[SOẠN BÀI] DẤU NGOẶC ĐƠN VÀ DẤU HAI CHẤM

[ad_1]

IBAITAP: Chắc hẳn các em đã gặp rất nhiều dấu hai chấm và dấu ngoặc đơn trong các tác phẩm văn học hay trong sách vở đã đọc. Để biết được cách sử dụng chúng đúng cách và tối ưu hóa việc sử dụng hãy cùng ibaitap đến với bài học “ Dấu ngoặc đơn và dấu hai chấm” hôm nay nhé.

I. DẤU NGOẶC ĐƠN

Đọc những đoạn trích và trả lời câu hỏi (SGK Ngữ văn 8 tập 1- trang 134):

a) Đùng một cái, họ (những người bản xứ) được phong cho cái danh hiệu tối cao là “chiến sĩ bảo vệ công lí tự do”.

(Nguyễn Ái Quốc, Thuế máu)

b) Gọi là kênh Ba Khía vì ở đó hai bên bờ tập trung toàn những con ba khía, chúng bám đặc sệt quanh các gốc cây (ba khía là một loại còng biển lai cua, càng sắc tím đỏ, làm mắm xé ra trộn tỏi ớt ăn rất ngon).

(Theo Đoàn Giỏi, Đất rừng phương Nam)

c) Lí Bạch (701 – 762), nhà thơ nổi tiếng của Trung Quốc đời Đường, tự Thái Bạch, hiệu Thanh Liên cư sĩ, quê ở Cam Túc; lúc mới năm tuổi, gia đình về định cư ở làng Thanh Liên, huyện Xương Long thuộc Miên Châu (Tứ Xuyên).

(Ngữ văn 7, tập 1)

– Dấu ngoặc đơn trong những đoạn trích trên dùng để làm gì?

– Nếu bỏ phần trong dấu ngoặc đơn thì ý nghĩa cơ bản của đoạn trích trên có thay đổi không?

Lời giải chi tiết: 

– Dấu ngoặc đơn trong những đoạn trích trên dùng để:

  • a) Giải thích ngụ ý chỉ ai (Nhưng người bản xứ)
  • b) Thuyết minh về loại đồng vật ( ba khía)
  • c) Đánh dấu bổ sung thêm về thông tin.

– Nếu bỏ phần trong dấu ngoặc đơn thì ý nghĩa cơ bản của đoạn trích trên sẽ không thay đổi. 

II. DẤU HAI CHẤM

Dấu hai chấm trong những đoạn trích trên dùng để làm gì? (SGK Ngữ văn 8 tập 1- trang 134)

a) Rồi Dế Choắt loanh quanh, băn khoăn. Tôi phải bảo:

– Được, chú mình cứ nói thẳng thừng ra nào.

Dế Choắt nhìn tôi mà rằng:

– Anh đã nghĩ thương em như thế thì hay là anh đào giúp cho em một cái ngách sang bên nhà anh, phòng khi tắt lửa tối đèn có đứa nào đến bắt nạt thì em chạy sang…

(Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lưu kí)

b) Như tre mọc thẳng, con người không chịu khuất.

Người xưa có câu: “Trúc dẫu cháy, đốt ngay vẫn thẳng”. Tre là thẳng thắn, bất khuất!

(Thép Mới, Cây tre Việt Nam)

c) Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần, nhưng lần này tự nhiên thấy lạ. Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng chúng tôi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học.

(Thanh Tịnh, Tôi đi học)

Lời giải chi tiết: 

– Dấu hai chấm trong những đoạn trích trên dùng để: 

  • a) Trích dẫn lời nói của nhân vật.
  • b) Trích dẫn lời nói của nhân vật. 
  • c) Giải thích, thuyết minh tâm trạng của tác  giả trong ngày đầu đi học.

III. LUYỆN TẬP

Câu 1: Giải thích công dụng dấu ngoặc đơn trong các đoạn trích (SGK Ngữ văn 8 tập 1- trang 135, 136).

Lời giải chi tiết:

a, Dấu ngoặc đơn trong đoạn trích dùng để giải thích nghĩa cho các từ Hán Việt:

  • “tiệt nhiên” (rõ ràng, dứt khoát không thể khác)
  • “định phận tại thiên thư” (định phận tại sách trời)
  • “hành khan thủ bại hư” ( chắc chắn sẽ nhận lấy thất bại)

b, Dấu ngoặc đơn trong đoạn trích dùng để giải thích, chú thích thêm về chiều dài của cây cầu.

c, Dấu ngoặc đơn trong đoạn trích dùng để bổ sung thêm thông tin.

Câu 2: Giải thích công dụng của dấu hai chấm trong những đoạn trích (SGK Ngữ văn 8 tập 1- trang 136)

Lời giải chi tiết:

– Công dụng của dấu hai chấm trong những đoạn trích trên là: 

  • a) Giải thích cho ý: họ thách nặng quá.
  • b) Trích dẫn lời đối thoại của nhân vật và thuyết minh nội dung Dế Choắt khuyên bảo Dế Mèn.
  • c) Thuyết minh cho ý: đủ màu là những màu nào.

Câu 3: Có thể bỏ dấu hai chấm trong đoạn trích (SGK Ngữ văn 8 tập 1- trang 136) được không? Trong đoạn trích này, tác giả dùng dấu hai chấm nhằm mục đích gì? (SGK Ngữ Văn 8 Tập 1- trang 136)

Lời giải chi tiết:

– Sau từ “rằng” có thể sử dụng hoặc bỏ đi dấu hai chấm:

  • Khi sử dụng dấu hai chấm: Trích dẫn lời nói trực tiếp hoặc gián tiếp nhằm nhấn mạnh và trình bày thông tin.
  • Khi không sử dụng dấu hai chấm: phần sau không được nhấn mạnh nữa.

Câu 4: Quan sát câu sau và trả lời câu hỏi. (SGK Ngữ Văn 8 Tập 1- trang 137)

Phong Nha gồm hai bộ phận: Đông khô và Động nước.

(Trần Hoàng, Động Phong Nha)

– Có thể thay dấu hai chấm bằng dấu ngoặc đơn được không? Nếu thay thì ý nghĩa của câu đó có gì thay đổi?

– Nếu viết lại Phong Nha gồm: Động khô và Động nước thì có thể thay dấu hai chấm bằng dấu ngoặc đơn được không? Vì sao?

Lời giải chi tiết:

– Có thể thay dấu hai chấm bằng dấu ngoặc đơn. Nếu thay đổi như vậy thì cũng không ảnh hưởng đến nghĩa cơ bản của câu. Nhưng phần trong dấu ngoặc đơn sẽ chỉ được coi là phần đính kèm chứ không được coi là nghĩ cơ bản khi dùng dấu hai chấm.

– Nếu viết lại là “Phong Nha gồm: Động khô và Động nước” thì không thể thay dấu hai chấm bằng dấu ngoặc đơn. Vì không thể coi “Động khô và Động nước” là phần chú thích đính kèm.

Câu 5: (SGK Ngữ Văn 8 Tập 1- trang 137)

Một học sinh chép lại đoạn văn của Thanh Tịnh như sau:

– Sau khi đọc xong mấy mươi tên đã viết sẵn trên mảnh giấy lớn, ông đốc nhìn chúng tôi nói sẽ:

– Thế là các em được vào lớp năm. Các em phải gắng học để thầy mẹ được vui lòng và để thầy dạy các em được sung sướng. Các em đã nghe chưa? (Các em đều nghe nhưng không em nào dám trả lời. Cũng may đã có một tiếng dạ ran của phụ huynh đáp lại.

– Bạn đó chép lại dấu ngoặc đơn đúng hay sai? Vì sao?

– Phần được đánh dấu bằng dấu ngoặc đơn có phải là bộ phận của câu không?

Lời giải chi tiết:

– Bạn học sinh đó chép lại dấu ngoặc đơn sai. Vì thiếu đóng ngoặc, dấu ngoặc đơn hay ngoặc kép đều đi thành một cặp.

– Phần được trong dấu ngoặc đơn không phải là một bộ phận của câu.

Câu 6: Dựa vào nội dung đã học ở văn bản Bài toán dân số, hãy viết một đoạn văn ngắn về sự cần thiết phải hạn chế việc gia tăng dân số, trong đoạn văn có sử dụng dấu ngoặc đơn và dấu hai chấm. (SGK Ngữ Văn 8 Tập 1- trang 137)

Lời giải chi tiết:

Văn bản Bài toán dân số (Theo Thái An) đã nêu lên vấn đề cấp thiết của việc hạn chế sự gia tăng dân số nếu con người còn muốn “tồn tại”. Từ câu chuyện kén rể tác giả đã cho người đọc liên tưởng đến sự hình thành phát triển của việc gia tăng dân số. Tình trạng này đặc biệt ảnh hưởng tới các nước chậm phát triển, nó sẽ dẫn tới kinh tế chậm phát triển và đời sống của con người bị giảm sút. Vậy nên chúng ta cần có biện pháp hợp lý và kịp thời cho: Bài toán dân số.

[ad_2]

Related Posts

🎓 GIÁO DỤC

[ad_1] Đánh giá bài viết post ContentsI. DẤU NGOẶC ĐƠNĐọc những đoạn trích và trả lời câu hỏi (SGK Ngữ văn 8 tập 1- trang 134):II. DẤU…

🎓 HỌC TẬP © ❓ HỌC TẬP LÀ GÌ ? ❓ HỌC TẬP ĐỂ LÀM GÌ ?

[ad_1] Tập trung 🍀 Ông trời không sinh ra người đứng trên người, 🍀 Ông trời không sinh ra người đứng dưới người, 🍀 ​Tất cả do…

GIỚI THIỆU GIA ĐÌNH BẰNG TIẾNG PHÁP

[ad_1] Thành viên trong gia đình Tiếng Pháp là 1 trong những tiếng khá được thông dụng hiện nay trên thế giới. Và ở Việt Nam cũng…

SÁCH TỰ HỌC TIẾNG PHÁP

[ad_1] Take Off in French Đánh giá bài viết post Bạn dang có nhu cầu tự học tiếng pháp hoặc tìm kiếm các cuốn sách, ebook để…

SÁCH TỰ HỌC TIẾNG PHÁP

[ad_1] Take Off in French Đánh giá bài viết post Bạn dang có nhu cầu tự học tiếng pháp hoặc tìm kiếm các cuốn sách, ebook để…

SÁCH TỰ HỌC TIẾNG PHÁP

[ad_1] Take Off in French Đánh giá bài viết post Bạn dang có nhu cầu tự học tiếng pháp hoặc tìm kiếm các cuốn sách, ebook để…

Leave a Reply