IBAITAP: Cùng ibaitap đến với bài học “Liên kết câu và liên kết đoạn văn” hôm nay để nâng cao nhận thức và kĩ năng sử dụng một số biện pháp liên kết câu cùng liên kết đoạn văn.

I. KHÁI NIỆM LIÊN KẾT

Đọc đoạn văn và trả lời câu hỏi. (SGK Ngữ văn 9 tập 2- trang 43)

Tác phẩm nghệ thuật nào cũng xây dựng bằng những vật liệu mượn ở thực tại (1). Nhưng nghệ sĩ không những ghi lại cái đã có rồi mà còn muốn nói một điều gì mới mẻ (2). Anh gửi vào tác phẩm một lá thư, một lời nhắn nhủ, anh muốn đem một phần của mình góp vào đời sống chung quanh (3).

(Nguyễn Đình Thi, Tiếng nói của văn nghệ)

1. Đoạn văn trên bàn về vấn đề gì? Chủ đề ấy có quan hệ như thế nào với chủ đề chung của văn bản?

2. Nội dung chính của mỗi câu trong đoạn văn trên là gì? Những nội dung ấy có quan hệ như thế nào với chủ đề của đoạn văn? Nêu nhận xét về trình tự sắp xếp các câu trong đoạn văn.

3. Mối quan hệ chặt chẽ về nội dung giữa các câu trong đoạn văn được thể hiện bằng những biện pháp nào (chú ý các từ ngữ in đậm)?

Lời giải chi tiết: 

1. Đoạn văn trên bàn về tâm sự của người nghệ sĩ muốn gửi gắm vào trong tác phẩm của mình. Chủ đề này là một bộ phận gắn với chủ đề chung của văn bản Tiếng nói của văn nghệ.

2. Nội dung chính của mỗi câu trong đoạn văn trên là:

• Câu 1: Vật liệu để xây dựng lên một tác phẩm là thực tại.
• Câu 2: Người nghệ sĩ muốn gửi gắm tâm sự của mình vào tác phẩm.
• Câu 3: Mục đích chính của tâm sự gửi gắm trong tác phẩm.

Những câu văn trên đã làm rõ chủ đề của cả đoạn văn, trình tự sắp xếp các ý logic (từ rộng đến hẹp và từ xa đến gần).

3. Mối quan hệ chặt chẽ giữa các câu trong đoạn văn được thể hiện bằng các phương pháp:

• Lặp lại từ ngữ. 
• Sử dụng các từ ngữ cùng trường liên tưởng như: tác phẩm, nghệ sĩ, ghi lại- muốn nói, gửi vào, góp vào. 
• Thay thế cụm từ “cái đã có rồi” đồng nghĩa với cụm từ “những vật liệu mượn ở thực tại”.
• Sử dụng quan hệ từ “nhưng”. 

II. LUYỆN TẬP

Câu 1: Chủ đề của đoạn văn là gì? Nội dung các câu trong đoạn văn phục vụ chủ đề ấy như thế nào? Nêu một trường hợp cụ thể để thấy trình tự sắp xếp các câu trong đoạn văn là hợp lí. (SGK Ngữ văn 9 tập 2- trang 44)

Lời giải chi tiết:

– Chủ đề của đoạn văn là khẳng định điểm mạnh cùng điểm yếu về năng lực trí tuệ của người Việt Nam. Nội dung các câu trong đoạn phục vụ chủ đề ấy là:

• Câu (1 – 2): khẳng định, phân tích những tính ưu việt của những điểm mạnh.
• Câu (3 – 4): Khẳng định, phân tích những điểm yếu.
• Câu (5): Nhiệm vụ cấp bách cần làm.

Câu 2: Các câu được liên kết với nhau bằng những phép liên kết nào? (SGK Ngữ văn 9 tập 2- trang 44)

Lời giải chi tiết:

Các câu được liên kết bằng:

• Phép nối: Nhưng bên cạnh cái mạnh đó cũng còn…. – ấy là.
• Phép thế: Sự thông minh, nhạy bén với cái mới – Bản chất trời phú ấy.
• Phép lặp: lỗ hổng – lỗ hổng này (ở câu 4 và 5).