IBAITAP: Để hiểu như thế nào là quan hệ từ? Chúng được sử dụng như thế nào và nhằm mục đích gì? Hãy cùng ibaitap đến với bài học “Quan hệ từ” để hiểu rõ hơn nhé.

I. THẾ NÀO LÀ QUAN HỆ TỪ?

Câu 1:  Xác định quan hệ từ trong các câu sau. (SGK Ngữ Văn 7 Tập 1- trang 96)

a. Đồ chơi của chúng tôi chẳng có nhiều.

(Khánh Hoài)

b. Hùng Vương thứ mười tám có m ột người con gái tên là Mị Nương, người đẹp như hoa, tính nết hiền dịu.

(Sơn Tinh, Thủy Tinh)

c. Bởi tôi ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên tôi chóng lớn lắm.

(Tô Hoài)

d. Mẹ thường nhân lúc con ngủ mà làm vài việc của riêng mình. Nhưng hôm nay mẹ không tập trung được vào việc gì cả.

(Lý Lan)

Lời giải chi tiết:

Quan hệ từ trong các câu trên là:

• a. Của
• b. Như
• c. Bởi …và … nên
• d. Nhưng

Câu 2:  Các quan hệ từ nói trên liên kết những từ ngữ hay những câu nào với nhau? Nêu ý nghĩa của mối quan hệ từ.  (SGK Ngữ Văn 7 Tập 1- trang 97)

Lời giải chi tiết:

Các quan hệ từ nói trên liên kết những từ ngữ với nhau và có ý nghĩa là:

• Từ “của” liên kết hai từ “đồ chơi” và  “chúng tôi” với nhau. Dùng để thể hiện quan hệ sở hữu.
• Từ “như” liên kết hai từ “đẹp” và  “hoa” với nhau. Dùng để thể hiện quan hệ so sánh.
• Từ “và” liên kết hai từ “ăn uống điều độ” và  “làm việc có chừng mực” với nhau. Dùng để thể hiện quan hệ đẳng lập.
• Từ “Bởi… nên…” liên kết hai mệnh đề của câu với nhau. Dùng để thể hiện quan hệ nhân quả.
• Từ “nhưng” thể hiện quan hệ đối nghịch giữa Mẹ thường …và hôm nay.

II. SỬ DỤNG QUAN HỆ TỪ

Câu 1:  Trong các trường hợp dưới đây trường hợp nào buộc phải có quan hệ từ, trường hợp nào không bắt buộc phải có? (SGK Ngữ Văn 7 Tập 1- trang 97)

a) Khuôn mặt “của” cô gái

b) Lòng tin “của” nhân dân

c) Cái tủ “bằng” gỗ mà anh mới mua

d) Nó đến trường “bằng” xe đạp

e) Giỏi “về’ toán

g) Viết một bài văn “về” phong cảnh Hồ Tây

h) Làm việc “ở’ nhà

i) Quyển sách đặt ‘ở’ trên bàn.

Lời giải chi tiết:

Những trường hợp bắt buộc phải có quan hệ từ là: b, d, g, h.

Những trường hợp không bắt buộc phải có quan hệ từ là: a,c,e,i.

Câu 2:  Quan hệ từ có thể dùng thành cặp: (SGK Ngữ Văn 7 Tập 1- trang 97)

Lời giải chi tiết:

Quan hệ từ có thể dùng thành cặp là:

• Nếu… thì…
• Vì… nên…
• Tuy… nhưng…
• Sở dĩ….. nên
• Hễ… thì…
• Sở dĩ… vì vậy…

Câu 3:  Đặt câu với các cặp quan hệ từ vừa tìm:  (SGK Ngữ Văn 7 Tập 1- trang 97)

Lời giải chi tiết:

– Nếu chúng ta không làm xong đúng thời hạn thì sẽ bị chậm tiến độ.

– Vì chăm chỉ học bài nên em đã được mười điểm.

– Tuy Linh học không bằng các bạn nhưng em ấy rất chăm chỉ.

– Sở dĩ tôi chăm tập thể hình nên người tôi rất đẹp.

– Hễ đến sáng thì chúng ta xuất phát được rồi.

– Sở dĩ mình làm vậy vì muốn tất cả chúng ta đều qua môn.

III. LUYỆN TẬP

Câu 1: Tìm các quan hệ từ trong đoạn đầu văn bản Cổng trường mở ra, từ “Vào đêm trước ngày khai trường của con” đến “trong lòng con không có mối bận tâm nào khác ngoài chuyện ngày mai thức dậy cho kịp giờ”  (SGK Ngữ Văn 7 Tập 1- trang 98)

Lời giải chi tiết:

– Các quan hệ từ được để trong dấu ngoặc kép:

Vào đêm trước ngày khai trường của con, mẹ không ngủ được. Một ngày kia, “còn” xa lắm, ngày đó con sẽ biết thế nào là không ngủ được. “Còn” bây giờ giấc ngủ đến “với’ con dễ dàng “như” uống một ly sữa, ăn một cái kẹo. Gương mặt thanh thoát “của” con tựa nghiêng trên gối mềm, đôi môi hé mở “và” thỉnh thoảng chúm lại “như” đang mút kẹo.

Con là một đứa trẻ nhạy cảm. Cứ mỗi lần, vào đêm trước ngày sắp đi chơi xa, con lại háo hức đến nỗi lên giường “mà” không sao nằm yên được. “Nhưng” mẹ chỉ dỗ một lát là con đã ngủ. Đêm nay con cũng có niềm háo hức “như” vậy: Ngày mai con vào lớp Một. Việc chuẩn bị quần áo mới, giày nón mới, cặp sách mới, tập vở mới, mọi thứ đâu đó đã sẵn sàng, khiến con cảm nhận được sự quan trọng “của” ngày khai trường. “Nhưng” cũng “như” trước một chuyến đi xa, trong lòng con không có mối bận tâm nào khác ngoài chuyện ngày mai thức dậy “cho” kịp giờ.

Câu 2:  Điền các quan hệ từ vào những chỗ trống trong đoạn văn:  (SGK Ngữ Văn 7 Tập 1- trang 98)

Lời giải chi tiết:

Đoạn văn hoàn chỉnh sau khi điền quan hệ từ là:

Lâu lắm rồi nó mới cởi mở “với” tôi như vậy. Thực ra, tôi “và” nó ít khi gặp nhau. Tôi đi làm, nó đi học. Buổi chiều, thỉnh thoảng tôi ăn cơm “cùng” nó. Buổi tối tôi thường vắng nhà. Nó có khuôn mặt đợi chờ. Nó hay nhìn tôi “bằng” cái vẻ mặt đợi chờ đó. “Nếu” tôi lạnh lùng “thì” nó lảng đi. Tôi vui vẻ “và” tỏ ý muốn gần nó, cái vẻ mặt ấy thoắt biến đi thay vào khuôn mặt tràn trề hạnh phúc.

Câu 3: Trong các câu sau đây, câu nào đúng, câu nào sai?  (SGK Ngữ Văn 7 Tập 1- trang 98)

a) Nó rất thân ái bạn bè.

b) Nó rất thân ái với bạn bè.

c) Bố mẹ rất lo lắng con.

d) Bố mẹ rất lo lắng cho con.

e) Mẹ thương yêu không nuông chiều con.

g) Mẹ thương yêu nhưng không nuông chiều con.

h) Tôi tặng quyển sách này anh Nam.

i) Tôi tặng quyển sách này cho anh Nam

k) Tôi tặng anh Nam quyển sách này

l) Tôi tặng cho anh Nam quyển sách này.

Lời giải chi tiết:

Các câu đúng trong các câu trên là: b,d,g,i,k,l.

Các câu sai trong các câu trên là: a,c,e,g.

Câu 4: Viết một đoạn văn ngắn có sử dụng quan hệ từ (quan hệ từ được in đậm)  (SGK Ngữ Văn 7 Tập 1- trang 99)

Lời giải chi tiết:

Cuốn sách hay nhất với tôi chính là cuốn “Những tảng băng chìm”. Cuốn sách làm cho tôi hiểu thêm rất nhiều điều về thế giới tôi đang sống cũng như kéo tôi ra khỏi sự tự ti về bản thân. Để hiểu về cuốn sách này tôi đã mất rất nhiều thời gian nhưng tôi rất hưởng thụ nó. “Những tảng băng chìm” với tôi không những là một cuốn sách mà còn là một bài học bổ ích giúp tôi tự tin hơn trong cuộc sống.

Câu 5: Phân biệt ý nghĩa của hai câu có quan hệ từ “nhưng” sau đây: (SGK Ngữ Văn 7 Tập 1- trang 99)

– Nó gầy “nhưng” khỏe.

– Nó khỏe “nhưng” gầy.

Lời giải chi tiết:

Hai câu nói trên có ý nghĩa không giống nhau hoàn toàn vì trong tiếng Việt bộ phận câu đứng sau quan hệ từ “nhưng” mới là bộ phận cần nhấn mạnh.