IBAITAP: Cùng ibaitap đến với bài học hôm nay để hệ thống hóa được các kiến thức về từ loại và cụm từ.

A. TỪ LOẠI

I. DANH TỪ, ĐỘNG TỪ, TÍNH TỪ

Câu 1: Trong số các từ in đậm sau đây, từ nào là danh từ, từ nào là động từ, từ nào là tính từ? (SGK Ngữ văn 9 tập 2- trang 130)

a. Một bài thơ hay không bao giờ ta đọc qua một lần mà bỏ xuống được.

(Nguyễn Đình Thi, Tiếng nói của văn nghệ)

b. Mà ông, thì ông không thích nghĩ ngợi như thế một tí nào.

(Kim Lân, Làng)

c. Xây cái lăng ấy cả làng phục dịch, cả làng gánh gạch, đập đá, làm phu hồ cho nó.

(Kim Lân, Làng)

d. Đối với cháu, thật là đột ngột […].

(Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa)

e. – Vâng! Ông giáo dạy phải! Đối với chúng mình thì thế là sung sướng.

(Nam Cao, Lão Hạc)

Lời giải chi tiết:  

 – Các danh từ là: lần, lăng, làng.

– Các động từ là: đọc, nghĩ ngợi, phục dịch, đập.

– Các tính từ là: hay, đột ngột, sung sướng, phải.

Câu 2: Hãy thêm các từ cho sau đây vào trước những từ thích hợp với chúng trong ba cột bên dưới. Cho biết mỗi từ trong ba cột đó thuộc từ loại nào. (SGK Ngữ văn 9 tập 2- trang 131)

Lời giải chi tiết: 

– Nhóm từ (a) kết hợp với: lần, làng, ông, cái.

– Nhóm từ (b) kết hợp với: đọc, nghĩ ngợi, phục dịch, đập.

– Nhóm từ (c) kết hợp với: hay, đột ngột, sung sướng.

Câu 3: Từ những kết quả đạt được ở bài tập 1 và bài tập 2, hãy cho biết danh từ có thể đứng sau những từ nào, động từ đứng sau các từ nào và tính từ đứng sau những từ nào trong số những từ nêu trên. (SGK Ngữ văn 9 tập 2- trang 131)

Lời giải chi tiết: 

– Danh từ sẽ  có thể đứng sau những từ như: những, các, một.

– Động từ sẽ có thể đứng sau những từ như: hãy, đã, vừa.

– Tính từ sẽ có thể đứng sau những từ như: rất, hơi, quá.

Câu 4: Kẻ bảng theo mẫu cho dưới đây và điền các từ có thể kết hợp với danh từ, động từ, tính từ vào những cột trống. (SGK Ngữ văn 9 tập 2- trang 131)

Lời giải chi tiết:

Câu 5: Trong những đoạn trích sau đây, các từ in đậm vốn thuộc từ loại nào và ở đây chúng được dùng như từ thuộc từ loại nào? (SGK Ngữ văn 9 tập 2- trang 131)

Lời giải chi tiết: 

a. Từ “tròn”: là tính từ nhưng trong trường hợp này được dùng như động từ (ý chỉ hoạt động).

b. Từ “lí tưởng”: là danh từ nhưng trong trường hợp này được dùng như tính từ.

c. Từ “băn khoăn”: là tính từ nhưng trong trường hợp này được dùng như danh từ (kết hợp với những)

II. CÁC TỪ LOẠI KHÁC

Câu 1: Hãy xếp các từ in đậm trong những câu sau đây vào cột thích hợp (theo bảng mẫu) ở dưới. (SGK Ngữ văn 9 tập 2- trang 132)

Lời giải chi tiết:

Câu 2: Tìm những từ chuyên dùng ở cuối câu để tạo câu nghi vấn. Cho biết các từ ấy thuộc từ loại nào. (SGK ngữ văn 9 tập 2- trang 133)

Lời giải chi tiết:  

Những từ chuyên dùng ở cuối câu để cấu tạo nghi vấn là: à, ư, hử, hở, hả. Những từ ấy là các tình thái từ.

B. CỤM TỪ

Câu 1: Tìm phần trung tâm của các cụm danh từ in đậm. Chỉ ra những dấu hiệu cho biết đó là cụm danh từ. (SGK ngữ văn 9 tập 2- trang 133)

Lời giải chi tiết:  

a. Phần trung tâm của các cụm danh từ được in đậm là ảnh hưởng, nhân cách, lối sống. Dấu hiệu cho biết là những lượng từ đứng trước nó: những, một.

b. Phần trung tâm của cụm từ in đậm là ngày (khởi nghĩa). Dấu hiệu cho biết là lượng từ những trước nó.

c. Phần trung tâm của cụm từ in đậm là tiếng (cười nói). Dấu hiệu cho biết là lượng từ những trước nó.

Câu 2: Tìm phần trung tâm của các cụm từ in đậm. Chỉ ra những dấu hiệu cho biết đó là cụm động từ. (SGK ngữ văn 9 tập 2- trang 133)

Lời giải chi tiết: 

Phần trung tâm của các cụm từ được in đậm là:

• a. Đến, chạy, ôm dấu hiệu cho biết là đã, sẽ, sẽ.
• b. Lên (cải chính) dấu hiệu cho biết là vừa.

Câu 3: Tìm phần trung tâm của các cụm từ in đậm. Chỉ ra những yếu tố phụ đi kèm với nó. (SGK ngữ văn 9 tập 2- trang 133)

Lời giải chi tiết: 

a. Phần trung tâm được in đậm là Việt Nam, bình dị, Việt Nam, phương Đông, mới, hiện đại. Dấu hiệu nhận biết là từ rất.

Những từ phương Đông, Việt Nam là danh từ riêng được chuyển thành tính từ. 

b. Từ “êm ả” có thể thêm rất vào phía trước.

c. Có thể thêm các từ “phức tạp, phong phú, sâu sắc” vào phía trước.