IBAITAP: Vận dụng các kiến thức đã học trả lời các câu hỏi trong bài.

Câu 1: Xếp các từ sau đây vào hai nhóm: từ ghép, từ láy. (SGK Ngữ văn 6 tập 2- trang 16)

mẫm bóng, hủn hoẳn, lợi hại, phành phạch, giòn giã.

Lời giải chi tiết:

– Từ ghép gồm: mẫm bóng, lợi hại.

– Từ láy gồm: phành phạch, hủn hoẳn, giòn giã.

Câu 2: Các từ mẫm bóng, hủn hoẳn là sáng tạo của nhà văn Tô Hoài. Qua các từ đó, em hình dung như thế nào về ngoại hình của nhân vật Dế Mèn? (SGK Ngữ văn 6 tập 2- trang 16)

Lời giải chi tiết:

Các từ sáng tạo của nhà văn Tô Hoài đã giúp em hình dung ra được bộ càng bóng bẩy, khỏe khoắn. Còn bộ cánh trước đây của Dế Mèn ngắn ngủn đến mức khó coi giờ đây đã dài đến chấm đuôi.

Câu 3: Các thành ngữ “chết ngay đuôi, vái cả sáu tay” mà nhà văn Tô Hoài sáng tạo ra trong văn bản Bài học đường đời đầu tiên có điểm gì khác những thành ngữ đã có sẵn như “chết thẳng cẳng, vái cả hai tay”? Theo em, thành ngữ nào phù hợp hơn đề nói về loài dế? (SGK Ngữ văn 6 tập 2- trang 16)

Lời giải chi tiết:

– Thành ngữ “chết ngay đuôi, vái cả sáu tay” mà nhà văn Tô Hoài sáng tạo ra sử dụng các bộ phận đuôi và 6 tay thay vì các bộ phận cẳng và 2 tay như ở thành ngữ “chết thẳng cẳng, vái cả hai tay”.

– Theo em thành ngữ “chết ngay đuôi, vái cả sáu tay” phù hợp hơn khi nói loài dế, vì loài dế khác với con người, chúng có đặc tính là có đuôi và có 6 chân.

Câu 4: Tìm chủ ngữ là cụm danh từ trong những câu dưới đây: (SGK Ngữ văn 6 tập 2- trang 16)

a) Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt. (Tô Hoài)

b) Những gã xốc nổi thường làm cử chỉ ngông cuồng là tài ba. (Tô Hoài)

c) Hàng ngàn ngọn nến sáng rực, lấp lánh trên cành lá xanh tươi và rất nhiều bức tranh màu sắc rực rỡ như những bức bày trong các tủ hàng hiện ra trước mắt em bé. (Cô bé bán diêm)

Lời giải chi tiết:

Những chủ ngữ là cụm danh từ trong các câu trên là:

• a. Những cái vuốt ở chân, ở khoeo.
• b. Những gã xốc nổi.
• c. Hàng ngàn ngọn nến sáng rực, lấp lánh trên cành lá xanh tươi và rất nhiều bức tranh màu sắc rực rỡ như những bức bày trong các tủ hàng.

Câu 5: Xác định danh từ trung tâm và các thành tố phụ trong từng cụm danh từ làm chủ ngữ nói trên. Nêu tác dụng của việc mở rộng chủ ngữ. (SGK Ngữ văn 6 tập 2- trang 16)

Lời giải chi tiết:

⇒ Việc mở rộng chủ ngữ có tác dụng để phản ánh đầy đủ hiện thực khách quan và biểu thị tình cảm cùng thái độ của người viết (người nói).

Câu 6: Viết một đoạn văn ngăn (khoảng 5 – 7 dòng) nêu cảm nghĩ của em về một nhân vật trong văn bản Bài học đường đời đầu tiên hoặc Ông lão đánh cá và con cá vàng, trong đoạn văn có sử dụng chủ ngữ là cụm từ. Xác định chủ ngữ là cụm từ trong đoạn văn đó. (SGK Ngữ văn 6 tập 2- trang 16)

Lời giải chi tiết:

Văn bản “Bài học đường đời đầu tiên” kể về câu chuyện một cậu thanh niên cường tráng nhưng lại có tính kiêu căng, xốc nổi. Cậu luôn tự cho mình là nhất và luôn đi trêu chọc bà con trong xóm. Một lần nọ, cậu bày trò trêu chị Cốc nên đã gây ra cái chết thảm thương cho Dế Choắt, sau sự việc ấy cậu đã nhận cái sai của bản thân. Tất cả sự việc trên đã chứng tỏ rằng mặc dù Dế Mèn là một người kiêu ngạo nhưng cậu lại có một trái tim nhân hậu. Dế Mèn đã dần dần thay đổi sau khi nhận ra sai lầm của mình và em cũng vậy, em sẽ cố gắng để hoàn thiện bản thân mình hơn mỗi ngày.

– Chú thích: Chủ ngữ là “Một cậu thanh niên cường tráng”.