Khi tham gia vào quan hệ lao động, sản xuất, người lao động ngoài phần tiền lương được người sử dụng lao động chi trả còn được chi trả các khoản trợ cấp của bảo hiểm xã hội.

Bảo hiểm xã hội là một trong những chính sách an sinh xã hội hữu ích của Nhà nước đối với người lao động. Tham gia bảo hiểm xã hội vừa là quyền lợi nhưng cũng là trách nhiệm của cả người sử dụng lao động và người lao động.

Bảo hiểm xã hội là gì?

Bảo hiểm xã hội (BHXH) là sự bảo đảm thay thế hoặc bù đắp một phần thu nhập của người lao động khi họ bị giảm hoặc mất thu nhập do ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, hết tuổi lao động hoặc chết, trên cơ sở đóng vào quỹ bảo hiểm xã hội.

Hiện nay, văn bản pháp luật quy định chi tiết và cụ thể nhất về bảo hiểm xã hội là Luật bảo hiểm xã hội năm 2014.

Có thể hiểu bảo hiểm xã hội là một trong những chính sách đã và đang đem lại những lợi ích nhất định, có ý nghĩa cho người lao động trong quan hệ lao động. Theo đó, các yếu tố cấu thành BHXH, bao gồm:

• Đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội;
• Điều kiện để được hưởng bảo hiểm xã hội;
• Mức hưởng và thời hạn để được hưởng trợ cấp xã hội.

Lương tham gia bảo hiểm xã hội là gì?

Tiền lương tham gia đóng BHXH là bắt buộc đối với người lao động đóng BHXH là mức lương, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác theo quy định.

Theo Quyết định 595/QĐ-BHXH mức đóng BHXH bắt buộc của người lao động được xác định theo công thức tính như sau:

 Mức đóng hàng tháng = mức lương tháng đóng BHXH x tỷ lệ trích đóng BHXH

Cũng theo quyết định 595/QĐ-BHXH quy định rõ mức lương tháng đóng BHXH bắt buộc không được thấp hơn lương tối thiểu vùng đối với công việc giản đơn nhất trong điều kiện bình thường và cao hơn nhất ít nhất 7% lương tối thiểu vùng đối với người lao động đã qua học nghề, đào tạo nghề.

• Tiền lương tối thiểu đóng BHXH:

Hàng năm, khi có sự điều chỉnh mức lương tối thiểu vùng, mức lương tháng đóng bảo hiểm xã hội và mức đóng bảo hiểm xã hội hàng tháng cũng có sự điều chỉnh. Ở thời điểm hiện nay (năm 2020), mức lương tối thiểu vùng – mức tối thiểu tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội như sau:

Như vậy, mức lương tham gia BHXH tổi thiểu dành cho những người lao động làm công việc hoặc chức danh đơn giản nhất trong điều kiện lao động bình thường và không thấp hơn mức lương tối thiểu vùng quy định trên.

• Tiền lương đối đa đóng BHXH:

Theo quy định tại Điều 89 Luật BHXH năm 2014 quy định tiền lương tối đa đóng BHXH nếu tiền lương cao hơn 20 lần mức lương cơ sở thì tiền lương tháng đóng BHXH bằng 20 lần mức lương cơ sở.

Kể từ ngày 01/07/2020, mức lương cơ sở được tăng lên là 1.600.000 đồng/tháng. Như vậy, theo đó, mức lương tối đa đóng BHXH của người lao động là 32.000.000 đồng/tháng.

Trợ cấp bảo hiểm xã hội là gì?

Trợ cấp bảo hiểm xã hội là khi người lao động tham gia đóng BHXH đáp ứng đầy đủ các điều kiện theo quy định của pháp luật sẽ được chi trả trợ cấp BHXH.

Hiện nay, theo quy định của pháp luật bảo hiểm xã hội hiện hành, trợ cấp bảo hiểm xã hội được chi trả theo các chế độ như sau:

• Chế độ ốm đau;
• Chế độ thai sản;
• Chế độ tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp;
• Chế độ bảo hiểm thất nghiệp;
• Chế độ bảo hiểm y tế;
• Chế độ hưu trí;
• Chế độ tử tuất.

Mỗi chế độ trợ cấp trên đây có điều kiện, mức hưởng khác nhau. Để làm rõ khoản trợ cấp mình được hưởng, Quý vị có thể tham khảo Luật Bảo hiểm xã hội và các văn bản liên quan.

Mã số bảo hiểm xã hội là gì?

Mã số BHXH là mã số định danh cá nhân của người tham gia BHXH được cơ quan BHXH cấp và gắn liền với quá trình đóng BHXH, BHYT, …của mỗi cá nhân tham gia bảo hiểm.

Mã số BHXH là một dãy số tự nhiên gồm có 10 chữ số. Số sổ bảo hiểm xã hội chính là mã số bảo hiểm xã hội theo Công văn 3340/BHXH-ST. Mã số bảo hiểm xã hội là một phần của mã thẻ bảo hiểm y tế, được kết nối với dữ liệu hộ gia đình.

Khi muốn kiểm tra các thông tin liên quan đến BHXH, BHYT người lao động sẽ chỉ cần cung cấp mã số bảo hiểm xã hội của mình và chính tự người lao động cũng có thể kiểm tra các thông tin về quá trình đóng trên hệ thống của BHXH.

Mức đóng bảo hiểm xã hội là gì?

Mức đóng Bảo hiểm xã hội là bắt buộc được tính dựa trên cơ sở tiền lương tháng của người lao động. Tỷ lệ trích đóng bảo hiểm xã hội nói riêng và một số các chế độ liên quan của người lao động và người sử dụng lao động được khái quát như sau:

• Người lao động đóng: 10,5%, trong đó: 8% BHXH; 1.5% BHYT; 1% BHTN.
• Người sử dụng lao động đóng: 17% BHXH, 3% BHYT, 1% BHTN, 0,5% Quỹ tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp.

Lưu ý: Mức lương tháng đóng BHXH sẽ căn cứ vào việc người lao động thuộc đối tượng nào:

• Nếu là người lao động thực hiện chế độ tiền lương do Nhà nước quy định thì mức đóng bảo hiểm xã hội là tiền lương theo bậc, theo ngạch, quân hàm, cấp bậc và các khoản phụ cấp khác;
• Nếu là người thực hiện theo chế độ tiền lương do người sử dụng lao động quyết định thì mức lương tháng đóng BHXH được quy định là mức lương, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác.

Để được tư vấn, hướng dẫn cụ thể về các chế độ liên quan đến bảo hiểm xã hội, Quý độc giả có thể liên hệ trực tiếp tới Tổng đài 1900 6560.