IBAITAP: Để viết được một bài văn tự sự hay cần những yếu tố nào? Bài học sẽ giúp các em có thêm kinh nghiệm để viết một bài văn tự sự hoàn chỉnh. Cùng ibaitap đến với bài học “Luyện tập viết đoạn văn tự sự” hôm nay nhé.

I. ĐOẠN VĂN TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ

Tham khảo SGK trang 97

II. CÁCH VIẾT ĐOẠN VĂN TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ

Câu 1: (SGK Ngữ văn 10 tập 1- trang 98)

a. Theo anh (chị), các đoạn văn trên có thể hiện đúng như dự kiến của tác giả không? Nội dung và giọng điệu của các đoạn văn mở đầu và kết thúc có nét gì giống và khác nhau?

b. Anh (chị) học được điều gì ở cách viết đoạn văn của Nguyên Ngọc.

Lời giải chi tiết: 

a. Theo em các đoạn văn trên thể hiện đúng như dự kiến của tác giả.

Nội dung và giọng điệu của các đoạn mở đầu và kết thúc có điểm giống và khác nhau là:

• Giống nhau: Cả phần mở đầu và kết thúc đều miêu tả cảnh rừng xà nu, nó tạo thành kết cấu vòng tròn. Kết cấu này đảm bảo được sự chặt chẽ về bố cục và tập trung làm nổi bật chủ đề của tác phẩm. Kết cấu này còn giúp người đọc có những suy nghĩ để liên tưởng mở rộng được vấn đề.
• Khác nhau: Hai đoạn mở đầu tả cảnh xà nu một cách cụ thể bằng những chi tiết nghệ thuật nhằm tạo không khí và dẫn dắt người đọc vào truyện. Còn phần kết truyện chủ yếu tả cảnh rừng xà nu mờ dần và bất tận nhằm tạo cho người đọc cảm giác về sự bất diệt của rừng cây như sức sống mạnh mẽ của con người.

b. Từ đoạn văn của nhà văn Nguyên Ngọc em rút ra được: Cần có ý tưởng và dự kiến trước cho nội dung cùng nghệ thuật của đoạn văn. Mỗi đoạn cần tập trung thể hiện chủ đề của nó tuy nhiên phải lưu ý những điểm khác nhau về nội dung và nghệ thuật.

Câu 2: (SGK Ngữ văn 10 tập 1- trang 98- 99)

a. Có thể coi đây là đoạn văn trong văn bản tự sự được không, vì sao? Theo anh (chị) , đoạn văn đó thuộc phần nào của truyện ngắn mà bạn học sinh định viết.

b. Viết đoạn văn này, bạn học sinh đã thành công ở nội dung nào, nội dung nào còn phân vân để trống? Anh (chị) hãy viết tiếp vào những chỗ để trống đó để cùng bạn hoàn thành đoạn văn định viết.

Lời giải chi tiết: 

a. Có thể coi đây là đoạn văn trong văn bản tự sự. Vì đoạn văn này kể lại sự việc chị Dậu về làng lãnh đạo cuộc nổi dậy khi cuộc Cách mạng tháng Tám năm 1945 nổ ra, sự việc này phù hợp với chủ đề cùng cốt truyện mà bạn học sinh đề ra để lập dàn ý. Theo em đoạn văn này thuộc phần thân bài trong truyện ngắn mà bạn học sinh định viết.

b. Viết đoạn văn này bạn học sinh đã thành công trong việc kể lại câu chuyện, nhưng vẫn có nhược điểm đó là cách sắp xếp những đoạn tả cảnh và tâm trạng còn chưa hay, văn phong vẫn lúng túng, gượng gạo. Có thể sửa lại như sau:

• Chỗ trống đầu tiên: Nên kể về việc chị Dậu về làng vận động nhân dân tham gia cách mạng như thế nào? Nhân dân có phản ứng ra sao? Những ai ủng hộ quá trình ấy tích cực nhất? Những việc cụ thể họ phải làm là gì? Các con của chị Dậu và anh Dậu lúc ấy như thế nào? Bọn mật thám của Pháp phối hợp với ông lý ứng xử ra sao? Cuối cùng dưới sự lãnh đạo của Đảng chị Dậu đã tập hợp được nhân dân giương cao cờ và xuống đường ủng hộ cách mạng. 
• Chỗ trống thứ hai: Nên kể về cách chị Dậu tuyên truyền và cổ động nhân dân. 

Câu 3: Qua kinh nghiệm của nhà văn Nguyên Ngọc và thu hoạch từ hai bài tập trên, anh (chị) hãy nêu cách viết đoạn văn trong bài văn tự sự. (SGK Ngữ văn 10 tập 1- trang 99)

Lời giải chi tiết: 

Cách để viết đoạn văn trong bài văn tự sự là:

• Hình dung ra diễn biến của câu chuyện.
• Xây dựng kết cấu cho truyện trong đoạn văn định kể.
• Sử dụng từ ngữ để liên kết các câu với nhau giúp đoạn văn mạch lạc và chặt chẽ hơn.

III. LUYỆN TẬP

Câu 1: Một đoạn trích được chép lại. (SGK Ngữ văn 10 tập 1- trang 99)

a. Anh (chị) cho biết đoạn trích trên kể sự việc gì, ở phần nào, của văn bản tự sự nào?

b. Đoạn trích chép ở đây có một số sai sót về ngôi kể, hãy chỉ rõ những lỗi sai rồi chữa lại cho hoàn chỉnh?

c. Từ sự phát hiện và chỉnh sửa cho đoạn trích trên, anh (chị) có thêm kinh nghiệm gì khi viết đoạn văn trong văn bản tự sự?

Lời giải chi tiết: 

a. Đoạn trích kể về việc cô thanh niên xung phong thời chống Mỹ Phương Định đang phá bom mở đường. Nằm ở phần thân của truyện Những ngôi sao xa xôi.

b. Trong truyện tác giả sử dụng ngôi thứ nhất, Phương Định là người kể chuyện và xưng là tôi. Đoạn trích được chép lại đã thay đổi cách dùng từ cô, cô gái và danh từ riêng Phương Định ở câu 5.

c. Từ sự phát hiện và chỉnh sửa đoạn trích trên em có thể rút ra bài học trong văn tự sự cần có sự nhất quán về ngôi kể và phải duy trì nó thì văn bản mới có tính thống nhất, logic và chặt chẽ.

Câu 2: Viết một đoạn văn diễn tả cử chỉ và tâm trạng của cô gái trong 9 câu đầu đoạn trích Tiễn dặn người yêu. (SGK Ngữ văn 10 tập 1- trang 99)

Lời giải chi tiết:

Để viết được đoạn văn diễn tả cử chỉ và tâm trạng của cô gái trong 9 câu đầu đoạn trích Tiễn dặn người yêu cần chú ý cách diễn tả về cử chỉ và tâm trạng của cô gái. Cần kết hợp cách diễn tả giữa cử chỉ và tâm trạng của cô gái để thể hiện được tâm trạng lưu luyến cùng sự đau buồn của cô gái khi phải xa người mình yêu về nhà chồng.