Ibaitap: Qua Bài 5: Đo khối lượng thuộc bộ sách Chân trời sáng tạo cùng tổng hợp lại các kiến thức của bài 5 và hướng dẫn lời giải chi tiết bài tập áp dụng.

I. ĐƠN VỊ VÀ DỤNG CỤ ĐO KHỐI LƯỢNG

Câu hỏi 1: Hãy kể tên những đơn vị đo khối lượng mà em biết? Ngoài những loại cân được liệt kê ở các hình 5.2 a,b,c, hãy nêu thêm một số loại cân mà em biết và nêu ưu thế của từng loại cân đó.

Lời giải tham khảo:

Một số đơn vị đo khối lượng mà em biết: gam(g), kilogam(kg), yến, tạ, tấn.

Ngoài những loại cân được liệt kê ở các hình 5.2 a,b,c, một số loại cân khác và ưu thế của chúng:

• Cân điện tử có ưu thế là thiết kế nhỏ gọn, bề ngoài đẹp mắt, tỉ lệ sai số nhỏ, hiển thị kết quả trên màn hình nên bất kỳ ai cũng có thể tự mình quan sát, có nhiều chức năng ngoài cân trọng lượng thông thường, còn dùng để tính chỉ số BMI, đo lượng nước, lượng mỡ trong cơ thể, ghi nhớ các số liệu…
• Cân đồng hồ có ưu thế là dễ sử dụng, GHĐ lớn, chịu đựng va đập tốt, sử dụng được ngay và lâu dài (không cần lo thay pin).

Câu hỏi 2: Em hãy đọc tên loại cân dưới đây và cho biết GHĐ và ĐCNN của cân.

Lời giải tham khảo:

Tên loại cân trong hình là cân đồng hồ có GHĐ là 5kg, ĐCNN là 2g.

II. THỰC HÀNH ĐO KHỐI LƯỢNG 

Câu hỏi 1: Có cân như hình 5.3, để đo khối lượng cơ thể ta nên dùng loại cân nào? Đo khối lượng hộp bút ta nên dùng loại cân nào? Tại sao?

Lời giải tham khảo:

Cân 5.3a được dùng để đo hộp bút vì GHĐ của cân a là 5kg, ước lượng ta thấy trọng lượng của hộp bút nhỏ hơn 5kg, nên chọn cân a để đo khối lượng hộp bút là phù hợp.

Cân 5.3b được dùng để đo khối lượng cơ thể vì GHĐ của cân b là 130kg, ước lượng ta thấy trọng lượng cơ thể nhỏ hơn hoặc có thể bằng 130kg, và GHĐ cân b cũng lớn hơn rất nhiều so với GHĐ của cân a phù hợp để đo khối lượng cơ thể.

Câu hỏi 2: Em hãy quan sát hình 5.4 và nhận xét về cách hiệu chỉnh cân ở hình nào thì thuận tiện cho việc đo khối lượng của vật.

Lời giải tham khảo:

Hiệu chỉnh cân ở hình 5.4a thuận tiện cho việc đo khối lượng của vật hơn vì mũi kim đang dừng ở vạch số 0, sẽ dễ dàng đọc được kết quả đo khối lượng vật cần đo.

Câu hỏi 3: Quan sát hình 5.5 và cho biết cách đặt mắt để đọc khối lượng như thế nào là đúng.

Lời giải tham khảo:

Quan sát hình 5.5 ta thấy được cách đặt mắt đọc khối lượng của bạn gái đứng giữa là đúng: khi đọc khối lượng cần phải đặt mắt nhìn theo hướng vuông góc với mặt cân.

Câu hỏi 4: Hãy cho biết khối lượng mỗi thùng hàng trong hình 5.6 là bao nhiêu? (Biết ĐCNN của cân này là 1kg).

Lời giải tham khảo:

Khối lượng thùng hàng tại hình 5.6a là 39kg.

Khối lượng thùng hàng tại hình 5.6b là 38,5kg.

Câu hỏi 5: Thực hiện lần lượt đo khối lượng của viên bi sắt và cặp sách. Hoàn thành theo mẫu bảng 5.2

Lời giải tham khảo:

Học sinh tự thực hành đo khối lượng của viên bi sắt và cặp sách theo yêu cầu, sau đó kẻ bảng và hoàn thành theo mẫu bảng 5.2.

Cần lưu ý khi thực hiện đo khối lượng viên bi sắt và cặp sách như sau:

Dụng cụ cần dùng:

• Một số loại cân có trong phòng thực hành.
• Viên bi sắt.
• Cặp sách.

Tiến hành đo viên bi sắt:

• Ước lượng khối lượng viên bi sắt đã chọn.
• Lựa chọn cân phù hợp với viên bi sắt.
• Hiệu chỉnh cân đúng cách trước khi đo.
• Đặt viên bi sắt lên cân, đọc và ghi lại kết quả mỗi lần đo.

Làm tương tự các bước trên khi đo khối lượng của cặp sách.

Câu hỏi 6: Mô tả cách đo, tiến hành đo khối lượng hộp đựng bút của em và so sánh kết quả đo với kết quả ước lượng của em.

Lời giải tham khảo:

Cách đo khối lượng hộp đựng bút bằng cân ta thực hiện theo các bước sau:

• Bước 1: Ước lượng khối lượng hộp đựng bút đã chọn.
• Bước 2: Chọn cân có GHĐ và ĐCNN phù hợp với hộp đựng bút.
• Bước 3: Hiệu chỉnh cân hợp lý trước khi đo.
• Bước 4: Đặt hộp đựng bút lên cân hoặc treo đựng bút vào móc cân.
• Bước 5: Đọc và ghi kết quả mỗi lần đo hộp đựng bút theo vạch chia gần nhất với đầu kim của cân.

III. BÀI TẬP

Câu hỏi 1: Nêu đơn vị đo khối lượng trong hệ thống đo lường của nước ta và các ước số, bội số thường dùng của đơn vị này.

Lời giải tham khảo:

Đơn vị đo khối lượng trong hệ thống đo lường của nước ta là kilogam (kg) và các ước số, bội số của đơn vị kilogam thường được dùng là:

• Miligam (mg): 1mg = 0,000001 kg.
• Gam(g): 1g =0,001kg.
• Hectogam (hg): 1hg = 0,1kg.
• Yến: 1 yến = 10kg.
• Tạ: 1 tạ = 100kg.
• Tấn (t): 1 tấn = 100kg.

Câu hỏi 2: Khi mua trái cây ở chợ. loại cân thích hợp là

A. cân tạ.    

B. cân Roberval.    

C. cân đồng hồ.      

D. cân tiểu ly.

Lời giải tham khảo:

Đáp án đúng là: C. cân đồng hồ.

Câu hỏi 3: Loại cân thích hợp để sử dụng cân vàng, bạc ở các tiệm vàng là

A. cân tạ.    

B. cân đòn.      

C. cân đồng hồ.    

D. cân tiểu ly.

Lời giải tham khảo:

Đáp án đúng là: D. cân tiểu ly.

Câu hỏi 4: Người bán hàng sử dụng cân đồng hồ như hình dưới đây để cân hoa quả. Hãy cho biết GHĐ, ĐCNN của cân này và đọc giá trị khối lượng của lượng hoa quả được đặt trên đĩa cân.

Lời giải tham khảo:

GHĐ của cân đồng hồ trong hình trên là 3kg còn ĐCNN là 2g.

Giá trị khối lượng hoa quả được đặt trên đĩa cân trong hình trên là 240g.