[SOẠN BÀI] CÂU CẢM THÁN

[ad_1]

IBAITAP: Cùng ibaitap củng cố và nâng cao  kiến thức về câu cảm thán đã học ở Tiểu học và nắm vững các đặc điểm hình thức và chức năng của kiểu câu này.

I. ĐẶC ĐIỂM HÌNH THỨC VÀ CHỨC NĂNG

Đọc những đoạn trích sau và trả lời câu hỏi: (SGK Ngữ Văn tập 2- trang 44)

a) Hỡi ơi lão Hạc! Thì ra đến lúc cùng lão cũng có thể làm liều như ai hết… Một người như thế ấy!… Một người đã khóc vì trót lừa một con chó!… Một người nhịn ăn để tiền lại làm ma, bởi không muốn liên luỵ đến hàng xóm, láng giềng… Con người đáng kính ấy bây giờ cũng theo gót Binh Tư để có ăn ư? Cuộc đời quả thật cứ mỗi ngày một thêm đáng buồn…

(Nam Cao, Lão Hạc)

b) Nào đâu những đêm vàng bên bờ suối

Ta say mồi đứng uống ánh trăng tan?

Đâu những ngày mưa chuyển bốn phương ngàn

Ta lặng ngắm giang san ta đổi mới?

Đâu những bình minh cây xanh nắng gội,

Tiếng chim ca giấc ngủ ta tưng bừng?

Đâu những chiều lênh láng máu sau rừng

Ta đợi chết mảnh mặt trời gay gắt,

Để ta chiếm lấy riêng phần bí mật?

– Than ôi! Thời oanh liệt nay còn đâu?

(Thế Lữ , Nhớ rừng)

– Trong những đoạn trích trên, câu nào là câu cảm thán?

– Đặc điểm hình thức nào cho biết đó là câu cảm thán?

– Câu cảm thán dùng để làm gì? Khi viết đơn, biên bản, hợp đồng hay trình bày kết quả giải một bài toán,… có thể dùng câu cảm thán không? Vì sao?

Lời giải chi tiết:

– Trong các ví dụ trên, câu cảm thán là:

+ (a): Hỡi ơi lão Hạc!

+ (b): Than ôi!

– Dấu hiệu nhận biết: các từ ngữ cảm thán kèm theo: Hỡi ơi! Than ôi!

– Câu cảm thán dùng để bộc lộ trực tiếp cảm xúc của người nói hoặc người viết, ngôn ngữ trong đơn từ, biên bản, hợp đồng… các văn bản hành chính – công vụ nói chung và trong trình bày kết quả một bài toán (văn bản khoa học) là ngôn ngữ của tư duy lô-gíc cần độ chính xác và khách quan cao, vì vậy không được phép dùng kèm các câu cảm thán.

II. LUYỆN TẬP

Câu 1: Hãy cho biết các câu trong những đoạn trích sau có phải đều là câu cảm thán không? Vì sao? (SGK Ngữ văn 8, tập 2- trang 44)

a) Than ôi! Sức người khó lòng địch nổi với sức trời! Thế đê không sao cự lại được với thế nước! Lo thay! Nguy thay! Khúc đê này hỏng mất.

(Phạm Duy Tốn, Sống chết mặc bay)

b) Hỡi cảnh rừng ghê gớm của ta ơi!

(Thế Lữ, Nhớ rừng)

c) Chao ôi, có biết đâu rằng: hung hăng, hống hách láo chỉ tổ đem thân mà trả nợ cho những cử chỉ ngu dại của mình thôi. Tôi đã phải trải cảnh như thế. Thoát nạn rồi, mà còn ân hận quá, ân hận mãi.

(Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lưu kí)

Lời giải chi tiết:

– Không phải tất cả các câu trong những đoạn trích đều là câu cảm thán. Chỉ có các câu có chứa những từ ngữ cảm thán mới là câu cảm thán:

  • a. Than ôi; Lo thay!; Nguy thay!
  • b. Hỡi cảnh rừng ghê gớm của ta ơi!
  • c. Chao ôi, có biết đâu rằng: hung hăng, hống hách láo chỉ tổ đem thân mà trả nợ cho những cử chỉ ngu dại của mình thôi.

Câu 2: Phân tích tình cảm, cảm xúc được thể hiện trong những câu sau đây. Có thể xếp những câu này vào kiểu câu cảm thán được không? Vì sao? (SGK Ngữ văn 8, tập 2- trang 44)

a)Ai làm cho bể kia đầy

     Cho ao kia cạn cho gầy cò con?

(Ca dao)

b)Xanh kia thăm thẳm từng trên

      Vì ai gây dựng cho nên nỗi này?

(Chinh phụ ngâm khúc)

c) Tôi có chờ đâu, có đợi đâu;

Đem chi xuân đến gợi thêm sầu.

(Chế Lan Viên, Xuân)

d) Anh mà chết là chỉ tại cái tội ngông cuồng dại dột của tôi. Tôi biết làm thế nào bây giờ?

(Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lưu kí)

Lời giải chi tiết:

Nghĩa biểu cảm thể hiện trong các câu trên là:

a. Lời than thở của người nông dân ở dưới chế độ cũ.

b) Lời than của người chinh phụ trước cảnh chiến tranh phong kiến chia cắt hạnh phúc của gia đình mình.

c) Tâm trạng bế tắc của người thi sĩ trước cuộc sống khi đất nước còn chịu cảnh nô lệ lầm than.

d) Sự ân hận của Dế Mèn sau khi trót gây ra cái chết của Dế Choắt.

– Để biểu đạt tình cảm và cảm xúc, chúng ta có thể dùng nhiều kiểu câu khác nhau như: câu nghi vấn, câu trần thuật, câu cầu khiến không nhất thiết phải dùng câu cảm thán, các trường hợp nêu trên cũng vậy. Tuy đều bộc lộ tình cảm, cảm xúc thế nhưng không có câu nào là câu cảm thán bởi không có hình thức đặc trưng của kiểu câu này).

Câu 3: Đặt hai câu cảm thán để bộc lộ cảm xúc: (SGK Ngữ văn 8 tập 2- trang 45)

a) Trước tình cảm của một người thân dành cho mình.

b) Khi nhìn thấy mặt trời mọc.

Lời giải chi tiết:

a) Em cảm ơn anh thật nhiều! Tình cảm mà anh dành cho em sâu sắc biết bao!

b) Chao ôi! Rực rỡ thay cảnh bình minh trên biển!

Câu 4: Nhắc lại đặc điểm hình thức và chức năng của câu nghi vấn, câu cầu khiến và câu cảm thán. (SGK Ngữ văn 8 tập 2- trang 45)

Lời giải chi tiết:

[ad_2]

Related Posts

🎓 GIÁO DỤC

[ad_1] Đánh giá bài viết post ContentsI. ĐẶC ĐIỂM HÌNH THỨC VÀ CHỨC NĂNGII. LUYỆN TẬPCâu 1: Hãy cho biết các câu trong những đoạn trích sau…

🎓 HỌC TẬP © ❓ HỌC TẬP LÀ GÌ ? ❓ HỌC TẬP ĐỂ LÀM GÌ ?

[ad_1] Tập trung 🍀 Ông trời không sinh ra người đứng trên người, 🍀 Ông trời không sinh ra người đứng dưới người, 🍀 ​Tất cả do…

GIỚI THIỆU GIA ĐÌNH BẰNG TIẾNG PHÁP

[ad_1] Thành viên trong gia đình Tiếng Pháp là 1 trong những tiếng khá được thông dụng hiện nay trên thế giới. Và ở Việt Nam cũng…

SÁCH TỰ HỌC TIẾNG PHÁP

[ad_1] Take Off in French Đánh giá bài viết post Bạn dang có nhu cầu tự học tiếng pháp hoặc tìm kiếm các cuốn sách, ebook để…

SÁCH TỰ HỌC TIẾNG PHÁP

[ad_1] Take Off in French Đánh giá bài viết post Bạn dang có nhu cầu tự học tiếng pháp hoặc tìm kiếm các cuốn sách, ebook để…

SÁCH TỰ HỌC TIẾNG PHÁP

[ad_1] Take Off in French Đánh giá bài viết post Bạn dang có nhu cầu tự học tiếng pháp hoặc tìm kiếm các cuốn sách, ebook để…

Leave a Reply