John Gottman, một trong những nhà nghiên cứu hàng đầu về hôn nhân và các mối quan hệ, đã thực hiện nghiên cứu mở rộng để giải thích lý do quyết định thành công hay thất bại của các cuộc hôn nhân và mối quan hệ. Ông mô tả 4 nhân tố chính đặc biệt gây hại cho các mối quan hệ: chỉ trích, phòng vệ, cản trở và khinh thường.

Bạn đang xem: Khinh bỉ là gì

Yếu tố tai hại nhất chính là sự khinh thường. Gần như ta luôn có thể dự đoán được kết cục của một cặp vợ chồng dựa trên yếu tố này, trừ khi họ nỗ lực thay đổi. Kinh thường là một thói quen xấu và là cách lười biếng để bày tỏ sự lo ngại hoặc thất vọng về các hành vi. Nó cũng thể hiện sự tự cao tự đại và cho rằng mọi vấn đề đều do đối phương còn bạn thì hoàn toàn trong sạch, không có lỗi, chín chắn và tốt đẹp hơn. Thay vì xử lý các hành vi và ảnh hưởng của nó, bạn xem đối phương là người kém cỏi, vô dụng, đáng thất vọng. Điều này hủy hoại mối quan hệ, hơn thế nữa nó còn đầu độc chính bạn. Nó ăn mòn bạn từ bên trong.

Sự Khinh Thường Là Gì Và Nó Biểu Hiện Như Thế Nào?

Trang Free Online Dictionary định nghĩa “khinh thường” là cảm giác hoặc thái độ xem ai đó hoặc điều gì đó là thấp kém, đê hèn hoặc vô dụng. Một số từ điển khác bổ sung thêm sự mỉa mai, thể hiện rõ sự chán ghét và không tôn trọng. Nó có thể được biểu hiện qua những lời chế nhạo, mắng chửi, nhạo báng, xúc phạm, v.v. Nó cũng có thể liên quan đến việc so sánh đối phương với người mà bạn nghĩ là “tốt hơn”. Dưới đây là một số ví dụ:

Tôi thường nghe các cặp đôi nói với nhau những câu dưới đây (bằng nhiều biến thể khác nhau):

“Anh chưa bao giờ là người chồng/cha/người yêu tốt.”“Anh không phải là đàn ông.”“Tôi hối hận vì đã cưới cô, nếu tôi biết cô là người như vậy, tôi sẽ không bao giờ kết hôn với cô.”“Cô không hề biết làm tôi cảm thấy vui vẻ.”“Cuộc hôn nhân của chúng ta thật vô nghĩa. Anh chưa bao giờ làm tôi hạnh phúc.”“Đàn ông/phụ nữ các người đều là…”“Anh/cô là đồ…”“Anh làm tôi thấy ghê tởm.”“Giá mà anh bằng một phần của Joe…”“Cô thật thảm hại.”“Tôi đã lãng phí gần như cả cuộc đời khi ở bên cạnh anh.”“Biết ngay mà, lúc nào cô ta chẳng làm như vậy.”“Anh giống cha anh như đúc.”

Nói với người khác về chồng/vợ mình: “Anh ta/cô ta kém cỏi đến nỗi tôi không biết anh ta/cô ta có biết đun nước không nữa.”

Bạn Phải Làm Gì Nếu Thấy Mình Có Xu Hướng Khinh Thường Đối Phương?

1. Học cách bày tỏ sự thất vọng bằng hành động hoặc lời nói tích cực hơn.

Tất cả chúng ta đều có lúc không hài lòng về đối phương, nhưng đó thường là một hành vi kích động và nó thể hiện một nhu cầu chưa được đáp ứng, một nỗi sợ hay một cảm giác yếu đuối bên trong ta.

Cách nói không phù hợp: “Anh đúng là ông chồng tồi tệ, mà có khi anh cũng chẳng phải là chồng. Giữa chúng ta không có quan hệ kiểu vợ chồng. Mọi thứ là giả dối hết. Anh chỉ dán mắt vào ti-vi trong khi tôi phải làm hết mọi việc.”

Một cách xử lý chín chắn hơn là nói với bạn đời rằng có một điều gì đó họ làm đã ảnh hưởng tiêu cực đến bạn, dù cho họ không cố ý, và bạn muốn tìm ra cách để xử lý êm xuôi. “Chuyện tối qua khiến em phiền lòng, dù em biết anh không hề cố ý làm việc đó. Em muốn chúng ta tìm hiểu lý do tại sao và xem xem có cách giải quyết nào tốt cho cả hai không. Bây giờ mình nói chuyện được không?”. Nếu chưa nói chuyện được, hãy hẹn đối phương một thời điểm nào đó trong tuần. Còn nếu đây là thời điểm tốt, hãy từ từ nói ra vấn đề, rồi im lặng lắng nghe ý kiến của họ.

Xem thêm: Hướng Dẫn Sử Dụng Openvpn Trên Pc Đơn Giản, Sử Dụng Openvpn

2. Hãy nhớ lại và phân tích những gì bạn tự nhủ về hành vi không tốt của người bạn đời, và xét xem có khuynh hướng nào hay không.

Khi ta trải qua cảm giác đau đớn, tức giận, thất vọng dữ dội hay lặp đi lặp lại, nguyên nhân có thể là do đối phương đã nói hoặc làm điều gì đó nhiều lần. Tuy nhiên, thật ra phần lớn những cảm xúc tiêu cực đều bắt nguồn từ bản thân ta, từ quá khứ và cách ta nghĩ về họ cùng những hành vi của họ. Điều này không có nghĩa là đối phương không có trách nhiệm trong việc tìm kiếm một cách xử lý mà đôi bên cùng thắng. Song khi thảo luận với họ, hãy chú ý là chỉ tập trung vào hành vi hoặc lời nói làm bạn thấy khó chịu (hay những điểm bạn mong muốn họ cải thiện) và cách nó ảnh hưởng đến bạn. Điều này hoàn toàn khác biệt so với việc thể hiện rằng đối phương là một kẻ vô dụng.

3. Tìm kiếm những điều tích cực từ bạn đời, từ gia đình, trong chính bản thân và cuộc sống của bạn.

Mặc dù việc bày tỏ sự thất vọng, đau đớn, lo lắng là rất quan trọng, song việc công nhận những hành vi và lời nói tốt đẹp của đối phương cũng quan trọng không kém. Khi bắt gặp những lần họ tự giác giúp bạn, hoặc nỗ lực làm điều gì đó, hãy thừa nhận sự tiến bộ và công sức của họ. Hãy tìm kiếm các cử chỉ này ít nhất hai lần mỗi tuần (hoặc hơn) và thể hiện sự cảm kích:

“Em rất vui vì anh đã làm việc chăm chỉ để chúng ta có cuộc sống đầy đủ.”“Em rất biết ơn khi anh đã vô cùng kiên nhẫn với những câu hỏi không dứt của bé Sammy.”“Anh rất ngưỡng mộ cách em trả lời lại người đó.”“Anh rất cảm kích khi em luôn gọi điện hỏi thăm mẹ anh mỗi lần một tuần.”“Em rất vui vì anh mua cho em món bánh mà em thích nhất. Nó làm em cảm thấy anh rất chu đáo và em đã mỉm cười khi nhìn thấy nó – không chỉ vì em thích ăn bánh – mà còn vì tấm lòng của anh.”“Em rất cảm kích vì anh luôn lạc quan về mọi điều trong cuộc sống.”

Khi rơi vào bẫy khinh thường, bạn sẽ không còn nhìn thấy những điều tích cực. Lúc này bạn chỉ tập trung vào những thứ tiêu cực, chờ xem lần tiếp theo đối phương khiến bạn thất vọng là khi nào. Thái độ này biến những gì bạn nghĩ thành lời tiên tri tự ứng nghiệm. Tôi thường nói với những cặp đôi rằng hãy cầm rác bằng một tay – những gì cần sửa chữa hay tái chế. Còn tay kia hãy cầm những gì tốt đẹp phục vụ cho cuộc hôn nhân hay mối quan hệ của họ. Không thứ nào triệt tiêu được thứ còn lại. Cả hai đều tồn tại song song. Bạn cần chú ý đến những điều tích cực và học cách bày tỏ những điều tiêu cực như một người trưởng thành.

Chỉ trích, đổ lỗi, hạ nhục, công kích, khinh thường cũng giống như việc rên rỉ, thương hại hay cáu giận. Bạn tuyệt vời hơn thế nhiều. Sự khinh thường đầu độc chính bạn và mối quan hệ của bạn. Nó gây hại cho cả bạn lẫn người bạn đời. Nó còn khiến bạn luôn thấp thỏm lo sợ bị tổn thương thay vì tự tin vui sống.