IBAITAP: Cùng ibaitap đến với bài học “Ôn tập phần tập làm văn” hôm nay để hệ thống được toàn bộ kiến thức và kĩ năng phần Tập làm văn đã học.

Câu 1: Vì sao một văn bản cần có tính thống nhất? Tính thống nhất của văn bản thể hiện ở những mặt nào? (SGK Ngữ Văn 8 tập 2- trang 151)

Lời giải chi tiết:  

– Một văn bản cần có tính thống nhất vì nếu không có sự thống nhất của chủ đề thì văn bản sẽ bị phân tán, không tập trung được vào vấn đề chính hoặc sẽ dễ lạc sang vấn đề khác trong khi triển khai văn bản.

– Tính thống nhất của văn bản được thể hiện ở những mặt sau:

• Tất cả các đơn vị ngôn ngữ chỉ nói tới chủ đề đã được xác định, không xa rời hay lạc sang một chủ đề khác.
• Phải có nhan đề, đề mục, giữa các phần của văn bản cần có sự gắn bó liên quan, các từ ngữ then chốt phải được lặp đi lặp lại.

Câu 2: Viết thành đoạn văn từ mỗi câu chủ đề sau: (SGK Ngữ Văn 8 tập 2- trang 151)

– Em rất thích đọc sách…

– … Mùa hè thật hấp dẫn.

Lời giải chi tiết: 

1. Em rất thích đọc sách vì nhờ có sách mà em biết được thế giới xung quanh có bao điều kì diệu. Niềm đam mê hạnh phúc với em là được đắm chìm vào những nỗi buồn, những niềm vui của các nhân vật trong các tác phẩm. Sách đã mở ra cho em những chân trời mới để thỏa mãn được những cảm xúc trong trái tim và thoả mãn cả nhưng khát khao của trí tuệ. Nhờ có sách mà em đã thuộc được những bài thơ hay, hay là giải được những bài toán khó. Sách đối với em như là một người thầy, người cô mà đôi khi lại giống như là bạn bè vậy.

2. Hoa phượng đã nở rộ đỏ rực khắp cả sân trường, tiếng ve cũng đã sôi ran khắp cả những vòm cây râm mát. Trên mái ngói tiếng những chú chim sẻ lảnh lót thật vui tai. Hoa sen cũng đã bung cánh đỏ, cánh trắng thơm ngào ngạt theo ngọn gió nồm rười rượi. Sau một năm miệt mài học tập em đã đạt được thành tích xuất sắc, em hớn hở ôm phần thưởng cùng giấy khen ngồi sau lưng bố và nhìn ánh mắt vui mừng của mẹ. Đã đến lúc được nghỉ hè rồi, em sẽ về thăm ông bà. Mùa hè thật hấp dẫn biết bao.

Câu 3: Vì sao cần phải tóm tắt văn bản tự sự? Muốn tóm tắt một văn bản tự sự thì phải làm như thế nào, dựa vào những yêu cầu nào? (SGK Ngữ Văn 8 tập 2- trang 151)

Lời giải chi tiết: 

– Cần tóm tắt văn bản tự sự vì có những văn bản chúng ta đã đọc nhưng muốn ghi lại nội dung chính để thông báo cho người khác biết. 

– Muốn tóm tắt một văn bản tự sự ta cần:

• Đọc kĩ văn bản đồng thời hiểu được đúng chủ đề của văn bản.
• Xác định rõ những nội dung chính cần tóm lược.
• Viết bản tóm tắt một cách khách quan.

Câu 4: Tự sự kết hợp với miêu tả và biểu cảm có tác dụng như thế  nào? (SGK Ngữ Văn 8 tập 2- trang 151)

Lời giải chi tiết: 

Các yếu tố như miêu tả và biểu cảm trong văn tự sự thường được đan xen với nhau và khó có thể tách chúng riêng biệt. Chúng giúp cho việc kể chuyện thêm sinh động và sâu sắc.

Câu 5: Viết (nói) đoạn văn tự sự kết hợp với miêu tả, biểu cảm cần chú ý những gì? (SGK Ngữ Văn 8 tập 2- trang 151)

Lời giải chi tiết: 

Cần chú ý kể lại diễn biến câu chuyện theo một trình tự nhất định và cần kết hợp miêu tả sự việc, con người và thể hiện tình cảm, thái độ của mình trước sự việc và con người được miêu tả.

Câu 6: Văn bản thuyết minh có những tính chất như thế nào và có những lợi ích gì? Hãy nêu những văn bản thuyết minh thường gặp trong đời sống hàng ngày. (SGK Ngữ Văn 8 tập 2- trang 151)

Lời giải chi tiết: 

– Tính chất của văn bản thuyết minh đó là thông dụng trong mọi lĩnh vực đời sống, lợi ích mà nó mang lại là cung cấp những tri thức về đặc điểm, tính chất, nguyên nhân của các hiện tượng và sự vật trong thiên nhiên, xã hội.

– Những văn bản thuyết minh thường gặp trong đời sống hàng ngày là: văn bản trình bày, giới thiệu hoặc giải thích.

Câu 7: Muốn làm văn bản thuyết minh, trước tiên cần phải làm gì? Vì sao phải làm như vậy? Hãy cho biết những phương pháp cần dùng để thuyết minh sự vật. Nêu ví dụ về các phương pháp ấy. (SGK Ngữ Văn 8 tập 2- trang 151)

Lời giải chi tiết: 

– Muốn làm văn bản thuyết minh trước tiên chúng ta cần phải:

• Xác định được đối tượng cần thuyết minh.
• Xác định phạm vi, tri thức khách quan và khoa học về đối tượng cần được thuyết minh.
• Lựa chọn phương pháp thuyết minh phù hợp.
• Tìm bố cục thích hợp với văn bản.

– Những phương pháp thuyết minh thường gặp là:

• Nêu định nghĩa, giải thích.
• Liệt kê.
• Nêu ví dụ.
• Dùng số liệu.
• So sánh.
• Phân loại, phân tích.

Câu 8: Hãy cho biết bố cục thường gặp khi làm bài thuyết minh về:  (SGK Ngữ Văn 8 tập 2- trang 151)

– Một đồ dùng.

– Cách làm một sản phẩm nào đó

– Một di tích, danh lam thắng cảnh.

– Một loài động vật, thực vật.

– Một hiện tượng tự nhiên,…

Lời giải chi tiết: 

Bố cục thường gặp khi làm bài văn thuyết minh là bố cục 3 phần:

• Mở bài: Giới thiệu về đối tượng cần thuyết minh.
• Thân bài: Trình bày chi tiết, cụ thể về các mặt: cấu tạo, đặc điểm, lợi ích, và những điểm nổi bật khác của đối tượng.
• Kết bài: Bày tỏ tình cảm và thái độ đối với đối tượng.

Câu 9: Thế nào là luận điểm trong bài văn nghị luận? Hãy nêu ví dụ về một luận điểm và nói các tính chất của nó. (SGK Ngữ Văn 8 tập 2- trang 151)

Lời giải chi tiết: 

– Tính chất của văn bản thuyết minh đó là thông dụng trong mọi lĩnh vực đời sống, lợi ích mà nó mang lại là cung cấp những tri thức về đặc điểm, tính chất, nguyên nhân của các hiện tượng và sự vật trong thiên nhiên, xã hội.

– Những văn bản thuyết minh thường gặp trong đời sống hàng ngày là: văn bản trình bày, giới thiệu hoặc giải thích.

Câu 10: Văn bản nghị luận có thể vận dụng kết hợp các yếu tố miêu tả, tự sự, biểu cảm như thế nào? Hãy nêu một ví dụ về sự kết hợp đó. (SGK Ngữ Văn 8 tập 2- trang 151)

Lời giải chi tiết: 

– Văn bản nghị luận có thể vận dụng kết hợp các yếu tố miêu tả, tự sự, biểu cảm như sau:

• Yếu tố tự sự được dùng để trình bày một chuỗi các sự việc hoặc sự kiện nối tiếp nhau, sự việc này nối tiếp sự việc kia để dẫn đến một kết thúc và thể hiện một ý nghĩa.
• Yếu tố miêu tả giúp người đọc và người nghe có thể hình dung ra những đặc điểm, tính chất nổi bật của con người, cảnh vật và làm cho chúng trở nên sinh động, hấp dẫn hơn trước mắt người đọc, người nghe như những gì chúng vốn có.

– Các yếu tố  tự sự, miêu tả, biểu cảm cũng giúp cho văn bản nghị luận trở nên rõ ràng, cụ thể, dễ hiểu, đỡ khô khan và có sức thuyết phục hơn.

Có thể lấy ví dụ trong tác phẩm Thiên đô chiếu:

• Yếu tố tự sự: khi kể về lần dời đô của nhà Thương, nhà Chu nên vận nước mới lâu dài và phong tục phồn thịnh.
• Yếu tố miêu tả: miêu tả những lợi thế của thành Đại La: tiện hướng nhìn sông dựa núi, thế rồng cuộn hổ ngồi, đất đai cao thoáng, muôn vật phong phú và tốt tươi.
• Yếu tố biểu cảm: Biểu cảm trực tiếp tình cảm của mình trước sự hao tốn dưới hai triều Đinh, Lê.

Câu 11: Thế nào là văn bản tường trình, văn bản thông báo? Hãy phân biệt mục đích và cách viết hai loại văn bản đó. (SGK Ngữ Văn 8 tập 2- trang 151)

Lời giải chi tiết:

– Văn bản thông báo là văn bản được dùng để truyền đạt một thông tin cụ thể của cơ quan, đoàn thể, người tổ chức để báo cho những người dưới quyền, thành viên, đoàn thể hay những người quan tâm đến nội dung thông báo được biết để thực hiện hoặc tham gia.

– Văn bản tường trình là văn bản được dùng để trình bày thiệt hại hay mức độ trách nhiệm của người tường trình trong các sự việc xảy ra hậu quả và cần phải xem xét.