt là hỗ trợ tư pháp quốc tế đối với các
doanh nghiệp kinh doanh không chỉ trên thị trường trong nước mà cả trên thị
trường quốc tế.
– Xây dựng cơ sở hạ tầng, cơ sở vật chất kỹ thuật cần thiết .
4. Chức năng hỗ trợ phát triển và đảm bảo cơ sở hạ tầng cho phát triển
Nhà nước phải đảm nhận trách nhiệm hỗ trợ cho các chủ thể kinh tế , các
doanh nghiệp phát triển. Sự hỗ trợ này không chỉ về pháp lý, quản lý, tạo lập môi
trường … mà còn phải tạo dựng cơ sở vật chất , hạ tầng kinh tế kỹ thuật, đặc biệt là
cơ sở hạ tầng như đường sá, sân bay, bến cảng…đòi hỏi vốn đầu tư rất lớn, từng
chủ thể kinh tế ngoài Nhà nước không muốn làm hoặc không đủ tiềm lực làm .
5. Kiểm tra, giám sát hoạt động kinh tế
5.1. Khái niệm
Kiểm tra, giám sát hoạt động kinh tế là Nhà nước xem xét, đánh giá tình
trạng tốt xấu của các hoạt động kinh tế, và theo dõi, xét xem sự hoạt động kinh tế
đươc thực thi đúng hoặc sai đối với các quy định của pháp luật.
Kiểm tra, giám sát hoạt động kinh tế là một chức năng quản lý của Nhà
nước. Công tác này phải được thực thi thừơng xuyên và nghiêm túc.
5.2. Sự cần thiết phải kiểm tra, giám sát hoạt động
Quá trình hoạt động kinh tế không phải lúc nào cũng diễn ra một cách bình
thường và đưa lại kết quả mong muốn. Sự kiểm tra, giám sát để kịp thời phát hiện
những mặt tích cực và tiêu cực, những thành công và thất bại, nền kinh tế đang

trong trạng thái phồn vinh hay khủng hoảng, suy thoái, dao động hay ổn định, hiệu
quả hay kém hiệu quả, ách tắc hay thông thoáng, đúng hướng hay chệch hướng,
tuân thr hay xem thường pháp luật v.v…
Trên cơ sở đó rút ra những kết luận, nguyên nhân, kinh nghiệm và đề ra
những giải pháp phát huy ưu điểm và khắc phục khuyết điểm, đồng thời phát hiện
ra các cơ hội mới cho sự phát triển kinh tế quốc dân và đưa nền kinh tế lên một
bứoc tiến mới. Như vậy, kiểm tra và giám sát sự hoạt động kinh tế là cần thiết.
5.3. Nội dung kiểm tra, giám sát hoạt động kinh tế
Kiểm tra giám sát hoạt động kinh tế càn thiết được tiến hành trên các mặt
sau đây :
– Kiểm tra, giám sát việc thực hiện đường lối, chủ trương, chính sách, kế
hoạch và pháp luật của Nhà nước về kinh tế.
– Kiểm tra, giám sát việc sử dụng các nguồn lực của đất nước.
– Kiểm tra, giám sát việc xử lý chất thải và bảo vệ môi trường tự nhiên, môi
trừong sinh thái.
– Kiểm tra, giám sát sản phẩm do các doanh nghiệp sản xuất ra.
Trang 9

Bài tiểu luận môn Quản lý nhà nước về kinh tế

– Kiểm tra, giám sát việc thực hiện các chức năng và việc tuân thủ pháp luật
của các cơ quan nhà nước trong quá trình quản lý nhà nước về kinh tế.
III. Nhận xét việc thực hiện các chức năng quản lý nhà nước về kinh tế
của Nhà nước ta hiện nay
1. Về ưu điểm
Nhìn chung nhà nước ta đã thực hiện rất tốt các chức năng của nhà nước,
nhà nước ta đã thiết lập được chế độ sở hữu đa dạng, và phương thức quản lý, chế
độ phân phối rất hợp lý.
Trên lĩnh vực sở hữu: Sự tồn tại của ba chế độ sở hữu (sở hữu toàn dân, sở

hữu tập thể, sở hữu tư nhân), ba hình thức sở hữu (hình thức sở hữu nhà nước, hình
thức sở hữu tập thể, hình thức sở hữu tư nhân) là một đòi hỏi khách quan của nền
kinh tế thị trường ở Việt Nam hiện nay. Nhà nước thông qua hệ thống chính sách,
pháp luật, đòn bẩy kinh tế để định hướng, làm cho kinh tế nhà nước từng bước
vươn lên nắm vai trò chủ đạo, kinh tế nhà nước cùng kinh tế tập thể tạo thành nền
tảng của nền kinh tế quốc dân.
Trên lĩnh vực quản lý: Nhà nước xây dựng cơ chế, chính sách… tạo điều
kiện thuận lợi cho người lao động trực tiếp hay thông qua các khâu trung gian nhất
định tham gia quá trình hoạch định, tổ chức, giám sát, kiểm tra việc thực hiện các
kế hoạch phát triển của doanh nghiệp.
Trên lĩnh vực phân phối: Nhà nước vừa thông qua hệ thống chính sách kinh
tế do mình hoạch định, vừa sử dụng các nguồn lực – trực tiếp là bộ phận kinh tế
nhà nước – để định hướng, can thiệp vào lĩnh vực phân phối và phân phối lại theo
hướng ưu tiên phân phối theo lao động và qua phúc lợi xã hội; kết hợp tăng trưởng
kinh tế với thực hiện công bằng xã hội; hoạch định các chính sách xóa đói, giảm
nghèo, đền ơn đáp nghĩa…
Nhà nước góp phần đắc lực vào việc tạo môi trường cho thị trường phát
triển, như tạo lập kết cấu hạ tầng kinh tế cho sản xuất, lưu thông hàng hóa; tạo lập
sự phân công lao động theo ngành, nghề, vùng kinh tế qua việc nhà nước tiến hành
quy hoạch phát triển kinh tế theo lợi thế từng vùng, ngành và nhu cầu chung của xã
hội… Là chủ thể trực tiếp sở hữu hoặc quản lý, khai thác những cơ quan truyền
thông mạnh nhất của quốc gia, nhà nước góp phần cung cấp thông tin thị trường
cho các chủ thể kinh tế để các chủ thể này chủ động lựa chọn phương án sản xuất
kinh doanh, đối tác kinh tế, thời điểm thực hiện các giao dịch kinh tế, cách thức sản
xuất kinh doanh có hiệu quả nhất trong điều kiện cụ thể của mình…Muốn sản xuất
phải có an toàn về môi trường xã hội, môi trường kinh doanh, môi trường an ninh –
trật tự, an toàn trong quan hệ giữa người và người, giữa doanh nghiệp và các cơ
quan công quyền… Ngoài những nỗ lực của nhà nước trong sự đồng tình của nhân
dân, không lực lượng nào khác có thể tạo lập được những yêu cầu an toàn như vậy.
2. Về nhược điểm

Trang 9

Bài tiểu luận môn Quản lý nhà nước về kinh tế

Về việc thực hiện chức năng định hướng phát triển nền kinh tế Không có
tầm nhìn chiến lược, không nghiên cứu kĩ thực tế, đề ra mục tiêu không xuất phát
từ thực tế. Thiếu sự tính toán khi đề ra mục tiêu, đề ra những mục tiêu phát triển
quá xa vời, khó có thể đạt được. Mục tiêu đề ra không nhất quán, không thống nhất
và dễ thay đổi trong thời gian ngắn.
Về chức năng tạo lập môi trường còn tồn tại cơ chế xin – cho trong tạo lập
môi trường, tạo nên thiếu công khai minh bạch. Nhà nước quá ưu ái cho các tập
đoàn, doanh nghiệp nhà nước nên tạo ra môi trường ảo cho các doanh nghiệp này.
Công tác dự toán ngân sách yếu, chủ yếu dựa vào năng lực của người lãnh đạo tập
đoàn gây ra những hiện tượng tiêu cực
Về chức năng điều tiết Sử dụng các công cụ quản lý vĩ mô còn mang nhiều
tính hình thức, pháp chế và áp đặt. Sự phân cấp, phân quyền quản lý trong hệ thống
còn nhiều bất cập vướng mắc.
Kiểm tra giám sát không được thực hiện toàn diện, thống nhất, thiếu công
khai minh bạch. Còn nhiều kẽ hở trong cơ chế giám sát các tập đoàn kinh tế, tạo sự
lạm quyền của các tập đoàn. Vai trò của Đảng ủy trong các doanh nghiệp thấp, hiệu
quả hoạt động không cao.
3. Giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện các chức năng quản lý nhà
nước về kinh tế
Thứ nhất, Nhà nước phải sửa đổi, hoàn thiện hệ thống pháp luật để cho thị
trường phát triển, xoá bỏ các luật lệ, quy định gây cản trở hoạt động của thị trường,
xây dựng hệ thống luật pháp phù hợp với quy luật của nền kinh tế thị trường.
Thứ hai, đổi mới tổ chức và hoạt động của bộ máy nhà nước phù hợp với
yêu cầu của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, đưa hệ thống pháp
luật vào cuộc sống; quản lý xã hội, quản lý kinh tế bằng pháp luật; nâng cao năng

lực điều hành, ổn định kinh tế vĩ mô.
Thứ ba, với tư cách là một chủ thể kinh tế lớn, là một nhà đầu tư và là hộ
tiêu dùng lớn nhất quốc gia, các hoạt động đầu tư, chi tiêu của Nhà nước nếu tuân
thủ các quy luật của thị trường sẽ góp phần làm lành mạnh, minh bạch các hoạt
động kinh tế, đồng thời hướng các chủ thể khác như hộ gia đình, doanh nghiệp
hoạt động theo cơ chế thị trường.

Trang 9

Bài tiểu luận môn Quản lý nhà nước về kinh tế

KẾT LUẬN
Có thể thấy rằng chức năng định hướng sự phát triển đóng vai trò quan
trọng nhất trong các chức năng về quản lý kinh tế của nhà nước. Có định hướng
đúng thì mới có con đường đi đúng, có định hướng đúng là đã có được một kế
hoạch để tổ chức, để điều tiết, và có một khung pháp lý để kiểm tra giám sát. Như
vậy có thể nói rằng các chức năng còn lại chỉ là bổ trợ cho chức năng định hướng
sự phát triển mà thôi.
Thị trường không phải là nơi có thể đạt được sự hài hoà trong việc phân
phối thu nhập xã hội, trong việc nâng cao chất lượng cuộc sống xã hội, trong việc
phát triển kinh tế xã hội giữa các vùng… Cùng với việc đó, thị trường cũng không
khắc phục những khuyết tật của nền kinh tế thị trường, những mặt trái của nền
kinh tế thị trường. Tất cả điều đó không phù hợp và cản trờ việc thực hiện đầy đủ
những mục tiêu phát triển kinh tế-xã hội đã đề ra. Cho nên trong quá trình vận
hành kinh tế, sự quản lý nhà nước đối với kinh tế thị trường theo định hướng xã
hội chủ nghĩa là cần thiết để khắc phục những hạn chế, bổ sung chỗ hổng của sự
điều tiết của thị trường, đảm bảo mục tiêu phát triển kinh tế xã hội. Đó cũng là
thực hiện nhiệm vụ hàng đầu của quàn lý nhà nước về kinh tế./

Xem thêm: so sánh văn nghị luận chứng minh và văn nghị luận giải thích

Trang 9