IBAITAP: Thơ hai- kư của Ba-sô nói về điều gì? Tác giả đã sử dụng những hình ảnh nào và qua những hình ảnh ấy ta thấy được điều gì? Cùng ibaitap đến với bài học “Thơ Hai- kư của Ba-sô” hôm nay để cùng tìm hiểu nhé.

Câu 1: Tình cảm thân thiết của nhà thơ với thành phố Ê-đô và nỗi niềm hoài cảm về kinh đô Ki-ô-tô đẹp đẽ đầy kỉ niệm được thể hiện như thế nào trong bài một và hai? (SGK Ngữ văn 10 tập 1- trang 157)

Lời giải chi tiết:

– Bài thơ một: là nỗi nhớ về Ê-đô (To-ky-o ngày nay). Mười mùa sương xa quê nghĩa là đã mười năm đằng đẵng nhà thơ sống ở Ê-đô. Mười mùa sương đã gợi lên lòng lạnh giá của một kẻ xa quê. Tình yêu quê hương và tình yêu đất nước đã hòa vào làm một.

– Bài thơ hai: Ki-ô-tô là nơi mà Ba-sô sống thời còn trẻ (1666 – 1672), sau đó ông chuyển đến sống ở Ê-đô. Hai mươi năm sau khi trở lại Ki-ô-tô đã nghe tiếng chim đỗ quyên hót và làm ra bài thơ này. Bài thơ là sự hoài cảm qua tiếng hót của chim đỗ quyên, loài chim báo hiệu mùa hè và tiếng khắc khoải gọi lại những kỉ niệm của thời tuổi trẻ. Đó là tiếng lòng da diết xen lẫn vui buồn về một thời xa xăm. Thơ của Ba-sô đã gây được ấn tượng đầy lãng mạn nó gợi lên nỗi nhớ cùng hoài cảm. 

Câu 2: Tình cảm đối với mẹ và em bé bỏ rơi thể hiện như thế nào trong ba bài 3, 4? (SGK Ngữ văn 10 tập 1- trang 157)

Lời giải chi tiết:

– Bài thơ 3: Một mớ tóc bạc là di vật duy nhất còn lại của mẹ, cầm nó trên tay mà Ba-sô rưng rưng dòng lệ chảy. Đó chính là nỗi lòng thương cảm cùng xót xa khi mẹ không còn. Hình ảnh “làn sương thu” đã mơ hồ gợi lên nỗi buồn trống trải bởi công sinh thành cùng công dưỡng dục chưa được đền đáp. Tình mẫu tử thiêng liêng khiến người đọc cũng rưng rưng lệ. 

– Bài thơ 4: Bài thơ được sáng tác trong hoàn cảnh đặc biệt khi Ba sô kể lại chuyện từng đi ngang qua một cánh rừng ông bỗng nghe thấy tiếng vượn hú, tiếng kêu ấy gợi cho ông nhớ đến tiếng khóc của em bé bị bỏ rơi trong rừng. Bài thơ như nhắc lại những năm tháng đau thương của Nhật những năm mất mùa và đói kém, có những nhà không thể nuôi nổi con và phải bỏ con vào rừng. Âm thanh của tiếng vượn như gợi lên những tiếng khóc cùng nỗi đau buồn của con người. Gió mùa thu cũng gợi lên nhiều nỗi đau thương, sự mơ hồ và mờ ảo của bài thơ gợi lên sự đồng cảm cho người đọc.

Câu 3: Qua bài 5, anh (chị) cảm nhận được vẻ đẹp gì trong tâm hồn nhà thơ? (SGK Ngữ văn 10 tập 1- trang 157)

Lời giải chi tiết:

– Bài thơ được sáng tác khi Ba-sô đi du hành ngang qua một cánh rừng ông nhìn thấy một chú khỉ nhỏ đang run lên vì lạnh trong cơn mưa mùa đông. Ông tưởng tượng rằng chú khỉ đang thầm ước có một chiếc áo tơi để che mưa, che lạnh. 

– Hình ảnh chú khỉ đơn độc ấy trong bài thơ đã gợi lên hình ảnh của người nông dân Nhật Bản, gợi lên hình ảnh của những em bé nghèo đang co ro trong cái giá lạnh. Bài thơ đã thể hiện tình yêu thương sâu sắc của Ba-sô đối với những kiếp người nghèo khổ.

Câu 4: Mối tương giao giữa các sự vật hiện tượng trong vũ trụ được thể hiện như thế nào ở bài sáu, bảy? (SGK Ngữ văn 10 tập 1- trang 157)

Lời giải chi tiết:

– Bài thơ 6: miêu tả về cảnh mùa xuân, mùa hoa anh đào nở. Nhà thơ đã liên tưởng những cánh hoa anh đào phớt hồng mỏng manh như giấy bay lả tả rụng xuống mặt hồ làm mặt nước gợn sóng. Hình ảnh ấy vừa đẹp đẽ lại vừa chứa đựng triết lý sâu sắc đó là sự tương giao của mọi vật trong vũ trụ, tất cả mọi vật trên thế giới đều tác động qua lại lẫn nhau và không thể tồn tại một cách độc lập.

– Bài thơ 7: sự im lặng đến huyền diệu trong cảnh u tịch có tiếng ve ngâm nó như thấm sâu vào trong đá. Đây là một cách liên tưởng độc đáo, bởi cảnh u huyền đó là có thực và con người đang chìm vào thế giới suy tưởng của bản thân.

Câu 5: Khát vọng được sống, được tiếp tục lãng du của Ba-sô được thể hiện như thế nào trong bài 8? (SGK Ngữ văn 10 tập 1- trang 157)

Lời giải chi tiết:

Bài thơ thứ 8 được Ba-sô viết ở Ô-sa-ka vào năm 1694, đây là bài thơ trước khi ra đi của ông. Ông thấy mình đã yếu lắm rồi như một cánh chim sắp bay khuất vào chân trời vô tận. Nhưng đứng trước cái chết ông không hề bi lụy, cả cuộc đời ông đã lang thang, phiêu bạt khắp chốn vì vậy khi sắp ra đi ông vẫn còn lưu luyến vẫn muốn tiếp tục đi- đi bằng hồn của mình. Bài thơ như một bức thông điệp dành cho tâm nguyện đó và khi đọc bài thơ ta thấy hồn của ông đang lang thang trên khắp những cánh đồng hoang vu.

Câu 6: Tìm quý ngữ và cảm thức về cái vắng lặng, đơn sơ, u huyền trong các bài thơ sáu, bảy, tám? (SGK Ngữ văn 10 tập 1- trang 157)

Lời giải chi tiết:

– Quý ngữ trong bài thơ 6 là “cánh hoa đào” đó là hình ảnh gợi lên mùa xuân tươi đẹp. Cảm thức thẩm mỹ về sự đơn sơ chính là triết lý sâu sắc rút ra được từ bức tranh mùa xuân tươi đẹp.

– Quý ngữ trong bài thơ số 7 là “tiếng ve ngâm” đó là âm thanh vang vọng nhất của mùa hè. Cảm thức thẩm mỹ của bài thơ chính là sự u huyền, tịch mịch của không gian khi mà tiếng ve rền rĩ kia như từng giọt âm thanh thấm sâu vào từng kẽ đá.

– Quý ngữ trong bài thơ số 8 là “những cánh đồng hoang vu”, từ những cánh đồng hoang vu ấy hiện lên trong giấc mơ như sắp lịm đi gợi lên một mùa thu hiu quạnh và cảm thức thẩm mỹ cũng nằm ẩn sâu trong cái vắng lặng ấy.