IBAITAP: Cùng ibaitap đến với bài học “Cách làm bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích)” hôm nay để biết cách làm một bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích) đúng với yêu cầu ấy nhé.

I. ĐỀ BÀI NGHỊ LUẬN VỀ TÁC PHẨM TRUYỆN (HOẶC ĐOẠN TRÍCH)

Câu hỏi: Đọc các đề bài sau và trả lời câu hỏi (SGK Ngữ văn 9 tập 2- trang 65)

a. Các đề bài trên đã nêu ra những vấn đề nghị luận nào về tác phẩm truyện?

b. Các từ suy nghĩ, phân tích trong đề bài đòi hỏi bài làm phải khác nhau như thế nào? (Gợi ý: Đề phân tích yêu cầu phân tích tác phẩm để nêu ra nhận xét. Đề suy nghĩ yêu cầu đề xuất nhận xét về tác phẩm trên cơ sở một tư tưởng, góc nhìn nào đó, ví dụ quyền sống của con người, địa vị của người phụ nữ trong xã hội,…)

Lời giải chi tiết: 

a. Các đề bài trên đã nêu lên những vấn đề cần nghị luận:

• Đề 1: Thân phận của người phụ nữ trong xã hội cũ qua nhân vật Vũ Nương. 
• Đề 2: Diễn biến cốt truyện của truyện ngắn “Làng”.
• Đề 3: Thân phận của Kiều trong đoạn trích “Mã Giám sinh mua Kiều”.
• Đề 4: Đời sống tình cảm gia đình trong chiến tranh qua truyện ngắn “Chiếc lược ngà”.

b. Sự khác nhau trong các đề bài trên thể hiện ở hai từ phân tích –  suy nghĩ là:

• Phân tích: là làm rõ các khía cạnh của vấn đề để đưa ra nhận định về giá trị của tác phẩm.
• Suy nghĩ: là đưa ra nhận định và đánh giá về tác phẩm theo một khía cạnh hoặc một góc nhìn nào đó.

– Trong một bài văn trình bày suy nghĩ về tác phẩm (hoặc đoạn trích) có thể sử dụng nhiều thao tác khác nhau và trong đó có cả phân tích.

II. TÌM HIỂU CÁC BƯỚC LÀM BÀI NGHỊ LUẬN VỀ TÁC PHẨM TRUYỆN (HOẶC ĐOẠN TRÍCH)

Cho đề bài: Suy nghĩ về nhân vật ông Hai trong truyện ngắn “Làng” của Kim Lân.

Tham khảo dàn ý chi tiết trong SGK.

III. LUYỆN TẬP

Cho đề bài: Suy nghĩ của em về truyện ngắn “Lão Hạc” của Nam Cao. Hãy viết phần Mở bài và một đoạn phần Thân bài. (SGK Ngữ văn 9 tập 2- trang 68)

Lời giải chi tiết: 

Mở bài: Nam Cao là một cái tên không thể không nhắc tới khi nói đến những nhà văn hiện thực nhân đạo các sáng tác của ông vừa triết lý vừa mang ý nghĩa nhân bản sâu sắc. “Lão Hạc” là một trong những tác phẩm tiêu biểu, nó thể hiện một cách đầy chân thực và cảm động trước số phận của những người nông dân trong xã hội cũ cùng những phẩm chất cao quý tiềm tàng của họ.

Thân bài: Cuối truyện tác giả đã đặt nhân vật vào giữa hai tọa độ nhìn khác nhau đó là vợ ông Giáo và Binh Tư. Khi trò chuyện với vợ, ông Giáo nghiền ngẫm triết lý về sự nhìn nhận cùng cách đánh giá của người đời còn khi nói chuyện với Binh Tư ông Giáo lại sửng sốt sau đó chuyển qua thất vọng về lão Hạc. Đoạn này Nam Cao thật cao tay, ông đã đưa ra một hiểu lầm bất ngờ để rồi bằng sự bất ngờ ấy ông đã lật tẩy sự việc khiến người đọc thỏa mãn.