Bài này viết về hormone tự nhiên. Đối với dược phẩm, xem Epinephrine ( dược phẩm )AdrenalineDữ liệu lâm sàngDanh mục cho thai kỳ

• AU: A
• US: C (Rủi ro không bị loại trừ)

Dược đồ sử dụngIV, IM, endotrachealMã ATC

• A01AD01 (WHOB02 C01 R01 R03 S01

Tình trạng pháp lýTình trạng pháp lý

• AU: S4 (Kê đơn)
• UK: POM (chỉ bán theo đơn)
• US: ℞-only

Dữ liệu dược động họcSinh khả dụngNil (oral)Chuyển hóa dược phẩmadrenergic synapse (MAO và COMT)Chu kỳ bán rã sinh học2 phútBài tiếtn/aCác định danhTên IUPAC

• (R)-4-(1-hydroxy-
  2-(methylamino)ethyl)benzene-1,2-diol

  Bạn đang đọc: Adrenaline – Wikipedia tiếng Việt

Số đăng ký CAS

• 51-43-4

PubChem CID

• 838

DrugBank

• APRD00450

ECHA InfoCard100.000.090Dữ liệu hóa lýCông thức hóa họcC9H13NO3Khối lượng phân tử183.204 g/mol

Adrenaline, còn được gọi là epinephrine, là một loại hormone và thuốc[1][2] có liên quan đến việc điều chỉnh các chức năng nội tạng (ví dụ: hô hấp).[1][3] Adrenaline thường được cả tuyến thượng thận và một số lượng nhỏ tế bào thần kinh trong tủy sống tạo ra. Nó đóng một vai trò quan trọng trong phản ứng chiến hoặc chạy bằng cách tăng lưu lượng máu đến các cơ, lượng máu tim bơm ra bằng cách tác động lên nút xoang,[4] phản ứng giãn nở đồng tử và lượng đường trong máu.[5][6] Adrenaline thực hiện điều này bằng cách liên kết với các thụ thể alpha và beta.[6] Nó được tìm thấy ở nhiều loài động vật và một số sinh vật đơn bào.[7][8] Nhà sinh lý học người Ba Lan, Napoléon Cybulski lần đầu tiên phân lập được adrenaline vào năm 1895.[9]

Ứng dụng trong y tế[sửa|sửa mã nguồn]

Với tư cách một loại thuốc, adrenaline được sử dụng để điều trị một số ít thực trạng gồm có sốc phản vệ, ngừng tim và chảy máu nông. [ 10 ] Adrenaline dạng hít hoàn toàn có thể được sử dụng để cải tổ những triệu chứng của bệnh yết hầu. [ 11 ] Nó cũng hoàn toàn có thể được sử dụng cho bệnh hen suyễn khi những chiêu thức điều trị khác không hiệu suất cao. Adrenaline được tiêm vào tĩnh mạch, tiêm vào cơ, hít vào hoặc tiêm ngay dưới da. [ 10 ] Các công dụng phụ thường gặp gồm có run rẩy, lo ngại và đổ mồ hôi. Nhịp tim nhanh và huyết áp cao hoàn toàn có thể xảy ra. Đôi khi nó hoàn toàn có thể dẫn đến nhịp tim không bình thường. Mặc dù sự bảo đảm an toàn của việc sử dụng nó trong thời kỳ mang thai và cho con bú là không rõ ràng, nhưng quyền lợi cho người mẹ phải được tính đến. [ 10 ]Một trường hợp đã được triển khai để sử dụng truyền adrenaline thay thế sửa chữa cho việc điều trị chứng co thắt mạch máu được gật đầu thoáng rộng cho trẻ sinh non bị tổn thương tim mạch trên lâm sàng. Mặc dù có khá đầy đủ tài liệu khuyến nghị truyền adrenaline như một chiêu thức điều trị khả thi, nhưng vẫn cần nhiều thử nghiệm hơn để xác lập một cách chắc như đinh rằng những dịch truyền này sẽ làm giảm thành công xuất sắc tỷ suất mắc bệnh và tử trận ở trẻ sinh non, bị tổn thương tim mạch. [ 12 ]

Tác động sinh lý[sửa|sửa mã nguồn]

Tủy tuyến thượng thận góp phần một phần nhỏ vào tổng số catecholamine trong hệ tuần hoàn ( L – DOPA có nồng độ cao hơn trong huyết tương ), [ 13 ] mặc dầu nó tiết ra hơn 90 % adrenaline lưu hành trong khung hình. Ít adrenaline được tìm thấy trong những mô khác, hầu hết là trong những tế bào chromaffin rải rác, và trong 1 số ít ít tế bào thần kinh sử dụng adrenaline làm chất dẫn truyền thần kinh. [ 14 ] Sau khi cắt bỏ cả hai tuyến thượng thận, adrenaline giảm xuống dưới mức số lượng giới hạn phát hiện trong máu. [ 15 ]Liều dược lý của adrenaline kích thích những thụ thể phụ α1, α2, β1, β2 và β3 của hệ thần kinh giao cảm. Các thụ thể thần kinh giao cảm được phân loại là adrenergic, dựa trên năng lực phân phối của chúng với adrenaline. [ 16 ] Thuật ngữ ” adrenergic ” thường bị hiểu sai ở chỗ chất dẫn truyền thần kinh giao cảm chính là noradrenaline, thay vì adrenaline, như được bởi Ulf von Euler phát hiện năm 1946. [ 17 ] [ 18 ] Adrenaline có tính năng trung gian lên thụ thể phụ β2 trong quy trình chuyển hóa và hít thở, không có liên kết thần kinh trực tiếp từ hạch giao cảm với đường thở. [ 19 ] [ 20 ] [ 21 ]Khái niệm về tủy thượng thận và hệ thần kinh giao cảm tham gia vào quy trình chạy, chiến đấu và phản ứng sợ hãi khởi đầu được Walter Bradford Cannon yêu cầu. [ 22 ] Nhưng tủy thượng thận, ngược lại với vỏ thượng thận, không thiết yếu để con người hoàn toàn có thể sống sót. Ở những bệnh nhân bị cắt hết tủy thượng thận, những phản ứng huyết động và chuyển hóa so với những kích thích như hạ đường huyết và tập thể dục vẫn thông thường. [ 23 ] [ 24 ]

Tập thể dục[sửa|sửa mã nguồn]

Một kích thích sinh lý để khung hình tiết adrenaline là tập thể dục. Điều này lần tiên phong được chứng tỏ bằng cách đo sự co và giãn của đồng tử mèo trên máy chạy bộ, [ 25 ] sau đó được xác nhận bằng cách sử dụng một xét nghiệm sinh học trên những mẫu nước tiểu. [ 26 ] Các chiêu thức sinh hóa để đo catecholamine trong huyết tương đã được công bố từ năm 1950 trở đi. [ 27 ] Mặc dù nhiều khu công trình có giá trị đã được công bố bằng cách sử dụng những xét nghiệm đo flo để đo tổng nồng độ catecholamine, nhưng chiêu thức này quá không đặc hiệu và không nhạy để xác lập đúng chuẩn số lượng rất nhỏ của adrenaline trong huyết tương. Sự tăng trưởng của những chiêu thức chiết xuất và những thử nghiệm enzym phóng xạ-đồng vị dẫn xuất enzym ( REA ) đã làm đổi khác phép nghiên cứu và phân tích xuống độ nhạy 1 picogram so với adrenaline. [ 28 ] Các xét nghiệm huyết tương REA bắt đầu chỉ ra rằng adrenaline và tổng số catecholamine tăng muộn khi hoạt động, hầu hết là khi khởi đầu chuyển hóa kỵ khí. [ 29 ] [ 30 ] [ 31 ]

Trong khi tập thể dục, nồng độ adrenaline trong máu tăng lên một phần do sự tăng tiết của tủy thượng thận và một phần do giảm chuyển hóa adrenaline do giảm lượng máu đến gan.[32] Việc tăng nồng độ của adrenaline để tập thể dục tạo ra nồng độ adrenaline lưu hành trong máu khi nghỉ ngơi ít có tác dụng huyết động, trừ một lượng giảm nhỏ thông qua thụ thể β2 trong huyết áp tâm trương.[33][34] Truyền adrenaline trong giới hạn mức sinh lý sẽ ngăn chặn phản ứng quá mức đường thở của con người đủ để đối kháng với tác dụng co thắt của histamine được hít vào.[35]

Mối liên hệ giữa hệ thần kinh giao cảm và phổi đã được chỉ ra vào năm 1887 khi Grossman chỉ ra rằng sự kích thích những dây thần kinh điều hòa tim làm đảo ngược sự co thắt đường thở do muscarine gây ra. [ 36 ] Trong những thí nghiệm ở chó, nơi chuỗi giao cảm bị cắt ngang với cơ hoành, Jackson cho thấy rằng không có hoạt động giải trí giao cảm trực tiếp đến phổi, nhưng sự co thắt phế quản đã được đảo ngược bằng cách giải phóng adrenaline từ tủy thượng thận. [ 37 ] Không có báo cáo giải trình về việc ngày càng tăng tỷ suất mắc bệnh hen suyễn so với những bệnh nhân bị cắt tuyến thượng thận ; những người có khuynh hướng mắc bệnh hen suyễn sẽ được bảo vệ khỏi thực trạng tăng phản ứng đường thở từ liệu pháp thay thế sửa chữa corticosteroid. Tập thể dục làm giãn đường thở tiến triển ở những người thông thường đối sánh tương quan với khối lượng việc làm và không bị chặn beta ngăn cản. [ 38 ] Sự giãn dần của đường thở khi tăng cường hoạt động được sự giảm dần trương lực phế vị khi ở trạng thái nghỉ điều hòa. Việc chặn beta với propranolol gây ra sự phục sinh sức cản đường thở sau khi tập thể dục ở những người thông thường trong cùng thời hạn với sự co thắt phế quản được thấy ở bệnh hen suyễn do tập thể dục. [ 39 ] Sự giảm sức cản của đường thở khi hoạt động làm giảm lực khi hô hấp. [ 40 ]

Phản ứng mang tính cảm hứng[sửa|sửa mã nguồn]

Mọi phản ứng xúc cảm đều có thành phần hành vi, thành phần sinh lý và thành phần nội tiết tố. Thành phần nội tiết tố gồm có việc giải phóng adrenaline, một phản ứng tuyến thượng thận tạo ra để phản ứng với căng thẳng mệt mỏi và được mạng lưới hệ thống thần kinh giao cảm trấn áp. Cảm xúc chính được nghiên cứu và điều tra tương quan đến adrenaline là sợ hãi. Trong một thử nghiệm, những đối tượng người dùng được tiêm adrenaline biểu lộ những bộc lộ xấu đi hơn và ít bộc lộ tích cực hơn so với những bộ phim sợ hãi so với nhóm đối chứng. Những đối tượng người dùng này cũng cho biết họ sợ hãi kinh hoàng hơn từ những bộ phim và cường độ ký ức xấu đi lớn hơn so với những đối tượng người tiêu dùng đối chứng. [ 41 ] Những phát hiện từ điều tra và nghiên cứu này chứng tỏ rằng có những mối liên hệ đã học được giữa cảm xúc xấu đi và mức adrenaline. Nhìn chung, lượng adrenaline lớn hơn có đối sánh tương quan thuận với trạng thái kích thích của cảm xúc xấu đi. Những phát hiện này một phần hoàn toàn có thể là do adrenaline gây ra những phản ứng giao cảm sinh lý gồm có nhịp tim tăng và rung đầu gối, hoàn toàn có thể là do cảm xúc sợ hãi bất kể mức độ sợ hãi thực sự được gợi ra từ video. Mặc dù những nghiên cứu và điều tra đã tìm ra mối liên hệ chắc như đinh giữa adrenaline và nỗi sợ hãi, nhưng những cảm hứng khác lại không có tác dụng như vậy. Trong cùng một điều tra và nghiên cứu, những đối tượng người tiêu dùng không biểu lộ sự thú vị hơn so với một bộ phim vui chơi cũng như sự tức giận lớn hơn so với một bộ phim gây tức giận. [ 41 ] Những phát hiện tựa như cũng được tương hỗ trong một điều tra và nghiên cứu tương quan đến những loài gặm nhấm có năng lực hoặc không hề sản xuất adrenaline. Các phát hiện ủng hộ quan điểm cho rằng adrenaline có vai trò tạo điều kiện kèm theo thuận tiện cho việc mã hóa những sự kiện kích thích xúc cảm, góp thêm phần làm tăng mức độ kích thích do sợ hãi. [ 42 ]
Người ta đã phát hiện ra rằng những hormone adrenergic, ví dụ điển hình như adrenaline, hoàn toàn có thể tạo ra sự tăng cường khả năng ghi nhớ dài hạn ở người. Việc giải phóng adrenaline do những sự kiện stress về mặt xúc cảm, là adrenaline nội sinh, hoàn toàn có thể kiểm soát và điều chỉnh quy trình củng cố trí nhớ về những sự kiện đó, bảo vệ sức mạnh của trí nhớ tỷ suất thuận với tầm quan trọng của trí nhớ. Hoạt động adrenaline sau khi học cũng tương tác với mức độ kích thích tương quan đến mã hóa khởi đầu. [ 43 ] Có dẫn chứng cho thấy adrenaline có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc thích ứng với stress vĩnh viễn và mã hóa trí nhớ cảm hứng. Adrenaline cũng hoàn toàn có thể đóng một vai trò trong việc nâng cao trí nhớ kích thích và sợ hãi trong những thực trạng bệnh lý đơn cử gồm có rối loạn căng thẳng mệt mỏi sau chấn thương. [ 42 ] Nhìn chung, ” Bằng chứng phong phú và đa dạng chỉ ra rằng epinephrine ( EPI ) kiểm soát và điều chỉnh quy trình củng cố trí nhớ để triển khai những trách nhiệm khơi dậy cảm hứng ở động vật hoang dã và đối tượng người dùng là người. ” [ 44 ] Các nghiên cứu và điều tra cũng phát hiện ra rằng trí nhớ phân biệt tương quan đến adrenaline nhờ vào vào chính sách nhờ vào vào thụ thể phụ β. [ 44 ] Adrenaline không thuận tiện vượt qua hàng rào máu não, thế cho nên tính năng của nó so với việc củng cố trí nhớ tối thiểu cũng được khởi xướng một phần bởi những thụ thể adrenaline β ở ngoại vi. Các điều tra và nghiên cứu đã phát hiện ra rằng sotalol, một chất chẹn β adrenoceptor cũng không thuận tiện xâm nhập vào não, ngăn ngừa tác động ảnh hưởng tăng cường của adrenaline sử dụng ngoại vi so với trí nhớ. [ 45 ] Những phát hiện này cho thấy rằng thụ thể adrenaline β là thiết yếu để adrenaline có tính năng củng cố trí nhớ .