Giáo án điện tử đang dần trở nên phổ biến trong môi trường giáo dục đào tạo hiện nay. Chúng ta cùng tìm hiểu sâu hơn về khái niệm và hoạt động này trong bài viết sau đây nhé.

1. Khái niệm về giáo án điện tử

Giáo án điện tử là cách giảng dạy hiện đại với ứng dụng của công nghệ thông tin trong giảng dạy đã thay đổi nhiều cách học truyền thống nhàm chán, tạo cho học sinh hứng thú và tiếp thu kiến thức bài học thuận lợi hơn.

Bạn đang xem: Giáo án điện tử là gì

1.1. Khái niệm giáo án điện tử là gì?

Giáo án điện tử là sử dụng phần mềm tin học trên máy tính để giáo viên soạn bản kế hoạch lên lớp cho mình.

Trong đó, theo từ điển Giáo dục học (NXB Từ điển Bách Khoa năm 2001, Tr.104) giáo án là dàn ý, kế hoạch bài giảng của giáo viên cần phải soạn ra để tiến hành dạy học cho 1,2 tiết trên lớp.

Nội dung của giáo án gồm những nội dung như các chủ điểm, mục đích, phương pháp, kỹ năng dạy học của giáo viên và học sinh, nội dung bài học chi tiết theo hệ thống trình tự logic, việc kiểm tra và đánh giá cùng tên những dụng cụ cần thiết sẽ dùng trong buổi học.

Giáo án điện tử là giáo án được soạn trên máy tính thường sử dụng các phần mềm của Microsoft Office có nội dung đa dạng gồm text, âm thanh, hình ảnh sống động. Khi giảng dạy, bài giảng sẽ được trình chiếu qua Powerpoint, thể hiện qua các slide, còn các gợi ý, dẫn dắt và hệ thống câu hỏi không được trình chiếu.

Về bản chất, giáo án điện tử và giáo án truyền thống viết trên giấy mực không có nhiều sự khác nhau về nội dung mà chỉ khác về hình thức thể hiện qua phầm mềm trên máy tính. Qua đó, giáo án điện tử là bài giảng mà giáo viên đã soạn trước nội dung, các tình huống, phương pháp, kỹ năng và được trình bày qua ứng dụng công nghệ thông tin với phần mềm chuyên dụng tương ứng với từng môn học phù hợp để đạt được mục đích đề ra.

1.2. Phân biệt Giáo án điện tử và Bài giảng điện tử

Bài giảng thuộc giáo án của giáo viên, là một phần nội dung trong chương trình của môn học mà giáo viên sẽ trình bày trước lớp. Bài giảng được soạn cần đảm bảo các yêu cầu như trình bày mạch lạc, có chủ đề rõ ràng, nội dung có hệ thống và truyền cảm, có phân tích về các sự kiện, hiện tượng rõ ràng, dễ hiểu nhằm chứng minh cho chủ đề. Bài giảng cần có phần tóm tắt khái quát chung, được truyền đạt qua nhiều phương pháp từ chứng minh, giải thích, thuyết trình cho tới đàm luận, chiếu phim, làm mẫu, hình ảnh, âm thanh… Bài giảng có độ dài khoảng 1,2 tiết học.

Một giáo án hay kế hoạch học được coi là một bài giảng khi nó được thực hiện dạy thực tế. Như vậy, giáo án chính là kịch bản, là tĩnh. Bài giảng là động, là kịch bản được hiện thực hóa. Do đó, trong quá trình giảng bài, giáo viên không phải đưa hết các nội dung của giáo án đã soạn trước lớp mà chỉ trình chiếu những nội dung, kiến thức cần dạy của bài giảng. Còn các phần như mục tiêu, yêu cầu của bài học, các bước làm việc của thầy, của trò ra sao sẽ không trình chiếu.

Đến đây, bạn đã hiểu rõ khái niệm của giáo án điện tử rồi phải không nào. Tiếp theo chúng ta sẽ đi tìm hiểu tiếp những lợi ích, hạn chế cùng các biện pháp giúp các thầy cô thực hiện bài giảng điện tử đem lại những tiết học bổ ích cho học sinh trên lớp ra sao nhé.

2. Những lợi ích của giáo án điện tử

Giáo án điện tử được sử dụng trong giáo dục đào tạo hiện nay đã mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho giáo viên và học sinh, cải thiện được cách dạy – học truyền thống.

2.1. Giúp tiết học trở nên thú vị, hiệu quả

Giáo án điện tử sinh động không chỉ có văn bản chữ mà còn có cả âm thanh, hình ảnh sống động, chân thực giúp học sinh cảm thấy hứng khởi hơn trong tiết học vì có thể nhìn hình ảnh trực quan bằng mắt thấy, tai nghe… Do đó, hiểu bài học sâu sắc hơn.

2.2. Dễ dàng lưu trữ, sao chép

Giáo án điện tử là dạng file mềm có thể di chuyển qua usb, CD nên có thể sao chép, lưu trữ dữ liệu đơn giản, thuận tiện cho các thầy cô trao đổi kiến thức, chuyên môn với nhau.

2.3. Tiết kiệm thời gian, công sức, dễ dàng cập nhật

Nhờ ứng dụng của máy tính, giáo viên sẽ tiết kiệm thời gian, công sức hơn mà vẫn có bài học hết sức sinh động, hấp dẫn học sinh qua nhiều giác quan. So với cách học truyền thống, giáo viên muốn bài giảng hấp dẫn sẽ cần thêm nhiều tài liệu, vật dụng hỗ trợ như hình ảnh, dụng cụ. Nhưng với giáo án điện tử, tất cả được lưu trữ dưới dạng file mềm trên máy tính có thể mang đi hay soạn dễ dàng.

Giáo viên không phải viết nhiều bản, không phải tranh thủ soạn giáo án trên lớp do đó có nhiều thời gian đầu tư cho ý tưởng bài học, nội dung bài học hay hơn để truyền đạt tới học sinh.

2.4. Nội dung học đa dạng, sáng tạo

Nội dung bài học đa dạng hơn như có thêm sơ đồi, chú ý tới vấn đề trọng tâm để trình bày chi tiết, cụ thể hơn mà rất thuận tiện qua vài thao tác chuột. Người học sẽ được truyền đạt thông tin đầy đủ, mạch lạc nhất.

Giáo viên được phát huy tính sáng tạo, ý tưởng cho bài học của mình sao cho hấp dẫn, chất lượng hơn. Sao cho sử dụng tiện ích của công nghệ thông tin làm cho bài giảng có hình thức thể hiện phù hợp với nội dung bài giảng và ngày càng hay hơn, hoàn thiện hơn.

Nhìn chung, lợi ích của giáo án điện tử mang lại trong trường học là không thể phủ nhận cũng như không thể phủ nhận sự phấn đấu, tâm huyết của các thầy cô trong việc giảng dạy của mình.

3. Những hạn chế của giáo án điện tử hiện nay trong các nhà trường

Bên cạnh những lợi ích mà giáo án điện tử mang lại trong lĩnh vực giáo dục hiện nay, vẫn còn đó những mặt hạn chế cần được khắc phục trong thời gian tới.

3.1. Chỉnh sửa giáo án công phu

Soạn giáo án điện tử không tốn ít thời gian như bạn nghĩ mà có thể rất mất thời gian về lựa chọn kiểu chữ, màu chữ, cỡ chữ cho tới hiểu ứng chữ, màu nền, hiệu ứng âm thanh hay độ tương phản…

3.2. Đôi khi khiến học sinh khó tiếp thu

Học sinh có thể sẽ thấy khó ghi vì việc trình chiếu thường diễn ra nhanh. Hay mải xem thầy cô trình chiếu bài giảng hấp dẫn trên lớp nên quên mất việc ghi chép bài giảng vào vở học của mình.

3.3. Chính người soạn giáo án mới có thể sử dụng

Thực hiện bài giảng điện tử chỉ có người soạn ra nó mới có thể làm tốt điều đó vì biết dụng ý của các tài liệu đã được thu thập, biết sắp xếp bài giảng theo trình tự với các dẫn chứng, chứng minh. Người khác khó có thể sử dụng các bài giảng điện tử không phải do mình soạn ra. Tóm lại, bài giảng điện tử phải do chính giáo viên soạn ra nó thực hiện.

Xem thêm: Tiêu Chí Phụ Là Gì ? Học Đại Học Không Phải Con Đường Duy Nhất

3.4. Dễ xảy ra tình trạng copy giáo án

Do tính sao lưu dễ dàng nên nhiều giáo viên lại nảy sinh tâm lí ngại soạn giáo án dẫn tới “đạo giáo án” bằng cách copy của đồng nghiệp sau đó chỉnh sửa thêm thắt một chút là có bài giảng cho mình. Điều này khiến giáo viên thiếu đi sự tích cực trong soạn giáo án, dạy học một cách hời hợt.

3.5. Khiến giáo viên “lười” viết bảng truyền thống

Vì giảng bài thông qua máy tính và máy chiếu nên nhiều giáo viên bỏ thói quen viết bảng truyền thống không thể thiếu.

3.6. Khó thực hiện nếu xảy ra các sự cố kỹ thuật

Nếu trong trường hợp mất điện, giáo viên sẽ khó có thể thực hiện bài giảng điện tử của mình. Trong khi đó vì chủ quan tin tưởng vào giáo án điện tử nhiều giáo viên bị động, khó có thể giảng được bài vì các thông tin lưu hết trong máy tính.

3.7. Không phải giáo viên nào cũng giỏi thiết kế giáo án điện tử

Kỹ năng tin học của hầu hết giáo viên còn nhiều hạn chế, thậm chí còn không tự soạn được bài giảng trên PowerPoint mà nhờ người quen làm giúp nên khi giảng bài mà gặp sự cố khó có thể xử lý tốt. Vì vậy, các giáo viên cần có trình độ tin học nhất định mới có thể sử dụng tốt giáo án điện tử trong công tác giảng dạy của mình.

Giáo viên xử lý dữ liệu dùng để chứng minh cho bài giảng chưa triệt để, độ tin cậy chưa cao hay chưa trích dẫn nguồn rõ ràng dẫn tới hiểu lầm cho học sinh hay giảm tính khoa học của bài giảng.

3.8. Tình trạng thiếu cơ sở vật chất

Thực trạng nhiều trường học không có đủ cơ sở vật chất phục vụ giáo viên thực hiện các bài giảng điện tử như thiếu màn hình, máy Projector hay phòng học, bảng đen chất lượng kém. Những điều này khiến giáo viên không tích cực học hỏi, vận dụng giáo án điện tử vào giảng dạy.

Thêm vào đó, không nên quá lạm dụng giáo án điện tử trong giảng dạy vì cần có phương pháp dạy học tương ứng với từng nội dung kiên thức, không phải bài học nào cũng sử dụng bài giảng điện tử được mà cần tới cách giảng bài trên bảng và sự truyền đạt của giáo viên.

4. Những điều kiện để giảng dạy giáo án điện tử thuận lợi

Để các thầy cô giảng dạy giáo án điện tử tốt nhất, thuận lợi nhất thiết nghĩ cần đảm bảo các yếu tố sau:

4.1. Đảm bảo trang thiết bị

Có máy móc thiết bị luôn hoạt động tốt, được sửa chữa, bảo dưỡng định kỳ. Phòng ốc, các thiết bị khác đầy đủ để phục vụ công tác giảng dạy. Không để máy móc không đảm bảo chất lượng dẫn tới hình ảnh không nhìn rõ gây ức chế cho người dạy và người học. Thêm nữa, nhiều trường hợp phải sử dụng âm thanh nên phòng học có thể cần hệ thống cách âm chuẩn để không ảnh hưởng tới những phòng khác.

4.2. Nâng cao kỹ năng tin học của giáo viên

Giáo viên cần có khả năng tin học, sử dụng máy tính, máy chiếu tốt, trong đó không thể bỏ qua ác mềm phầm của Microsoft Offices như PowerPoint, Word, Excel, Flash hay AVI MPEG ASF WMV Splitter. Đồng thời, có ý tưởng để soạn giáo án hấp dẫn, nhiều chi tiết. Những điều này giúp tăng hiệu quả của bài học, thu hút sự chú ý, tạo hứng thú cho học sinh.

4.3. Thầy cô cần kết hợp nhiều phương pháp giảng dạy

Bên cạnh đó, giáo viên cần xác định rõ đối tượng, phương pháp giảng dạy phù hợp với kiến thức bài giảng, mục tiêu của bài giảng điện tử. Ví dụ như phương pháp học cần phù hợp với đối tượng học để có bài giảng, lượng kiến thức và cách tiếp cận phù hợp với tâm lý học sinh tiểu học khác học sinh cấp 3 hay sinh viên. Ngoài ra, có thể dùng các dụng cụ, vật thể bên ngoài phục vụ bài giảng nếu cần chứ không chỉ có hình ảnh, đặc biệt đối với giáo viên mầm non vì điều này có hiệu quả cao hơn.

Có sự kết hợp hợp lý giữa cách dạy truyền thống và giáo án điện tử để phát huy được hiệu quả cao nhất, khắc phục được khi mất điện, máy hỏng. Do đó, bảng và phấn viết là không thể thiếu trong buổi dạy.

4.4. Sự đồng thuận của toàn trường trong giảng dạy

Có sự đồng thuận và hỗ trợ của toàn thể giáo viên, ban giám hiệu mới có thể mang lại kết quả tối ưu. Thêm nữa, giáo viên cần chủ động, sáng tạo trong soạn giáo án điện tử, không lạm dụng, không ngại soạn khiến chất lượng bài giảng không cao.

Mặc dù hiện nay, điều này chưa được khắc phục triệt để trong quá trình giảng dạy của giáo viên trên lớp nhưng đã hiện thực hóa được nhiều phần. Do đó, học sinh có được những bài giảng thú vị, hấp dẫn hơn. Khi đã sử dụng những kỹ năng tin học thành thạo, thầy cô có thêm nhiều thời gian nghiên cứu về bài học, nghiên cứu thêm kiến thức chuyên môn để có thể dạy học sinh tốt hơn, chất lượng hơn.

5. Kinh nghiệm thiết kế giáo án điện tử hấp dẫn của giáo viên dạy giỏi

Để có những bài giảng điện tử hấp dẫn đòi hỏi hỏi ở người giáo viên nhiều tâm sức, sự tìm tòi cùng kỹ năng, kiến thức chuyên môn, kỹ năng công nghệ thông tin. Dưới đây là những chia sẻ của cô Trần Thị Thu Hương ở thành phố Hải Phòng, người đạt giải khuyến khích quốc gia cuộc thi Thiết kế bài giảng e-learning.

5.1. Bổ sung những clip phim tư liệu, hình ảnh, hình vẽ động, lược đồ

Việc thêm vào những tư liệu hình ảnh vào bài giảng sẽ khiến bài giảng trở nên hấp dẫn hơn, thu hút sự chú ý và khuyến khích tinh thần ham học hỏi của học sinh.

5.2. Thiết kế bài giảng phù hợp với từng đối tượng học sinh

Tùy vào đối tượng học sinh mà người giáo viên cần phải thiết kế bài giảng với nội dung phù hợp. Nếu là học sinh tiểu học nên chú trọng vào chữ và hình ảnh. Bạn sẽ chèn clip và audio bằng phần mềm Present.

Còn đối với các cấp cao hơn như học sinh cấp 2, cấp 3, các slides bài giảng có thể dài hơn, nhiều nội dung chữ hơn.

5.3. Thêm vào các câu hỏi tương tác

Các câu hỏi tương tác (quizze) sẽ là khâu tạo hứng thú, sự chú ý của học sinh đối với bài giảng nhiều hơn. Do đó, bạn nên tạo những câu hỏi phù hợp và chính xác với nội dung kiến thức trong bài học. Ở các câu hỏi tương tác, giáo viên có thể cho điểm hoặc không. Quan trọng nhất, bạn cần thiết kế các slide trên PowerPoint hoàn chỉnh với chữ và hình ảnh, clip video.

5.4. Thiết kế slides đẹp mắt

Giáo viên viết kịch bản giáo án điện tử chi tiết, cẩn thận. Nhớ chú ý về kiến thức chuẩn, ngôn ngữ chuẩn. Các slide gồm những ý chính một cách rõ ràng, mạch lạc, không nên ghi quá chi tiết, dài dòng. Vì bạn có thể chỉnh sửa các slide này sau đó như chèn thêm âm thanh vào các trang.

Hy vọng với những chia sẻ trên đây của ttmn.mobi, bạn đã có cái nhìn khái quát nhất về giáo án điện từ là gì. Thời đại công nghệ thông tin ngày càng phát triển thì việc sử dụng giáo án điện từ lại càng cần thiết để giúp cho những tiết học trở nên sống động, thú vị, bổ ích hơn.