Trong bài viết này chúng ta sẽ xem xét cơ chế thị trường thông qua việc khảo sát sự vận hành của một thị trường hàng hóa riêng biệt. Đây là một khuôn mẫu phân tích tổng quát có thể áp dụng cho các thị trường khác nhau, dù đó là thị trường lúa, gạo hay thị trường xe máy; thị trường đầu ra như thị trường quần, áo hay thị trường đầu vào như thị trường máy dệt; thị trường hàng hóa hữu hình như thị trường máy tính hay thị trường dịch vụ như thị trường cắt tóc. Dĩ nhiên, khi đề cập tới một thị trường chung, có ý nghĩa tổng quát, chúng ta sẽ xuất phát từ một loại thị trường đơn giản nhất: một thị trường có tính chất cạnh tranh, gồm nhiều người mua, người bán, không ai có khả năng chi phối giá cả hàng hóa. Chúng ta sẽ xem xét các yếu tố cơ bản của thị trường như cầu, cung thể hiện như thế nào, tương tác với nhau ra sao để xác định mức giá cân bằng, và những yếu tố gì sẽ làm cho mức giá này thay đổi. Hiểu được những điều này là nền tảng quan trọng để nắm bắt những vấn đề phức tạp khác của nền kinh tế thị trường.người mua và người bán tiến hành sự trao đổi hàng hóa với nhau.

I. Thị trường – Khái niệm và phân loại

1. Khái niệm

thị trường là tập hợp những điều kiện kèm theo và thỏa thuận hợp tác mà trải qua đó người mua và người bán tiến hành sự trao đổi sản phẩm & hàng hóa với nhau .

Chức năng của thị trường là trao đổi hàng hóa. Sự trao đổi này chỉ diễn ra được trong những điều kiện cụ thể, thông qua những ràng buộc, hay dàn xếp cụ thể mà những người tham gia phải tuân thủ. Có những điều kiện chung ràng buộc mọi thị trường. Song cũng có những điều kiện riêng chỉ liên quan đến những nhóm thị trường cụ thể.

Vì thế, ở 1 số ít thị trường, người ta vẫn trực tiếp gặp nhau để mua, bán sản phẩm & hàng hóa. Song ở 1 số ít thị trường khác, sự mua và bán sản phẩm & hàng hóa chỉ diễn ra trải qua những người môi giới, hay trung gian ( như ở đầu tư và chứng khoán, forex ). Tại một số ít thị trường, người mua và người bán mặc cả với nhau về Chi tiêu của từng loại sản phẩm & hàng hóa, tuy nhiên ở 1 số ít thị trường khác, điều này lại không diễn ra. Như một tiến trình, dù triển khai dưới phương pháp nào, trên thị trường, người mua và người bán cũng luôn luôn tác động ảnh hưởng lẫn nhau để xác lập Ngân sách chi tiêu và số lượng sản phẩm & hàng hóa được trao đổi. Qúa trình đó cũng là nội dung thực ra của thị trường .

2. Phân loại thị trường

Phân loại thị trường theo nội dung sản phẩm & hàng hóa

• Thị phần sản phẩm & hàng hóa tiêu dùng ( thị trường đầu ra ) : Các thị trường đầu ra lại hoàn toàn có thể phân nhỏ thành vô số thị trường đơn cử như thị trường gạo, thị trường quần áo, thị trường xe hơi, thị trường giáo dục .
• Thị Trường những yếu tố sản xuất ( thị trường nguồn vào ). Các thị trường nguồn vào hoàn toàn có thể phân thành thị trường vốn hiện vật ( máy móc, thiết bị, nhà xưởng v.v … ), thị trường bất động sản, thị trường lao động v.v …

Phân loại thị trường theo khoảng trống kinh tế tài chính mà theo đó những quan hệ trao đổi sản phẩm & hàng hóa diễn ra :

• thị trường quốc tế ,
• thị trường khu vực ,
• Thị phần vương quốc ,
• Thị phần 50 vùng hay địa phương

Theo cấu trúc thị trường :

• thị trường cạnh tranh đối đầu tuyệt đối ( trên thị trường này, người mua hay người bán không có quyền lực tối cao chi phối Chi tiêu sản phẩm & hàng hóa )
• thị trường cạnh tranh đối đầu không hoàn hảo nhất ( trên thị trường dạng này, người mua hay người bán riêng không liên quan gì đến nhau, dù ít, dù nhiều vẫn có năng lực chi phối giá )

II. Khái niệm về Cầu – Lý thuyết hành vi của người tiêu dùng

1. Các khái niệm :

Cầu là số lượng hàng hóa hoặc dịch vụ mà tiêu dùng mong muốn và có khả năng mua tại các mức giá khác nhau trong một thời gian nhất định với giả định các nhân tố khác không đổi (ceteris paribus).

Lượng cầu : Là số lượng sản phẩm & hàng hóa / dịch vụ mà người tiêu dùng muốn mua và có năng lực mua tại mỗi mức giá khác nhau trong một thời hạn nhất định với giả định những tác nhân khác không đổi .
Nhu cầu : Là những nguyện vọng, mong ước vô hạn về sản phẩm & hàng hóa / dịch vụ của con người. Sự khan hiếm làm cho hầu hết những nhu yếu không được thỏa mãn nhu cầu .
Cầu cá thể : Là số lượng sản phẩm & hàng hóa / dịch vụ mà một cá thể mong ước mua và có năng lực mua tại những mức giá khác nhau trong một thời hạn nhất định với giả định những tác nhân khác không đổi .
Cầu thị trường : Là tổng cầu cá thể ở những mức giá. Khi cộng lượng cầu cá thể ở mỗi mức giá, tất cả chúng ta có lượng cầu thị trường tại mỗi mức giá .

2. Luật cầu

– Với giả định những tác nhân khác không đổi, số lượng sản phẩm & hàng hóa hoặc dịch vụ được cầu trong một khoảng chừng thời hạn nhất định sẽ tăng lên khi giá giảm và ngược lại, sẽ giảm khi giá tăng .

– Như vậy, giá hàng hóa / dịch vụ và lượng cầu có quan hệ nghịch.

P. ↑ → Qd ↓
P. ↓ → Qd ↑

3. Các công cụ màn biểu diễn cầu

3.1. Biểu cầu
Đó là một bảng số liệu gồm tối thiểu 2 cột giá và lượng cầu, cho biết phản ứng của người tiêu dùng tại những mức giá khác nhau .

3.2 Đồ thị cầu
Đường cầu là đường dốc xuống từ trái qua phải bộc lộ mối quan hệ tỉ lệ nghịch giữa giá và lượng cầu .

Khi phần đổi khác trong những mức giá là một hằng và phần đổi khác ở những mức lượng cầu cũng là một hằng số thì đường cầu sẽ là một đường tuyến tính như đồ thị. Tuy nhiên, trong thực tiễn thì hiện tượng kỳ lạ này hiếm khi xảy ra và đường cầu thường có dạng phi tuyến tính .
3.3 Hàm cầu
– Phương trình đường cầu dạng tuyến tính :
P. = a + bQD hoặc QD = c + dP
( với a, b, c, d là hằng số ; b, d Hàm cầu (Demand Function): là hàm số biểu thị mối quan hệ giữa lượng cầu với các biến số có ảnh hưởng đến lượng cầu: QD = f (Px, Py, I, T, E, N), trong đó: Px (price): giá của chính hàng hoá dịch vụ đó Py: giá của hàng hoá liên quan

• I ( income ) : thu nhập của người tiêu dùng
• T ( taste ) : thị hiếu
• E ( expectation ) : kỳ vọng của người mua .
• N ( number of buyers ) : số lượng người mua trên thị trường

4. Các tác nhân ảnh hưởng tác động tới cầu

4.1. Giá hàng hoá dịch vụ
Giá hàng hoá dịch vụ tác động ảnh hưởng đến lượng cầu theo luật cầu. Khi giá hàng hoá dịch vụ tăng lên, lượng cầu so với hàng hoá dịch vụ giảm xuống và ngược lại .
4.2. Giá của hàng hoá tương quan
Có hai nhóm hàng hoá tương quan ảnh hưởng tác động tới lượng cầu về hàng hoá đang được điều tra và nghiên cứu là sản phẩm & hàng hóa sửa chữa thay thế và sản phẩm & hàng hóa bổ trợ .
a ) Hàng hoá thay thế sửa chữa : X và Y là hàng hoá thay thế sửa chữa khi việc sử dụng X hoàn toàn có thể thay thế sửa chữa cho việc sử dụng Y nhưng vẫn giữ nguyên được mục tiêu sử dụng khởi đầu .
VD : Bột giặt TIDE và OMO, dầu gội CLEAR và SUNSILK .

b ) Hàng hoá bổ trợ : X, Y là hàng hoá bổ trợ khi việc sử dụng X phải đi kèm với việc sử dụng Y để bảo vệ giá trị sử dụng của hai hàng hoá .
VD : Bếp gas và bình gas là hai sản phẩm & hàng hóa bổ trợ .

4.3. Thu nhập của người tiêu dùng
– Dựa vào ảnh hưởng tác động của thu nhập tới lượng cầu về hàng hoá, Engel chia hàng hoá thành 2 loại :
+ Những hàng hoá mà khi thu nhập tăng, lượng cầu về hàng hoá tăng lên ; khi thu nhập giảm, lượng cầu về hàng hoá giảm xuống được gọi là hàng hoá thường thì .
+ Những hàng hoá khi thu nhập tăng, lượng cầu về hàng hoá giảm xuống ; khi thu nhập giảm xuống, lượng cầu về hàng hoá tăng lên được gọi là hàng hoá thứ cấp .
– Theo quy luật Engel : với mỗi mức thu nhập khác nhau, người tiêu dùng sẽ có ý niệm khác nhau về cùng một loại hàng hoá .

4.4 Thị hiếu
– Thị hiếu là sở trường thích nghi hay sự chăm sóc của một nhóm người về loại hàng hoá dịch vụ nào đó mà có ảnh hưởng tác động đến tâm ý tiêu dùng của người tiêu dùng ;
– Thị hiếu xác lập chủng loại hàng hoá mà người tiêu dùng muốn mua ;
– Thị hiếu nhờ vào vào những tác nhân :
+ Tập quán tiêu dùng ;
+ Tâm lý lứa tuổi ;
+ Giới tính ;
+ Tôn giáo ;
+ Thị hiếu hoàn toàn có thể biến hóa theo thời hạn và chịu ảnh hưởng tác động lớn của quảng cáo .
Xác định đúng thị hiếu người tiêu dùng, đơn vị sản xuất sẽ phân phối tốt hơn nhu yếu của họ, kích thích người tiêu dùng cầu nhiều hơn về loại sản phẩm mà hãng sản xuất ra .
Khi đơn vị sản xuất cung ứng tung ra mẫu sản phẩm đúng lúc thị hiếu về mẫu sản phẩm Open, tức là nhà phân phối cung ứng kịp thời thị hiếu của người tiêu dùng, thì lượng cầu về mẫu sản phẩm sẽ tăng cao .
4.5. Kỳ vọng của người tiêu dùng
– Kỳ vọng là những Dự kiến của người tiêu dùng về diễn biến của thị trường trong tương lai có tác động ảnh hưởng đến cầu hiện tại .
– Các loại kỳ vọng : kỳ vọng về giá hàng hoá, về thu nhập, về Ngân sách chi tiêu hàng hoá tương quan, về số lượng người mua hàng … .
– Nếu những kỳ vọng thuận tiện so với người tiêu dùng thì lượng cầu hiện tại sẽ giảm, đường cầu di dời sang trái và ngược lại .
4.6. Số lượng người tiêu dùng
Số lượng người mua cho thấy quy mô của thị trường. Thị trường càng nhiều người tiêu dùng thì cầu so với hàng hoá, dịch vụ càng lớn. Thị trường càng ít người tiêu dùng thì cầu về hàng hoá, dịch vụ càng nhỏ .
* Lưu ý : Các tác nhân từ 4.1 đến 4.5 có tác động ảnh hưởng đến cầu cá thể và cầu thị trường, riêng tác nhân 4.6 số lượng người mua trên thị trường thì có ảnh hưởng tác động đến cầu thị trường về hàng hoá dịch vụ .

5. Phân biệt sự di chuyển và dịch chuyển của đường cầu Sự di chuyển trên đường cầu:

Giá của sản phẩm & hàng hóa hoặc dịch vụ đang nghiên cứu và điều tra là tác nhân nội sinh. Khi giá biến hóa làm lượng cầu biến hóa tạo ra sự vận động và di chuyển ( lên trên hoặc xuống dưới ) của những điểm trên một đường cầu .
– Thu nhập, thị hiếu, kỳ vọng, số lượng người tiêu dùng, giá thành hàng hoá tương quan là tác nhân ngoại sinh gây ra sự di dời của đường cầu .
+ Nếu sự biến hóa của những tác nhân này làm lượng cầu tăng lên ở những mức giá thì đường cầu sẽ di dời sang phải. + Nếu sự đổi khác của những tác nhân này làm lượng cầu giảm xuống ở những mức giá thì đường cầu di dời sang trái .

III. Khái niệm Cung – Lý thuyết hành vi của người sản xuất

1. Các khái niệm :

Cung là số lượng sản phẩm & hàng hóa / dịch vụ mà người bán có năng lực bán và chuẩn bị sẵn sàng bán tại những mức giá khác nhau trong một khoảng chừng thời hạn nhất định với giả định những tác nhân khác không đổi ( ceteris paribus ) .
Lượng cung : lượng hàng hoá dịch vụ mà người bán có năng lực bán và chuẩn bị sẵn sàng bán ở mỗi mức giá khác nhau trong một khoảng chừng thời hạn nhất định, giả định những tác nhân khác không đổi .
Cung cá thể : lượng hàng hoá dịch vụ mà một cá thể có năng lực và sẵn sàng chuẩn bị bán ở những mức giá khác nhau trong một khoảng chừng thời hạn nhất định, giả định những tác nhân khác không đổi .
Cung thị trường bằng tổng cung cá thể tại những mức giá, nó cho biết lượng hàng hoá dịch vụ mà toàn bộ những người bán trên thị trường có năng lực bán và chuẩn bị sẵn sàng bán ở toàn bộ những mức giá khác nhau trong một khoảng chừng thời hạn nhất định, giả định những tác nhân khác không đổi .

2. Luật cung

– Nội dung : lượng hàng hoá được cung trong khoảng chừng thời hạn đã cho tăng lên khi giá của hàng hoá đó tăng lên và ngược lại ( giả định những tác nhân khác không đổi ). – Như vậy, giá sản phẩm & hàng hóa / dịch vụ và lượng cung có quan hệ thuận .
P. ↑ → Qs ↑
P. ↓ → Qs ↓

3. Các công cụ trình diễn cung

3.1. Biểu cung

3.2. Đồ thị cung
Đường cung là đường đi lên từ trái qua phải biểu lộ mối quan hệ tỉ lệ thuận giữa giá và lượng cung .

3.3 Hàm cung
– Phương trình đường cung tuyến tính :
P. = a + bQS hoặc QS = c + dP ( a, b, c, d là hằng số ; b, d > 0 )
– Hàm cung là hàm số phản ánh mối quan hệ giữa lượng cung với những biến số có tác động ảnh hưởng đến lượng cung .
QS = f ( Px, Pi, Te, G, E, N )
Trong đó :

• Px là giá của chính hàng hóa, dịch vụ đó.

  Xem thêm: OUR là gì? -định nghĩa OUR

• Pi : giá của những tác nhân nguồn vào
• Te ( Technology ) : công nghệ tiên tiến
• G ( Government’s policy ) : chủ trương của cơ quan chính phủ
• E ( Expectations ) : kỳ vọng của đơn vị sản xuất
• N ( Number of sellers ) : số lượng người bán trên thị trường .

4. Các tác nhân ảnh hưởng tác động tới cung

4.1. Giá hàng hoá, dịch vụ
Giá hàng hoá dịch vụ ảnh hưởng tác động đến lượng cung theo luật cung. Khi giá hàng hoá dịch vụ tăng, người sản xuất sẽ sản xuất nhiều hàng hoá hơn để tung ra thị trường nhằm mục đích thu lại nhiều doanh thu hơn và ngược lại .
4.2. Giá những yếu tố sản xuất
Giá của những yếu tố sản xuất tác động ảnh hưởng trực tiếp đến chi phí sản xuất và do đó ảnh hưởng tác động đến lượng hàng hoá mà người sản xuất muốn bán .

4.3. Chính sách của chính phủ nước nhà
Các chủ trương của chính phủ nước nhà như chủ trương pháp lý, chủ trương thuế và chủ trương trợ cấp đều có ảnh hưởng tác động can đảm và mạnh mẽ đến lượng cung. Khi chủ trương của cơ quan chính phủ mang lại sự thuận tiện cho người sản xuất, người sản xuất được khuyến khích sản xuất khiến lượng cung tăng và đường cung di dời sang phải và ngược lại .

4.4. Công nghệ
Công nghệ là yếu tố quan trọng trong sự thành bại của bất kể một Doanh Nghiệp nào. Công nghệ sản xuất có ảnh hưởng tác động trực tiếp đến số lượng hàng hoá sản xuất ra .

4.5. Các kỳ vọng của người bán
Kỳ vọng là những Dự kiến, dự báo của người sản xuất về những diễn biến thị trường trong tương lai tác động ảnh hưởng đến cung hiện tại. Nếu những kỳ vọng thuận tiện so với người bán thì lượng cung hiện tại sẽ giảm, đường cung di dời sang trái và ngược lại .
4.6. Số lượng người bán trên thị trường
Số lượng người bán có ảnh hưởng tác động trực tiếp đến số hàng hoá bán ra trên thị trường. Khi có nhiều người bán, lượng cung hàng hoá tăng lên khiến đường cung hàng hoá di dời sang phải và ngược lại .

5. Phân biệt sự vận động và di chuyển và di dời của đường cung

– Giá hàng hoá dịch vụ là tác nhân nội sinh. Khi giá sản phẩm & hàng hóa dịch vụ đổi khác sẽ gây ra sự chuyển dời dọc theo đường cung ( chuyển dời lên trên hoặc xuống dưới ) .
– Các tác nhân khác như giá những yếu tố nguồn vào, chủ trương của chính phủ nước nhà, công nghệ tiên tiến, số lượng người sản xuất, những kỳ vong là những tác nhân ngoại sinh. Sự biến hóa của những tác nhân này sẽ gây ra sự di dời của đường cung ( di dời sang trái hoặc sang phải ) .

IV. Cân bằng cầu cung thị trường

1. Cân bằng thị trường

Cân bằng thị trường là trạng thái mà tại đó cung vừa đủ thoả mãn cầu, do đó mà không có sức ép làm thay đổi giá. Tại mức giá này, chúng ta có lượng cung và lượng cầu bằng nhau. Khi đó, điểm giao nhau giữa đường cung và đường cầu là điểm cân bằng và lượng cung và lượng cầu tại mức giá này là lượng cân bằng.

Nguyên lý cung – cầu, hay quy luật cung cầu, phát biểu rằng thông qua sự điều chỉnh của thị trường, một mức giá cân bằng (còn gọi là mức giá thị trường) và một lượng giao dịch hàng cân bằng sẽ được xác định. Mức giá và lượng hàng đó tương ứng với giao điểm của đường cung và đường cầu. Trạng thái cân bằng của một mặt hàng như thế gọi là cân bằng bộ phận. Khi đạt trạng thái cân bằng của cùng lúc tất cả các mặt hàng, kinh tế học gọi đó là cân bằng tổng thể hay cân bằng chung. Ở trạng thái cân bằng, sẽ không có dư cung (lượng cung lớn hơn lượng cầu) hay dư cầu (lượng cầu lớn hơn lượng cung).

Bốn nguyên tắc cơ bản về cung và cầu :

• Nếu nhu yếu tăng ( đường cầu biến hóa về bên phải ) và nguồn cung vẫn không đổi, thì thực trạng thiếu vắng xảy ra, dẫn đến giá cân đối cao hơn .
• Nếu nhu yếu giảm ( đường cầu di dời về bên trái ) và nguồn cung vẫn không đổi, thì thặng dư xảy ra, dẫn đến giá cân đối thấp hơn .
• Nếu cầu vẫn không biến hóa và cung tăng ( đường cung di dời về bên phải ), thì thặng dư xảy ra, dẫn đến giá cân đối thấp hơn .
• Nếu cầu vẫn không biến hóa và cung giảm ( đường cung di dời về bên trái ), thì thực trạng thiếu vắng xảy ra, dẫn đến giá cân đối cao hơn .

Chúng ta hoàn toàn có thể xác lập điểm cân đối theo 3 giải pháp sau :
Cách 1 : Dựa vào biểu cung và biểu cầu

Cách 2 : Dựa vào đồ thị đường cung và cầu

Cách 3 : Dựa vào phương trình đường cung và phương trình đường cầu ( đây là chiêu thức thường được sử dụng nhất )

Sự thay đổi trạng thái cân bằng

Cân bằng được hiểu là trạng thái không thay đổi. Nhưng điểm cân đối cầu cung không phải là không bao giờ thay đổi. Khi có một tác nhân trong hàm cầu hoặc hàm cung đổi khác khiến đường cầu hoặc đường cung di dời hoặc khi cả đường cung và đường cầu đều di dời thì ta có điểm cân đối mới, giá cân đối mới và lượng cân đối mới .
Từ đó ta có 3 cách xác lập trạng thái cân đối mới :
– Xác định xem đường cầu hoặc đường cung hoặc cả đường cầu và đường cung sẽ di dời ;
– Xác định xem đường cầu hoặc đường cung di dời sang phải hay sang trái ;
– Xác định xem sự di dời này ảnh hưởng tác động đến giá và lượng cân đối như thế nào .
Trường hợp 1 : Cầu cố định và thắt chặt, cung di dời ⇒ điểm cân đối chuyển dời trên đường cầu
– Khi cung di dời sang phải PE ↓ QE ↑
– Khi cung di dời sang trái PE ↑ QE ↓
Trường hợp 2 : Cung cố định và thắt chặt, cầu di dời ⇒ điểm cân đối chuyển dời trên đường cung
– Khi cầu di dời sang phải PE ↑ QE ↑
– Khi cầu di dời sang trái PE ↓ QE ↓
Trường hợp 3 : Cả cung và cầu đều di dời ( có 12 trường hợp )
– Khi cung di dời sang phải, cầu di dời sang phải

• Tình huống 1 : Tốc độ đổi khác của cung lớn hơn vận tốc đổi khác của cầu : PE ↓ > QE ↑
• Tình huống 2 : Tốc độ biến hóa của cầu lớn hơn vận tốc đổi khác của cung : PE ↑
• Tình huống 3 : Tốc độ đổi khác của cung bằng vận tốc đổi khác của cầu : PE không đổi QE ↑ .

– Khi cung di dời sang phải, cầu di dời sang trái ( 3 trường hợp tựa như )
– Khi cung di dời sang trái, cầu di dời sang phải ( 3 trường hợp tương tự như )
– Khi cung di dời sang trái, cầu di dời sang trái ( 3 trường hợp tựa như )
Kết luận : Khi cả cung và cầu đều di dời, sự biến hóa giá và lượng cân đối phụ thuộc vào vào vận tốc biến hóa của cung và cầu .

2. Trạng thái dư thừa và thiếu vắng

2.1. Trạng thái dư thừa ( dư cung )
Bất kỳ một yếu tố nào tác động ảnh hưởng đến cung và cầu cũng hoàn toàn có thể gây ra sự biến hóa trong giá cân đối. Khi thị trường chưa kịp điều tiết hoặc không điều tiết được ( do có sự can thiệp của cơ quan chính phủ ) thì trạng thái dư thừa hoặc thiếu vắng sẽ xảy ra .
Dư thừa sẽ Open khi mức giá trên thị trường P1 lớn hơn giá cân đối PE .
Khi mức giá trên thị trường lớn hơn mức giá cân đối dẫn tới lượng cung lớn hơn lượng cầu ( QS > QD ) gây nên trạng thái dư thừa .
Dư thừa còn gọi là thặng dư của cung, tức là lượng cung lớn hơn lượng cầu tại một mức giá mà mức giá đó lớn hơn mức giá cân đối .

2.2. Trạng thái thiếu vắng ( dư cầu )
Thiếu hụt sẽ Open khi mức giá trên thị trường P2 nhỏ hơn giá cân đối PE .
Khi mức giá trên thị trường nhỏ hơn mức giá cân đối dẫn tới lượng cầu lớn hơn lượng cung ( QD > QS ) gây nên trạng thái thiếu vắng .
Thiếu hụt còn gọi là thặng dư của cầu, tức là lượng cầu lớn hơn lượng cung tại một mức giá mà mức giá đó nhỏ hơn mức giá cân đối .

2.3. Cơ chế tự điều tiết của thị trường
Bất cứ khi nào Open hiện tượng kỳ lạ dư thừa hay thiếu vắng thì cả người mua và người bán sẽ kiểm soát và điều chỉnh hành vi đi theo quyền lợi riêng của mình và tác dụng là thị trường đạt trạng thái cân đối. Đây chính là chính sách “ bàn tay vô hình dung ” – chính sách tự điều tiết của nền kinh tế thị trường. Xu hướng chung của thị trường là dư thừa kéo giá xuống, thiếu vắng đẩy giá lên .
Khi dư thừa, người bán tự động hóa giảm giá để giải phóng số hàng ế thừa. trái lại, khi thiếu vắng, người bán tự động hóa tăng giá .

3. Kiểm soát giá

Trong nhiều trường hợp, khi giá cân bằng được hình thành từ quan hệ cung và cầu trên thị trường tự do, mức giá hoàn toàn có thể quá thấp so với đơn vị sản xuất sản phẩm & hàng hóa hoặc quá cao cho người tiêu dùng. Khi đó, chính phủ nước nhà sẽ can thiệp vào thị trường bằng việc lao lý giá trần hoặc giá sàn để bảo vệ quyền lợi và nghĩa vụ của người sản xuất hoặc người tiêu dùng .
Có hai loại giá cơ quan chính phủ đưa ra là giá trần và giá sàn .
3.1. Giá sàn
Giá sàn là mức giá thấp nhất được phép lưu hành trên thị trường. nhà nước sẽ lao lý mọi mức giá thấp hơn giá sàn là phạm pháp ( thường được gọi là bán phá giá ) .
– Để giá sàn có hiệu lực hiện hành thì giá sàn phải lớn hơn mức giá cân đối trên thị trường .
– Mục đích của việc đặt giá sàn của chính phủ nước nhà là bảo vệ người sản xuất .
– Giá sàn gây ra thực trạng dư thừa trên thị trường. Biện pháp khắc phục thực trạng này là cơ quan chính phủ mua vào hàng loạt lượng dư thừa .
Khi định ra giá sàn về một loại hàng hoá, nhà nước muốn bảo vệ quyền lợi của những người đáp ứng hàng hoá. Khi nhà nước cho rằng mức giá cân đối trên thị trường là thấp, nhà nước hoàn toàn có thể pháp luật một mức giá sàn – với tính cách là một mức giá tối thiểu mà những bên thanh toán giao dịch phải tuân thủ – cao hơn. Khi không được mua, bán hàng hoá với mức giá thấp hơn giá sàn, trong trường hợp này, những người bán hàng hoá có vẻ như sẽ có lợi. Nhờ việc kiếm soát giá của nhà nước, họ có năng lực bán hàng hoá với mức giá cao hơn giá cân đối thị trường. Một bộc lộ của việc định giá sàn là chủ trương tiền lương tối thiểu. Khi lao lý mức lương tối thiểu cao hơn mức lương cân đối trên thị trường ( và chỉ trong trường hợp này, chủ trương giá sàn mới có ý nghĩa ), nhà nước kỳ vọng rằng những người lao động sẽ khấm khá hơn, nhờ có được mức lương cao hơn .
3.2. Giá trần
Giá trần là mức giá cao nhất được phép lưu hành trên thị trường. nhà nước pháp luật mọi mức giá cao hơn giá trần là phạm pháp .
– Để giá trần có hiệu lực thực thi hiện hành thì giá trần nhỏ hơn mức giá cân đối trên thị trường .
– Mục đích của việc đặt giá trần của chính phủ nước nhà : để bảo vệ người tiêu dùng. Khi đặt mức giá trần, người sản xuất không được đặt giá cao hơn mức giá trần đó .
– Giá trần gây ra thực trạng thiếu vắng trên thị trường. Biện pháp để khắc phục thực trạng này là cơ quan chính phủ cung ứng hàng loạt lượng thiếu vắng của thị trường .
Khi thiết lập mức giá trần, tiềm năng của nhà nước là bảo vệ những người tiêu dùng. Khi mức giá cân đối trên thị trường được xem là quá cao, bằng việc đưa ra mức giá trần thấp hơn, nhà nước kỳ vọng rằng, những người tiêu dùng có năng lực mua được hàng hoá với giá thấp và điều này được coi là có ý nghĩa xã hội to lớn khi những người có thu nhập thấp vẫn có năng lực tiếp cận được những hàng hoá quan trọng. Chính sách giá trần thường được vận dụng trên 1 số ít thị trường như thị trường nhà tại, thị trường vốn …

—Nguồn tham khảo: Wikipedia, Kinh tế vi mô (Bộ GD-ĐT, ĐH Kinh Tế, ĐH Ngoại Thương), Samuelson & Nordhaus (Kinh  tế học 1995)
Mankiw GS KTH ĐH harvard (Nguyên lý kinh tế).

4.6
18
votes

Article Rating