[SOẠN BÀI] TỔNG KẾT PHẦN VĂN HỌC (TIẾP THEO)

[ad_1]

IBAITAP: Cùng ibaitap đến với bài học “Tổng kết phần văn học (tiếp theo)” hôm nay để nắm vững các nội dung cơ bản của cả ba phần (Văn, Tiếng Việt, Tập làm văn) đồng thời biết cách vận dụng những kiến thức cùng các kĩ năng đã đã học một cách tổng hợp, toàn diện theo nội dung, cách thức kiểm tra, đánh giá mới.

A. TỔNG KẾT PHẦN VĂN HỌC (TIẾP THEO)

Câu 1: Ghi lại tên tác phẩm, tác giả, thể loại của tác phẩm (hoặc đoạn trích) văn học Việt Nam trung đại, được học và đọc thêm trong sách giáo khoa Ngữ văn THCS theo hai bộ phận văn học chữ Hán và chữ Nôm. (SGK Ngữ văn 9 tập 2 – trang 193)

Lời giải chi tiết:

a. Bộ phận văn học chữ Hán

b. Văn học chữ Nôm

Câu 2: Nêu những điểm phân biệt văn học dân gian với văn học viết. (SGK Ngữ văn 9 tập 2 – trang 194)

Lời giải chi tiết:

Câu 3: Hãy tìm những ví dụ trong Truyện Kiều của Nguyễn Du, thơ Hồ Xuân Hương hoặc sáng tác của một tác giả hiện đại để thấy ảnh hưởng của văn học dân gian đến văn học viết. (SGK Ngữ văn 9 tập 2 – trang 194)

Lời giải chi tiết:

– Văn học viết sử dụng nhiều các tục ngữ, thành ngữ như :“Bảy nổi ba chìm”: “Kiến bò miệng chén”: “Bướm lả ong lơi”.

– Văn học viết sử dụng thể thơ lục bát như: (Truyện Kiều, Truyện Lục Vân Tiên…) :

– Cốt truyện dân gian gồm có Truyện người con gái Nam Xương.

– Lấy cảm hứng cùng hình tượng của dân gian như: Con cò.

Câu 4: Nêu và phân tích một số dẫn chứng cho thấy tinh thần yêu nước là một nội dung nổi bật trong văn học Việt Nam qua các thời kì. (SGK Ngữ văn 9 tập 2 – trang 194)

Lời giải chi tiết:

– Thời trung đại (thế kỉ X – XIX) gồm có các tác phẩm: Sông núi nước Nam, Phò giá về Kinh, Bình Ngô đại cáo, Hịch tướng sĩ, Thuật hoài.

– Đầu thế kỉ XX – Cách mạng tháng Tám 1945 gồm có các tác phẩm của Phan Bội Châu, Phan Chu Trinh, Hồ Chí Minh. 

– Sau cách mạng tháng Tám gồm có các tác phẩm: Làng, Lặng lẽ Sa Pa, Bài thơ về tiểu đội xe không kính, Những ngôi sao xa xôi, Đoàn thuyền đánh cá. 

Câu 5: Nêu những biểu hiện của tư tưởng nhân đạo trong một tác phẩm tiêu biểu của văn học trung đại (ví dụ: Truyện Kiều của Nguyễn Du, Chuyện người con gái Nam Xương của Nguyễn Dữ) và một tác phẩm văn học hiện đại (ví dụ: Lão Hạc của Nam Cao, Tắt đèn của Ngô Tất Tố). (SGK Ngữ văn 9 tập 2 – trang 194)

Lời giải chi tiết: 

Biểu hiện của tư tưởng nhân đạo được thể hiện:

  • Ca ngợi và khẳng định những giá trị tốt đẹp của con người.
  • Tố cáo và lên án những thế lực đen tối, thế lực phản động, chà đạp lên phẩm chất  cùng nhân cách của con người.
  • Tin tưởng vào những bản chất tốt đẹp và lương thiện của con người.
  • Bảo vệ quyền sống, quyền hạnh phúc của con người, nhất là đối với phụ nữ và trẻ em.

B. SƠ LƯỢC VỀ MỘT SỐ THỂ LOẠI VĂN HỌC

Câu 1: Kể tên các thể loại chính của văn học dân gian được học trong chương trình Ngữ Văn THCS, nêu định nghĩa ngắn gọn về từng thể loại. (SGK Ngữ văn 9 tập 2 – trang 200)

Lời giải chi tiết:

Các thể loại văn học dân gian được học trong chương trình Ngữ văn THCS là:

  • Truyền thuyết: là thể loại truyện dân gian truyền miệng kể về các nhân vật và sự kiện có liên quan đến lịch sử, thường dụng các yếu tố tưởng tượng và kì ảo.
  • Cổ tích: là thể loại truyện dân gian kể về cuộc đời của một số kiểu nhân vật như: nhân vật bát hạnh, nhân vật dũng sĩ, nhân vật có tài năng kì lạ, nhân vật thông minh, nhân vật ngốc nghếch và có cả nhân vật là động vật.
  • Truyện ngụ ngôn: là thể loại truyện kể bằng văn xuôi hoặc văn vần, mượn chuyện về loài vật hay đồ vật hoặc về chính con người để nói bóng gió chuyện của con người, nhằm khuyên nhủ, răn dạy con người một bài học nào đó trong cuộc sống.
  • Truyện cười: là thể loại truyện kể về những hiện tượng đáng cười trong cuộc sống nhằm mua vui tạo ra tiếng cười hoặc phê phán những thói hư, tật xấu trong xã hội.

Câu 2: Tìm trong các truyện cổ tích mà em được học (hoặc đã đọc) những nhân vật thuộc các loại sau: nhân vật dũng sĩ, nhân vật có tài năng đặc biệt, nhân vật xấu xí, nhân vật ngốc nghếch. (SGK Ngữ văn 9 tập 2 – trang 200)

Lời giải chi tiết: 

– Nhân vật dũng sĩ có Thạch Sanh.

– Nhân vật có tài năng đặc biệt có Mã Lương và Thạch Sanh.

– Nhân vật xấu xí và hình thù kỳ lạ có Sọ Dừa.

– Nhân vật ngốc nghếch có Chàng ngốc.

Câu 3: Lấy bài thơ Qua Đèo Ngang của Bà Huyện Thanh Quan để minh họa các quy tắc về niêm luật của thơ thất ngôn bát cú Đường luật (vần, thanh bằng trắc trong từng câu: đối, niêm giữa các câu). (SGK Ngữ văn 9 tập 2 -trang 200)

Lời giải chi tiết:

– Câu 1 và câu 2 đối nhau về thanh điệu (khác nhau về bằng trắc các chữ thứ 2, 4, 6)

– Câu 3-4 và câu 5- 6 đối nhau về âm thanh, hình ảnh.

– Các vần được gieo ở cuối câu 1, 2, 4, 6 và 8.

Câu 4: Em đã học những truyện thơ Nôm nào? Tóm tắt thật ngắn gọn cốt truyện của những truyện thơ ấy và nhận xét xem có gì giống nhau trong các cốt truyện đó. (SGK Ngữ văn 9 tập 2 – trang 200)

Lời giải chi tiết: 

– Truyện Kiều: Thúy Kiều là một cô gái tài sắc vẹn toàn, nàng gặp Kim Trọng một chàng thư sinh tài mạo phong tư và họ cùng nhau thề nguyền hẹn ước. Gia đình Kiều bị oan nàng phải bán mình để chuộc tội cho cha và em trai. Kiều phải trải qua 15 năm tủi nhục, rơi vào tay Tú Bà, bị Sở Khanh lừa, làm vợ lẽ của Thúc Sinh, sau đó lại vào lầu xanh lần thứ hai và được làm vợ của Từ Hải. Nhờ có Từ Hải, Kiều báo ân báo oán nhưng sau đó nàng lại mắc lừa Hồ Tôn Hiến. Từ Hải chết, Kiều quyên sinh nhưng đã được cứu sống đếu cuối cùng Kim Trọng và Thúy Kiều đã gặp lại được nhau, cả nhà đoàn tụ.

– Lục Vân Tiên: Lục Vân Tiên là người học trò có tài văn võ, trên đường lai kinh ứng thí đã đánh cướp để cứu Kiều Nguyệt Nga. Do khóc thương mẹ mất, nên Lục Vân Tiên đa bị mù lại bị bọn xấu hãm hại nhưng đã được thần dân cứu giúp.  Kiều Nguyệt Nga, người tự nguyện chung thủy với Lục Vân Tiên sau ơn cứu nạn đã gặp phải chuyện không may, nàng bị đem cống cho giặc Ô Qua. Trên đường đi, Kiều Nguyệt Nga định tự vẫn nhưng được Phật cùng người cứu thoát. Lục Vân Tiên thi đỗ Trạng gặp lại Kiều Nguyệt Nga hai người đã sống trong hạnh phúc.

⇒ Cốt truyện của hai truyện thơ trên đều giống nhau là cùng có ba phần: Gặp gỡ đính ước – Tai biến – Đoàn tụ.

Câu 5: Hãy lấy một số câu ca dao và vài đoạn thơ trong Truyện Kiều của Nguyễn Du để minh họa cho khả năng phong phú của thể thơ lục bát trong việc biểu hiện tâm trạng và kể chuyện, thuật việc. (SGK Ngữ văn 9 tập 2 -trang 200)

Lời giải chi tiết:

Đoạn thơ trong truyện Kiều đã thể hiện được sự linh hoạt trong thuật việc là đoạn trích Mã Giám Sinh mua Kiều.

Đoạn thơ thể hiện được tâm trạng, nỗi thương mình là Kiều ở lầu Ngưng Bích.

Câu 6: Đọc lại một truyện ngắn hiện đại (ví dụ: Lão Hạc của Nam Cao, Bến quê của Nguyễn Minh Châu) và một truyện thời trung đại (ví dụ: Thầy thuốc giỏi cốt nhất ở tấm lòng của Hồ Nguyên Trừng, người con gái Nam Xương của Nguyễn Dữ), rồi nhận xét về sự khác nhau trong cách trần thuật, xây dựng nhân vật. (SGK Ngữ văn 9, tập 2- trang 201)

Lời giải chi tiết: 

– Giống nhau là cả hai tác phẩm đều thuộc loại hình tự sự.

– Khác nhau:

  • Truyện ngắn hiện đại có nhiều sự đổi mới hơn so với truyện ngắn thời trung đại về phương thức tự sự và phương thức miêu tả.
  • Truyện ngắn hiện đại có các cách trần thuật di chuyển điểm nhìn được sử dụng đa dạng hơn.
  • Nhân vật trong truyện trung đại thường xuất hiện qua lời kể, qua hành động hoặc qua đối thoại chứ rất ít được thể hiện trực tiếp nội tâm. Trong truyện hiện đại, nhân vật được chú ý khắc họa từ ngoại hình, hành động và nhất là nội tâm, qua lời trần thuật, lời đối thoại và cả lời độc thoại của nhân vật.

[ad_2]

Related Posts

🎓 GIÁO DỤC

[ad_1] Đánh giá bài viết post ContentsA. TỔNG KẾT PHẦN VĂN HỌC (TIẾP THEO)Câu 1: Ghi lại tên tác phẩm, tác giả, thể loại của tác phẩm…

🎓 HỌC TẬP © ❓ HỌC TẬP LÀ GÌ ? ❓ HỌC TẬP ĐỂ LÀM GÌ ?

[ad_1] Tập trung 🍀 Ông trời không sinh ra người đứng trên người, 🍀 Ông trời không sinh ra người đứng dưới người, 🍀 ​Tất cả do…

GIỚI THIỆU GIA ĐÌNH BẰNG TIẾNG PHÁP

[ad_1] Thành viên trong gia đình Tiếng Pháp là 1 trong những tiếng khá được thông dụng hiện nay trên thế giới. Và ở Việt Nam cũng…

SÁCH TỰ HỌC TIẾNG PHÁP

[ad_1] Take Off in French Đánh giá bài viết post Bạn dang có nhu cầu tự học tiếng pháp hoặc tìm kiếm các cuốn sách, ebook để…

SÁCH TỰ HỌC TIẾNG PHÁP

[ad_1] Take Off in French Đánh giá bài viết post Bạn dang có nhu cầu tự học tiếng pháp hoặc tìm kiếm các cuốn sách, ebook để…

SÁCH TỰ HỌC TIẾNG PHÁP

[ad_1] Take Off in French Đánh giá bài viết post Bạn dang có nhu cầu tự học tiếng pháp hoặc tìm kiếm các cuốn sách, ebook để…

Leave a Reply